Chúng tôi lên Đa Lộc, một xã đặc biệt khó khăn của huyện miền núi Đồng Xuân gặp lúc học sinh tan trường. Buổi chiều miền sơn cước, mặt trời sắp lặn nên bước chân của bọn trẻ trên đường về nhà rất vội vàng. Thế nhưng, lại có những học sinh đi ngược từ nhà đến trường. Nghe chúng tôi bày tỏ sự ngạc nhiên, một cậu bé trạc chừng 13 tuổi thổ lộ: “Tụi em đang theo học lớp linh hoạt, chị à!”.
Gọi là lớp học nhưng mỗi lớp chỉ có 7 – 10 em, tuổi tác cũng chênh chau 2-3 tuổi, chỉ một điểm giống nhau là gia cảnh khó khăn, không có điều kiện đến trường hoặc có đến cũng chưa hoàn thành chương trình bậc tiểu học. Mang Ké, học lớp 5, cho biết: “Nhà em có đến 6 anh em. Năm em học lớp 2, do phải đi chăn bò nên nghỉ học. Mấy năm nay, nhờ có lớp học linh hoạt mở vào ban đêm nên em có thời gian đi học”. Em trai ngồi cạnh Mang Ké kể: “14 tuổi mà còn đi học lớp 5, lúc đầu em mắc cỡ lắm. Nhưng nếu không đi học, không biết chữ thì còn xấu hổ hơn. Vậy nên em phải quyết tâm”.
Không những linh hoạt về độ tuổi, lớp học còn linh hoạt về thời gian. Đa Lộc hiện có 3 lớp linh hoạt được mở ở các khối lớp 3, 4, 5 và tổ chức học vào ban đêm, vì đây là thời gian thuận lợi nhất. Một giáo viên bộc bạch: “Học sinh lớp linh hoạt vượt số tuổi quy định được học tiểu học ở các lớp chính khoá. Ra lớp học này, các em được hỗ trợ kiến thức để hoàn thành chương trình tiểu học và tiến đến phổ cập THCS”.
Phổ cập giáo dục tiểu học – xóa mù chữ, phổ cập THCS và trong tương lai không xa phổ cập THPT cho thanh thiếu niên trong độ tuổi là điều hết sức cần thiết. Phổ cập giáo dục thành công sẽ góp phần nâng cao mặt bằng dân trí, nâng cao đời sống nhân dân. Năm 2000, nước ta được công nhận hoàn thành công tác phổ cập giáo dục tiểu học – xoá mù chữ. Đây là một điều kiện thuận lợi để thúc đẩy quá trình phổ cập giáo dục THCS, dự kiến sẽ hoàn tất vào năm 2010. Riêng Phú Yên phấn đấu đến năm 2006 là hoàn thành phổ cập THCS. Kế hoạch này với các huyện đồng bằng có phần thuận lợi. Còn với các huyện miền núi, vùng sâu thì khá vất vả. Bởi hiện nay ở các gia đình vùng khó khăn số trẻ em tham gia lao động sớm ngày càng tăng. Điều này đồng nghĩa với việc trẻ sẽ không ra lớp đúng độ tuổi và bỏ học giữa chừng ở bậc tiểu học. Đây là thực trạng đang làm Ban phổ cập giáo dục phổ thông ở các huyện miền núi đau đầu. Vậy nhưng, không phải địa phương nào cũng mở được các lớp linh hoạt, vì vận động học sinh ra lớp rất khó. Ông Huỳnh Trọng Hiệp phụ trách công tác phổ cập giáo dục phổ thông (Phòng Giáo dục huyện Đồng Xuân), cho biết: “Đối với học sinh người Kinh là 9 tuổi, học sinh người dân tộc thiểu số là 10 tuổi, nếu chưa được vào lớp 1 chính khoá thì được vận động đưa vào học lớp linh hoạt. Song số học sinh này không nhiều. Phần lớn là đối tượng bỏ học giữa chừng. Mà bỏ học giữa chừng ở bậc tiểu học chỉ cần một thời gian ngắn là các em tái mù chữ ngay. Do đó, đưa các đối tượng này ra lớp là cần thiết. Nếu làm tốt công tác phổ cập giáo dục tiểu học – xoá mù chữ sẽ mở ra nhiều triển vọng cho phổ cập THCS”. Ông Nguyễn Hữu Cẩm phụ trách công tác phổ cập (Phòng Giáo dục huyện Sông Hinh) bày tỏ: “Phổ cập THCS được hay không là phụ thuộc vào công tác huy động học sinh trong độ tuổi ra lớp đầu cấp và chống bỏ học giữa chừng. Huyện chúng tôi vẫn còn chậm trong công tác phổ cập THCS là vì số học sinh bỏ học giữa chừng trong những năm qua còn quá nhiều”. Hiện ngành giáo dục huyện Sông Hinh đang khẩn trương mở các lớp học linh hoạt để không chỉ thu hút học sinh ra lớp, chống tái mù chữ mà còn nhằm đẩy nhanh tiến độ phổ cập THCS.
Để thu hút trẻ bỏ học giữa chừng và những em khó khăn chưa có điều kiện đến trường, cần lắm cách làm đa dạng hoá các loại hình trường lớp, linh hoạt hoá hình thức tổ chức, thời gian, địa điểm học tập. Có như thế giáo dục vùng đồng bào dân tộc thiểu số và các địa bàn kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn mới có cơ hội phát triển.
KHÁNH NGUYÊN
