Về vấn đề Đảng viên làm kinh tế tư nhân trong Văn kiện Đại hội X của Đảng viết: Đảng viên làm kinh tế tư nhân phải gương mẫu chấp hành pháp luật, chính sách của Nhà nước, nghiêm chỉnh chấp hành Điều lệ Đảng và quy định của Ban Chấp hành Trung ương. Có thể khẳng định rằng, đây là chủ trương mới, quan trọng, có ý nghĩa lý luận và thực tiễn, là mũi đột phá, mở ra hướng phát triển mới để đảng viên phát huy khả năng làm kinh tế góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân thực hiện nhiệm vụ trung tâm là phát triển kinh tế, xây dựng xã hội dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Nhìn lại quá trình đổi mới, từ Đại hội VI đến trước Đại hội X của Đảng, từ chỗ cho phép đảng viên làm kinh tế tiểu chủ nhưng không được làm kinh tế tư bản tư nhân, đến chỗ công nhận vẫn là đảng viên của Đảng đối với những đảng viên làm kinh tế tư nhân là cả một “vấn đề” thu hút sự chú ý và quan tâm của cán bộ, đảng viên và nhân dân.
Về vấn đề đảng viên làm kinh tế tư nhân có hai loại ý kiến hoàn toàn trái ngược nhau. Loại ý kiến đề nghị cho phép, thậm chí còn phải động viên, khuyến khích đảng viên làm kinh tế tư nhân, vì như thế mới phù hợp với đường lối phát triển kinh tế nhiều thành phần, trong cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Loại ý kiến không cho phép đảng viên làm kinh tế tư nhân vì theo Điều lệ Đảng viên phải là người lao động, không bóc lột, mà kinh tế tư bản tư nhân thì còn bóc lột, đi ngược với mục tiêu, lý tưởng của Đảng là xóa bỏ bóc lột, vi phạm nguyên tắc trong xây dựng Đảng. Trong khi đó, do đường lối, chính sách kinh tế của Đảng đổi mới nên trong xã hội khu vực kinh tế tư nhân phát triển. Tổng số doanh nghiệp tư nhân đăng ký khoảng hơn 200 nghìn, năm 2004 số lao động gần bằng trong khu vực doanh nghiệp Nhà nước, năm 2005 góp 37,7% GDP cả nước. Trong đó có cả một bộ phận đảng viên làm chủ các doanh nghiệp trong khu vực kinh tế tư nhân.
Tổng kết lý luận và thực tiễn qua 20 năm đổi mới (1986 – 2006) khẳng định: “Không xem kinh tế tư nhân là gắn với chủ nghĩa tư bản, mà lãnh đạo kinh tế tư nhân phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa”.
Rõ ràng là khi kinh tế tư nhân được khẳng định là bộ phận cấu thành quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, người làm kinh tế tư bản tư nhân đương nhiên không còn là nhà tư bản “nguyên nghĩa” như trong chủ nghĩa tư bản, kể cả vị trí chính trị và vai trò trong nền sản xuất xã hội. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, họ không phải là “đối tượng cải tạo” mà là một bộ phận tích cực tham gia con đường phát triển định hướng xã hội chủ nghĩa. Không có mâu thuẫn giữa việc vừa là đảng viên của Đảng, vừa làm kinh tế tư nhân.
Tuy nhiên, băn khoăn việc có đảng viên làm kinh tế tư nhân trong Đảng có làm yếu đi tính chất giai cấp công nhân, sự đoàn kết, nhất trí và tính chiến đấu của Đảng không? Phải thừa nhận rằng, cơ cấu giai cấp xuất thân của đội ngũ đảng viên có thể ảnh hưởng đến tính chất của Đảng, nhưng ảnh hưởng đó chỉ có thể tác động trong một phạm vi nhất định, trong những điều kiện nhất định, khi Đảng rời xa mục tiêu, nền tảng tư tưởng và những nguyên tắc tổ chức, xây dựng Đảng. Song cũng phải thấy, trong Đảng ta không ít đảng viên xuất thân từ tầng lớp quan lại, phong kiến, tư sản trước đây đã trung kiên chiến đấu, sẵn sàng hy sinh tính mệnh, của cải vì lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, những người làm kinh tế tư nhân đến một lúc nào, số lượng những người này sẽ phát triển đủ lớn, hình thành một tầng lớp, một giai cấp tư sản nhưng với tư cách là một giai cấp trong xã hội, thì giai cấp này cùng các thành phần khác xây dựng đất nước do Đảng lãnh đạo. Số lượng đảng viên làm kinh tế tư bản tư nhân có thể tăng lên, hiện chiếm hơn 3% số đảng viên toàn Đảng, nhưng không thể coi họ là thành phần tư bản trong Đảng. Đảng yêu cầu đảng viên làm kinh tế tư bản tư nhân phải tự giác rèn luyện phẩm chất, đạo đức, chống thoái hóa, chỉ lo làm giàu cho mình. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X đã quyết nghị cho phép đảng viên làm kinh tế tư nhân yêu cầu Ban Chấp hành Trung ương “sớm có quy định và chỉ đạo thực hiện, bảo đảm phát huy khả năng làm kinh tế của đảng viên, vẫn giữ được tư cách đảng viên và bản chất của Đảng”. Tổ chức Đảng cần quan tâm đến các đảng viên thực hiện tốt quy định của Ban Chấp hành Trung ương, tạo điều kiện cho các đảng viên vừa làm tốt nhiệm vụ đảng viên, vừa chủ động phát huy vai trò trong sản xuất, kinh doanh.
Như vậy, Đảng ta đã giải quyết vấn đề này một cách thận trọng, có nguyên tắc, có căn cứ lý luận và thực tiễn. Cho phép đảng viên làm kinh tế tư bản tư nhân không giảm tính chất giai cấp công nhân, sự đoàn kết, thống nhất và tính chiến đấu của Đảng.
TS PHẠM VĂN KHÁNH
