Bác Hồ muôn vàn kính yêu của chúng ta, chẳng những là một lãnh tụ cách mạng lỗi lạc mà còn là nhà văn hóa lớn, nhà thơ lớn của dân tộc. Đúng như Katep Yaxin, nhà văn Angiêri nhận xét: “Bác Hồ là nhà chính trị khiêm tốn vào bậc nhất, cũng là nhà thơ lớn vào bậc nhất”.
“Người ngồi đó với cây chì đỏ/Vạch đường đi từng bước từng giờ” (TỐ HỮU)
Thơ ca đã gắn liền với cả cuộc đời hoạt động cách mạng của Bác. Nếu kể từ bài Việt Nam yêu cầu ca (viết năm 1919):
“...Hai mươi triệu quốc hồn Nam Việt
Thế cuộc này phải biết mà lo…”
Đến bài thơ cuối cùng: Mừng xuân 1969:
“...Tiến lên chiến sĩ, đồng bào
Bắc Nam sum họp xuân nào vui hơn”
là tròn nửa thế kỷ Bác dùng thơ ca như một sức mạnh tinh thần để đấu tranh cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, đem lại tự do, hạnh phúc cho nhân dân. Ngoài tập Nhật ký trong tù với 114 bài thơ mà chúng ta đã biết, rất tiếc là nhiều bài thơ khác Bác viết ở nhiều thời điểm khác nhau, nhất là những bài thơ Bác viết lúc còn trẻ, đến nay chúng ta chưa sưu tầm được đầy đủ.
Từ sau Cách mạng Tháng Tám 1945, mỗi dịp xuân về, tết đến, Bác lại có thơ chúc mừng năm mới gửi đồng bào, chiến sĩ cả nước, mà Bác chân tình bảo là “mấy câu thành thật, nôm na, vừa là kêu gọi, vừa là mừng xuân”. Những bài thơ đó chúng ta đã biết, đã thuộc, hào hùng lời kêu gọi của lãnh tụ, vừa đầm ấm thân thiết của vị cha già, đã từng động viên mỗi người trên mọi nẻo đường cách mạng.
Nhân xuân Giáp Ngọ 2014 này, xin giới thiệu một bài thơ Bác viết vào dịp xuân Bính Tuất (1946). Đó là bài: Mừng Báo Quốc gia (Báo Quốc gia là tờ báo do một nhóm nhân sĩ yêu nước xuất bản tại Hà Nội sau ngày Cách mạng Tháng Tám. Đến ngày toàn quốc kháng chiến, Báo Quốc gia không xuất bản nữa).
Nhân Tết Độc lập đầu tiên, Báo Quốc gia đã đến chúc tết và xin thơ Bác Hồ. Bác vui vẻ viết tặng báo bài thơ như sau:
Tết này mới thật tết dân ta,
Mấy chữ chào mừng Báo Quốc gia
Độc lập đầy vơi ba cốc rượu
Tự do vàng đỏ một rừng hoa
Muôn nhà chào đón xuân dân chủ,
Cả nước vui chung tết cộng hòa.
Ta chúc nhau rồi ta nhớ chúc
Những người chiến sĩ ở phương xa.
Như chúng ta đã biết, thời kỳ này dân tộc ta sau hơn 80 năm làm thân nô lệ đã giành được độc lập, đang ra sức củng cố, xây dựng chính quyền cách mạng non trẻ - Đây cũng là lúc giặc Pháp đã lộ rõ dã tâm xâm lược nước ta một lần nữa. Chúng đã nổ súng vào các cơ quan, công sở của chúng ta ở Sài Gòn - Gia Định và các vùng lân cận. Quân và dân Nam Bộ đang cùng các chiến sĩ Nam tiến anh hùng chống giặc. Bài thơ nói lên niềm vui lớn, niềm tự hào của cả dân tộc lần đầu tiên được ăn cái tết thực sự của mình, trong độc lập, tự do, dưới chế độ mới dân chủ cộng hòa, đồng thời bài thơ kết thúc bằng tấm lòng thương yêu của Bác đối với đồng bào và chiến sĩ nơi tiền tuyến, đồng bào chiến sĩ Nam Bộ và cả miền Nam, mà sau này Bác đã nói: “Miền Nam luôn ở trong trái tim tôi”.
VŨ BẰNG
