Đó là già làng Oi Thứ, ở buôn Hà Rai, xã Xuân Lãnh, huyện Đồng Xuân. Ở tuổi 83, ông vẫn say mê gìn giữ, quảng bá những nét văn hóa truyền thống độc đáo của dân tộc Chăm và cùng đội cồng chiêng của buôn Hà Rai “truyền lửa” đến mọi người.
Già làng Oi Thứ đan gùi tại Ngày hội văn hóa vùng đồng bào dân tộc Chăm ở Ninh Thuận - Ảnh: H.MY
Gặp Oi Thứ khi ông đang cùng đội cồng chiêng của buôn Hà Rai đại diện cho Phú Yên tham gia Ngày hội văn hóa vùng đồng bào dân tộc Chăm tại Ninh Thuận vào hồi giữa tháng 10, tôi ấn tượng về một già làng có dáng người mảnh khảnh, nụ cười rất hiền và từ tốn. Tại Trung tâm văn hóa tỉnh Ninh Thuận, trong khi đội cồng chiêng buôn Hà Rai đang rộn rã trong nhịp trống đôi, rộn ràng trong những điệu múa xoan để quảng bá đến du khách “đặc sản” của người Chăm đất Phú, thì Oi Thứ ngồi một góc đan gùi và say sưa giới thiệu cho mọi người về cách đan, cách sử dụng các sản phẩm bằng mây tre rất tinh xảo. Oi Thứ nói: “Người dân tộc Chăm H’roi đã làm ra những vật dụng gia đình và phương tiện sản xuất rất độc đáo, từ cái sàng, cái giần, chiếc cối, cái chày trong nhà đến cái nia lớn giê lúa, chiếc gùi lên rẫy, cái đó bắt cá... Nhìn vào hoa văn, người ta biết đó là cái riêng của người Chăm”.
Không còn nhiều người già trong làng Hà Rai biết đan các sản phẩm bằng mây tre, nên sợ nghề mai một, Oi Thứ luôn muốn chỉ dạy lại cho những người trẻ. Nhưng điều làm cho nhiều người nhớ đến Oi Thứ nhất vẫn là chất giọng cúng hào sảng của già làng này mỗi khi ông “báo cáo” với thần linh về các sự kiện trong những buổi lễ của làng như lễ đâm trâu xoay cột, lễ mừng sức khỏe, lễ bỏ mả… Nghệ nhân Sô Truyền Thanh cho biết: “Oi Thứ còn biết đánh đàn đinh goong, đàn bró và nhiều nhạc cụ truyền thống khác. Ông là người duy nhất ở buôn Hà Rai biết làm ra chúng”. Ngày đêm, Oi Thứ nỗ lực giữ lại những nhạc cụ truyền thống, từ cách làm đến cách thể hiện như giữ lấy cái hồn của dân tộc. Ông là người đứng ra tập hợp thanh niên trong buôn Hà Rai thành lập một đội cồng chiêng, tận tình chỉ dạy những người trẻ cách múa xoan, đánh trống đôi, chơi xập xẻng, lục lạc… Nhiều năm qua, đội cồng chiêng buôn Hà Rai được đại diện tỉnh tham dự Festival cồng chiêng quốc tế tại Gia Lai, Ngày hội văn hóa các dân tộc tại Hà Nội…
Phó giám đốc Trung tâm Văn hóa và Xúc tiến du lịch Phú Yên Trương Hoàng Thạch nhận xét: “Oi Thứ là một già làng nhiệt tình và có nhiều cống hiến trong việc gìn giữ, phát huy những nét văn hóa độc đáo của dân tộc Chăm ở Phú Yên. Cùng đội cồng chiêng buôn Hà Rai, ông đã quảng bá bản sắc văn hóa Chăm Phú Yên, vừa mang nét độc đáo riêng, vừa hòa nhập trong sự đa dạng, thống nhất của văn hóa Chăm cả nước”.
HÀ MY
