Đúng vào ngày này cách đây 38 năm về trước, ngày 28-8-1968, với tinh thần “quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”, bộ đội đặc công Phú Yên đã bất ngờ tấn công sân bay Đông Tác gây cho địch nhiều thiệt hại: phá huỷ 6 máy bay phản lực, 1 máy bay vận tải 130 và làm hỏng 4 chiếc khác; bắn cháy 1 xe tăng, làm sập 4 nhà lính, 1 lô cốt, 1 tháp canh; phá huỷ 1 cối 60, 2 đại liên; diệt 46 tên Mỹ...
Sân bay Đông Tác ngày nay do Đoàn C10 quản lý
Sân bay Đông Tác (sân bay Tuy Hoà ngày nay) vốn là sân bay dân dụng cỡ nhỏ, chỉ có một đường băng bê tông nhựa chiều rộng 10 mét, chiều dài 1.500 mét sử dụng cho máy bay vận tải cỡ nhỏ hạ cất cánh. Để phục vụ cho yêu cầu chiến tranh ngày càng mở rộng, vào cuối tháng 12 năm 1965, Mỹ đổ quân, phương tiện kỹ thuật và một lữ đoàn quân Nam Triều Tiên vào xây dựng căn cứ liên hợp: Đông Tác - Hoà Hiệp - Vũng Rô. Ngoài hai đường băng chính dài 3,5 km cho các loại máy bay phản lực chiến đấu, vận tải hàng nặng (C130) cất và hạ cánh dễ dàng, Mỹ còn cho xây dựng hai đường băng phụ để tiện điều chỉnh trong lúc máy bay hạ, cất cánh nhiều lượt trong ngày. Toàn bộ sân bay nằm trên địa hình bằng phẳng, cát trắng, trống trải, dễ quan sát, tiện cơ động xe cơ giới và bộ binh.
Trở thành sân bay quân sự cỡ lớn cấp 1 nằm trong một căn cứ liên hợp có nhiệm vụ hoạt động trong một phạm vi rộng: Phú Yên, Bắc Khánh Hoà, Nam Bình Định và chiến trường Tây Nguyên. Tại sân bay này luôn túc trực từ năm phi đội máy bay phản lực chiến đấu trở lên (15 đến 25 chiếc). Máy bay vận tải có từ 3 đến 5 chiếc (C47–KIARAYBOU–C130), trực thăng các loại thường có từ 20 đến 30 chiếc (vũ trang, quan sát, chỉ huy, cứu thương, vận tải), lúc phục vụ cho càn quét lên tới hàng trăm chiếc. Ở phía nam đường băng, địch xây năm dãy nhà vòm cho máy bay để tránh đạn pháo của ta, xung quanh sân bay có năm đến bảy lớp rào kẽm gai, trong các lớp rào gài nhiều loại mìn nhảy, KCALAYMO tự động, mìn ríp. Ngoài ra, địch còn xây dựng tuyến lô cốt bê tông cốt thép, mỗi lô cốt cách nhau 50 mét, khoảng 150 mét có một lô cốt hai tầng vừa là lô cốt chiến đấu, vừa là tháp canh. Bên trong có một tiểu đoàn lính Mỹ bảo vệ, một đại đội xe tăng, một tiểu đoàn vận tải cơ giới có từ 80 đến 150 xe, một trận địa pháo 155 ly và 105 ly (18 khẩu), hai khu thợ máy, nhân viên kỹ thuật và giặc lái, một khu trung tâm thông tin, hai bãi trực thăng, một kho xăng có 7 bồn lớn khả năng chứa trên một triệu lít, một hệ thống ra đa và trung tâm chỉ huy nằm sát biển, phía đông nam sân bay.
Phát huy tinh thần tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968, nhằm phá tan và đánh bại chiến lược “tìm diệt và bình định” của Mỹ buộc địch phải quay về phòng giữ trong thế bị động, tiêu diệt sinh lực địch và phương tiện chiến tranh cao cấp, tạo thế mới cho lực lượng ta tiếp tục làm chủ chiến trường. Đại đội 201 đặc công được giao nhiệm vụ: đánh sân bay Đông Tác, một nhiệm vụ hết sức nặng nề.
Do căn cứ và sân bay có khoảng cách khá xa không thể hành quân tiếp cận trong suốt một đêm được, ta phải đưa lực lượng ta ra trước lót lại hầm bí mật ở cơ sở thôn 3, xã Hoà Vinh từ tối hôm trước. 14 đồng chí tổ chức thành hai bộ phận. Một bộ phận luồn sâu gồm có 9 đồng chí trực tiếp đánh vào mục tiêu (máy bay, nhân viên giặc lái), do đồng chí Nguyễn Hồng Sơn đội trưởng chỉ huy. Bộ phận này được chia thành 2 tổ trang bị 2 B40, mỗi khẩu 4 quả đạn, 4 súng AK, trang bị cá nhân mỗi đồng chí có từ 12 đến 18 quả lựu đạn và thủ pháo. Một bộ phận có 5 đồng chí do đồng chí Nguyễn Văn Lưu chính trị viên đại đội chỉ huy, trang bị 3 AK, có một y tá, một nữ cơ sở dẫn đường chốt ở bìa làng sát hàng rào phía nam để đón lực lượng đánh xong rút ra.
Đến 20 giờ 30 phút ngày 27-8 lực lượng ta đã đến vị trí triển khai chiến đấu. Sau 30 phút tổ chức kiểm tra bổ sung nhiệm vụ xong, bộ phận luồn sâu cắt rào và bí mật đột nhập, áp sát mục tiêu (máy bay, nhà bọn giặc lái). Đúng 0 giờ 55 phút ngày 28-8, hai tổ đồng loạt nổ súng, đánh từ trong đánh ra, dùng thủ pháo lựu đạn đánh vào máy bay đang nằm ở hai dãy nhà vòm số 1 và số 2, đồng thời dùng B40 bắn vào các nhà nằm kế cận. Gần 10 phút sau địch mới có phản ứng. Chúng dùng pháo sáng bắn nhiều ở phía tây nam, hướng cửa mở của ta. Xe tăng từ phía tây bắc cơ động vừa chạy vừa bắn. Bọn địch từ các trại lính ở phía đông nam tiến về hướng cửa mở. Hoả lực đại liên, M79 của địch từ các lô cốt đều tập trung bắn về phía cửa mở. Trực thăng vũ trang cất cánh thả đèn và bắn dọc theo hàng rào đồng ruộng phía tây.
Trong lúc địch tập trung xe tăng bộ binh và trực thăng vũ trang đánh chặn cửa mở, lực lượng ta dùng B40 bắn sập một lô cốt, một tháp canh nhưng cũng không tạo được cửa mở để vượt ra khỏi trận địa. Trong thế bất lợi, với tinh thần “quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”, toàn bộ cán bộ chiến sĩ bộ phận luồn sâu đã vòng đánh trở lại vào bên trong. Trận đánh kéo dài hơn hai giờ đồng hồ mới im tiếng lựu đạn, thủ pháo của ta. Tuy gây cho địch nhiều thiệt hại, nhưng do lực lượng quá chênh lệch, vũ khí, toàn bộ cán bộ chiến sĩ luồn sâu đã hy sinh anh dũng.
Sau trận đánh này, Đại đội 201 đã được Chính phủ lâm thời Cộng hoà miền Nam Việt Nam tặng thưởng Huân chương Quân công hạng ba, 9 đồng chí hy sinh được truy tặng Huân chương Chiến công hạng nhất. Đồng chí Nguyễn Hồng Sơn được truy phong danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân ngày
N.V.L
