Vào những ngày này cách đây 32 năm, vào đêm 18 rạng ngày 19-7-1974, đại đội 3, tiểu đoàn 96 (nay thuộc tiểu đoàn 85 anh hùng) đã bất ngờ tấn công vào cứ điểm Suối Trầu (Xã Xuân Phước, huyện Đồng Xuân) - căn cứ quân sự của địch, làm nên chiến công vang dội Quân khu 5: diệt gọn một trung đội Bảo an, một sở chỉ huy tiểu đoàn, một ban chỉ huy đại đội, một trung đội pháo binh 105 mm, một trung đội thông tin, thu nhiều quân trang quân dụng.
Trận đánh ấy đã góp phần điểm tô thêm trang sử vẻ vang của lực lượng vũ trang tỉnh Phú Yên và là một trong những trận đánh hay, tiêu biểu của quân và dân Quân khu 5 trong kháng chiến chống Mỹ. Đến nay nhiều người trong cuộc vẫn còn nhớ về trận đánh nổi tiếng này.
Điểm suối Trầu dài khoảng 90 mét, rộng 60 mét, nằm giữa cánh đồng Xuân Phước, cách quận lỵ-chi khu La Hai khoảng 10 km, phía Đông có Suối Trầu vắt ngang, phía Bắc giáp đường 6 và sân bay. Địch trong điểm có một trung đội bộ binh, một sở chỉ huy tiểu đoàn, một ban chỉ huy đại đội, một trung đội pháo binh hai khẩu 105mm và một trung đội thông tin. Cấu trúc công sự điểm này có lô cốt, hầm ngầm, thông hào, hố chiến đấu, nhà làm nửa chìm nửa nổi. Quanh điểm có ba hàng rào bùng nhùng và một hàng rào đơn, giữa các hàng rào gài mìn, lựu đạn. Ban đêm địch tuần tra canh gác, chiếu đèn quan sát thường xuyên và dùng M79, AR15 bắn ra xung quanh bất kể lúc nào. Buổi sáng hàng ngày, chúng kiểm tra phát hiện từng dấu vết của ta.
Nhìn chung, điểm Suối Trầu có hệ thống công sự chướng ngại tương đối vững chắc, nằm trong cụm cứ điểm Xuân Phước nên được sự chi viện của các điểm chốt lân cận của địch, là “cái gai” mà ta cần phải nhổ.
Trong chiến dịch Thu 1974 của tỉnh, điểm Suối Trầu được xác định là một trong hai điểm then chốt của trọng điểm chiến dịch. Tỉnh đội giao nhiệm vụ cho tiểu đoàn 96 diệt điểm Suối Trầu bằng hình thức chiến thuật tập kích hiệp đồng binh chủng. Thực hiện mệnh lệnh trên giao và để đánh điểm này, tiểu đoàn sử dụng đại đội 3, gồm 50 đồng chí; trang bị một cối 60mm, hai cối 82mm, hai ĐKZ75mm, hai B41, một trọng liên, một đại liên và 10 đồng chí bộ binh làm lực lượng dự bị. Lực lượng tập kích trên hai hướng:
Hướng chủ yếu gồm 33 đồng chí, trang bị ba B40, một trọng liên còn lại AK, lựu đạn, thủ pháo do ban chỉ huy đại đội trực tiếp chỉ huy, triển khai ở Tây Nam chia làm bốn tổ: Tổ mở cửa đánh chiếm đầu cầu 6 đồng chí; tổ thọc sâu năm đồng chí; tổ phát triển bên phải năm đồng chí; tổ phát triển bên trái ba đồng chí.
Hướng thứ yếu 18 đồng chí, trang bị ba B40, AK, lựu đạn, thủ pháo do đồng chí đại đội phó chỉ huy, chia làm ba tổ từ phía Bắc đánh vào: Tổ mở cửa đánh chiếm đầu cầu sáu đồng chí; tổ phát triển bên phải bốn đồng chí; tổ phát triển bên trái ba đồng chí. Lực lượng dự bị năm đồng chí.
Bộ phận hoả lực ĐKZ75mm, cối 82mm, cối 60mm và ba khẩu B41 bố trí trên hướng chủ yếu.
Mười đồng chí trên tăng cường có nhiệm vụ đánh chiếm lô cốt ngoại vi, chặn đường địch tháo chạy và làm lực lượng dự bị.
Đúng 1 giờ 15 phút (ngày 19 tháng 7), được lệnh nổ súng, hoả lực ĐKZ75mm, cối 82mm, cối 60mm, đại liên, B41, B40 của ta trên hai hướng, đồng loạt bắn vào các mục tiêu quy định. Sau ba phút, các mục tiêu ngoại vi và một số mục tiêu quan trọng trung tâm bị tiêu diệt, đồng thời hướng chủ yếu nổ mìn mở cửa và xung phong đánh chiếm đầu cầu. Địch ở lô cốt số 1 trên hướng cửa mở bắn ra, ta phải dùng B40 tiêu diệt hoả điểm địch và tiếp tục xung phong chiếm lô cốt đầu cầu và hai nhà lính. Cùng lúc, tổ thọc sâu đánh thẳng vào khu trung tâm chiếm nhà số 10 và lô cốt 11. Tại đây, chiến sĩ ta phát hiện hầm ngầm, dùng bộc phá đánh tiêu diệt địch trong đó và đánh chiếm chiến hào. Địch dùng đại liên bắn ra, đại đội lệnh cho chiến sĩ giữ B41 tiếp cận tiêu diệt. Hiệp đồng với tổ thọc sâu, tổ bên phải, bên trái cũng nhanh chóng đánh chiếm nhà, lô cốt và tảo trừ địch dưới chiến hào.
Ở hướng thứ yếu, khi được lệnh nổ súng tiến hành mở cửa, gặp hoả lực địch ngăn chặn, ta phải tổ chức hoả lực B41, B40 và trung, đại liên tiêu diệt rồi tiếp tục kiềm chế địch, nhanh chóng dùng bộc phá liên tục phá rào, đánh chiếm đầu cầu, phá huỷ hai lô cốt, một nhà. Lúc này theo hiệp đồng, tổ cánh trái phải vào nhưng bị mất liên lạc. Do vậy, tổ đánh chiếm đầu cầu phải tiếp tục phát triển tiêu diệt lô cốt thứ ba, đánh nhà gác, tảo trừ địch và bắt liên lạc được với mũi chủ yếu.
Sau 15 phút chiến đấu, ta làm chủ trận địa, tiếp tục phá huỷ công sự, hầm ngầm, xe pháo địch, giải quyết thương binh, tử sĩ, thu chiến lợi phẩm và hành quân về Phước Hoà làm nhiệm vụ mới.
N.V.V
