Nhiều phụ huynh có con ở độ tuổi vị thành niên (độ 13-16 tuổi) thường than phiền rằng trẻ rất khó dạy bảo.
Chúng thường mắc bệnh thần tượng, hay ăn mặc, hớt tóc, đi đứng giống với phong cách của các nghệ sĩ trẻ hiện nay. Cha mẹ la rầy thì chúng cãi lại, còn cố tình làm “quái” hơn thế. Thật ra đây là tâm lý bình thường ở tuổi này, nhưng do ba mẹ chưa hiểu rõ trẻ nên khó lòng dạy dỗ con được.
Trẻ vị thành niên đang trong quá trình xác định bản sắc và thường hướng đến những hình mẫu người lớn được chúng đề cao, ngưỡng mộ. Khi lựa chọn thần tượng, một số trẻ vị thành niên dễ bị cuốn hút bởi những điều hào nhoáng bên ngoài và sự tác động của người khác. Vì vậy, thần tượng không ổn định, hay thay đổi và ít khi phù hợp với khả năng phấn đấu của các em. Lứa tuổi này cũng thích tụ tập với bạn và rủ nhau thực hiện những hành vi gây sự chú ý của mọi người. Những kiểu tóc, kiểu trang phục quái dị... là phương tiện giúp trẻ thỏa mãn nhu cầu tự khẳng định, khi nghĩ rằng, điều đó sẽ khiến người khác quan tâm, nể phục.
Thông thường, có phong cách kỳ dị, gây phản cảm là vì trẻ không biết cách thể hiện bản thân phù hợp hoặc không có cơ hội chính đáng được thừa nhận trong gia đình hoặc ở nhà trường. Vì vậy, trước hết, cha mẹ nên chủ động gần gũi, ân cần với trẻ, tạo cơ hội để trẻ cảm thấy được gia đình quan tâm, coi trọng. Trẻ cần được cha mẹ nâng đỡ để tìm ra giá trị đích thực của bản thân, những ưu điểm, khả năng giúp trẻ thành công trong cuộc sống. Trước hết, cha mẹ nên có những buổi trò chuyện thân mật trong gia đình, gợi ý để con bộc lộ quan điểm về thời trang, về giá trị con người...
Nên khuyến khích trẻ đưa bạn về nhà hoặc gợi ý cho trẻ kể về bạn, về những trò vui với nhau khi ra ngoài... Khi con bày tỏ, cha mẹ cố gắng giữ thái độ bình thường, không vội phán xét, la rầy. Thay vào đó, hãy đưa ra những băn khoăn, lo lắng để con tự suy xét và ứng xử. Ngoài ra, hãy chú trọng tổ chức cuộc sống của trẻ phong phú hơn với những sinh hoạt vui tươi, gắn kết trong gia đình, các hoạt động bổ ích và lành mạnh ở nhà trường và xã hội... Trẻ sẽ chín chắn, định hướng sống tích cực hơn khi nhận ra và tự tin với những giá trị của bản thân đã được gia đình thừa nhận.
NGUYỄN HOÀNG DUY
