Thông thường người ta học nghề vì say mê, vì thấy mình phù hợp với nghề đó. Tuy nhiên, hiện nay, đa số học sinh học nghề chỉ để đối phó, để có điểm cộng, tìm kiếm vận may.
Học sinh chủ yếu chọn học môn Tin học để có chứng chỉ nghề. Bởi học Tin học phù hợp xu hướng, dễ tiếp cận, vả lại ở trường cũng dạy bộ môn này. Học sinh chỉ cần nhờ giáo viên đăng ký trường cho mình đi thi lấy chứng chỉ.
Nhưng hài hước ở chỗ, rất nhiều học sinh có chứng chỉ A Tin học lại không biết sử dụng Excel, Power Point, thậm chí là không thạo Word. Điều các em quan tâm là game online, mạng xã hội, hơn là chịu khó tìm tòi những phần mềm, phần cứng, ứng dụng, lập trình để bổ trợ cho việc học.
Là giáo viên, tôi thấy tình hình chung là như thế. Học sinh thi lấy chứng chỉ một cách hời hợt, không ôn bài, không chuẩn bị bài, miễn sao xếp loại trung bình là có điểm cộng. Vì vậy, sau khi thi xong, nhiều em quên đi “nghề mình đã chọn”, hỏi gì cũng chẳng nhớ. Vậy thi chứng chỉ nghề để làm gì?
Tất nhiên, việc quy định cộng điểm nghề mà Bộ GD-ĐT ban hành (Thông tư 11/2014/TT-BGDĐT về quy chế tuyển sinh THCS và THPT) nhằm khuyến khích học sinh trau dồi kỹ năng nghề giúp ích trong cuộc sống, ngoài việc học văn hóa.
Tuy nhiên, điều đó lại gây ra bất cập khi các em nghĩ sai mục đích của việc học, kéo theo sự ỷ lại vào chứng chỉ nghề. Đó là chưa nói đến việc được cộng nhiều điểm gây ra sự chênh lệch và thiếu công bằng giữa các học sinh. Những học sinh có tư duy tốt, chăm chỉ ôn luyện lại không bằng những em được hưởng nhiều chế độ ưu tiên.
Với những bất cập đó, nên từ năm học 2019-2020, việc cộng điểm khuyến khích trong tuyển sinh vào lớp 10 với học sinh có chứng chỉ nghề THCS chính thức được Bộ GD-ĐT bãi bỏ. Vào tháng 3/2018, Bộ GD-ĐT ban hành Thông tư 05 sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế tuyển sinh THCS và tuyển sinh THPT, ban hành kèm theo Thông tư 11/2014/TT-BGDĐT ngày 18/4/2014 của Bộ trưởng GD-ĐT.
Cụ thể, thông tư mới đã bỏ khoản 3 Điều 7 của Thông tư 11: “Sở GD-ĐT quy định đối tượng và điểm cộng thêm cho từng loại đối tượng được hưởng chế độ khuyến khích”. Điều này đồng nghĩa với việc Bộ GD-ĐT không giao cho các sở GD-ĐT quy định đối tượng và mức cộng điểm khuyến khích nữa. Do đó, trong kỳ thi vào lớp 10, thí sinh sẽ không được cộng điểm khuyến khích, bao gồm cả điểm thi nghề phổ thông ở cấp THCS hay cuộc thi học sinh giỏi lớp 9 các môn văn hóa do các sở GD-ĐT tổ chức.
Đó là quyết định sáng suốt nhưng chưa đủ. Theo tôi, việc cộng điểm khuyến khích đối với học sinh có chứng chỉ nghề THPT cũng nên bãi bỏ để có sự công bằng đối với học sinh. Việc bãi bỏ này còn giúp các em vứt đi tính ỷ lại, cố gắng học tập, đồng thời sàng lọc những học sinh không đạt chất lượng. Riêng những em nào say mê nghề thật sự, có thể đăng ký học để trau dồi thêm kỹ năng.
NGUYỄN HOÀNG DUY
