* Hỏi:

Mẹ tôi thờ cúng ông bà ngoại nên được thừa kế một số tài sản gồm nhà, đất và được cấp quyền sử dụng đất. Năm 2013, mẹ qua đời, tôi được chỉ định làm người thừa kế và thờ cúng ông bà. Nay tôi muốn chuyển tên quyền sử dụng đất sang tên mình nhưng bị cha tôi ngăn cản dù ông đã có vợ khác. Vậy cha tôi có quyền ngăn cản việc tôi thừa hưởng di sản thừa kế hay không? Và tôi phải làm như thế nào để được đứng tên thừa kế?

Nguyễn Tấn Mạnh (xã Hòa Thắng, huyện Phú Hòa)

* Trả lời:

Trước hết, xét thấy khi mẹ bạn mất thì chỉ định bạn là người thừa kế. Vấn đề ở đây là xét việc chỉ định thừa kế đó của mẹ bạn không được xem là di chúc miệng hợp pháp.

Theo quy định của pháp luật dân sự về thừa kế tại khoản 5, Điều 652, Bộ luật Dân sự 2005 có quy định:

“Di chúc miệng được coi là hợp pháp, nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau đó những người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn năm ngày, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng hoặc chứng thực”.

Do vậy, nếu không có di chúc chỉ định riêng bạn được quyền thừa kế mà chỉ có sự chỉ định bằng miệng lúc mẹ còn sống thì di chúc đó không hợp pháp nên di sản của mẹ bạn sẽ được chia thừa kế theo pháp luật.

Còn theo Điều 676, Bộ luật Dân sự 2005 quy định người thừa kế theo pháp luật cụ thể như sau:

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết; những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau”.

Trong tình huống bạn trình bày có một vấn đề cần làm rõ là cha bạn kết hôn người khác sau khi mẹ bạn mất thì cha bạn vẫn có quyền được hưởng thừa kế cùng với bạn.

Thêm nữa, tại Điều 680 Bộ luật Dân sự 2005 quy định về việc thừa kế trong trường hợp vợ, chồng đã chia tài sản chung; vợ, chồng đang xin ly hôn hoặc đã kết hôn với người khác:

“Người đang là vợ hoặc chồng của một người tại thời điểm người đó chết thì dù sau đó đã kết hôn với người khác vẫn được thừa kế di sản”.

Vì vậy, bạn và cha bạn cùng thuộc hàng thừa kế thứ nhất, cùng hưởng phần di sản bằng nhau, nghĩa là di sản chia đôi. Và mong muốn của bạn được đứng tên trên phần nhà và đất thì bạn phải thỏa thuận với cha bạn để tìm ra hướng đi thỏa đáng nhất.

LS NGUYỄN HƯƠNG QUÊ

(Văn phòng Luật sư Phúc Luật)