Qua gần một năm triển khai, Chương trình thí điểm xây dựng chòi tránh lũ tại 2 huyện Tuy An và Đồng Xuân đã giúp nhiều hộ nghèo vùng lũ có nhà ở khang trang, bảo đảm an toàn tính mạng, tài sản trong mùa mưa bão, góp phần ổn định an sinh xã hội.
Chòi tránh lũ của bà Nguyễn Thị Quế được xây dựng kiên cố, khang trang bên ngôi nhà cũ - Ảnh: P.NAM
TỪ CHỦ TRƯƠNG HỢP LÒNG DÂN
Theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam, Chương trình xây dựng chòi tránh lũ thí điểm tại Phú Yên sẽ tổ chức sơ kết vào cuối tháng 3/2013 để rút kinh nghiệm, qua đó tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách triển khai đại trà.
Thực hiện Quyết định số 716/2012 của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Xây dựng triển khai thí điểm xây dựng chòi phòng tránh lũ cho 700 hộ nghèo thuộc 14 xã bị ảnh hưởng nặng tại 7 tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Nam, Quảng Ngãi và Phú Yên. Chòi tránh lũ có sàn sử dụng cao hơn mức ngập lụt từ 1,5-3,6m tại địa điểm xây dựng và diện tích sàn vượt lũ tối thiểu 10m2; phần móng, khung, sàn tương đương với kết cấu của nhà ở xây dựng kiên cố. Với phương châm “Nhà nước hỗ trợ, cộng đồng giúp đỡ, hộ gia đình tham gia đóng góp”; mỗi chòi tránh lũ có giá thành xây dựng thấp nhất 30 triệu đồng, trong đó Nhà nước hỗ trợ 10 triệu đồng, vốn vay ngân hàng chính sách 10 triệu đồng với lãi suất 3%/năm trong thời gian 10 năm, mỗi hộ còn được tỉnh hỗ trợ thêm 8 triệu đồng từ quỹ phòng chống thiên tai, phần còn lại do người dân đóng góp. Riêng đối với những hộ có hoàn cảnh khó khăn như già cả, neo đơn, tàn tật… thì chính quyền địa phương và các ngành, đoàn thể có trách nhiệm phối hợp giúp đỡ xây dựng.
Phú Yên có 100 hộ nghèo và cận nghèo ở vùng trũng thấp thuộc các xã Xuân Sơn Nam, Xuân Sơn Bắc (Đồng Xuân); An Định, An Dân (Tuy An) được hỗ trợ xây dựng chòi tránh lũ. Đây là những hộ trong 5 năm qua có nhà ở bị ngập từ 1,5-3m khi mưa lũ đến, được chọn lựa qua việc lấy ý kiến cộng đồng dân cư. Chòi tránh lũ được xây dựng 2 tầng với diện tích từ 12-15m2. Các hộ dựa vào mức ngập lụt trong 5 năm gần đây, chủ động xây dựng chòi độc lập hoặc cải tạo nhà hiện có. Phấn đấu trong quý I/2013 hoàn thành xây dựng 100 chòi tránh lũ ở 2 huyện Tuy An và Đồng Xuân.
Theo phó chủ tịch UBND tỉnh Trần Quang Nhất, sau khi Chính phủ có chủ trương thí điểm xây dựng chòi tránh lũ thì tỉnh cho triển khai thực hiện ngay và được người dân cũng như chính quyền các địa phương đồng tình ủng hộ. Trong quá trình triển khai, các cấp chính quyền đã xác định đây là nhà ở thực sự của dân chứ không chỉ là chòi. Vì vậy trên cơ sở thiết kế chòi tránh lũ, mỗi gia đình đều vận dụng sáng tạo như cải tiến nhà cũ để tận dụng triệt để không gian, diện tích, phục vụ không chỉ chống lũ mà còn đáp ứng nhu cầu sinh hoạt hàng ngày.
ĐẾN THỰC HIỆN SINH ĐỘNG
Về các địa bàn vùng lũ thuộc các xã An Định, An Dân (Tuy An); Xuân Sơn Nam, Xuân Sơn Bắc (Đồng Xuân) trong những ngày đầu mùa hè, chúng tôi thật sự bất ngờ khi tận mắt chứng kiến các chòi tránh lũ được người dân xây dựng khang trang như nhà tầng đang trong giai đoạn hoàn tất, đảm bảo vững chắc vượt lũ dữ. Gọi là chòi tránh lũ, nhưng trên thực tế, hầu hết được người dân đầu tư nâng cấp thành nhà hai tầng với tường xây, sàn đúc bê tông cốt thép, mái lợp ngói hoặc tôn, nền lát gạch men có diện tích sàn từ 12-30m2 (tương đương với diện tích sử dụng từ 24-60m2), giá trị từ vài chục triệu đến hơn 100 triệu đồng.
Thôn Định Trung 3 (xã An Định, Tuy An) có 10 chòi tránh lũ đã được xây dựng hoàn tất, trong đó chòi của bà Nguyễn Thị Quế (88 tuổi) được thôn chọn xây dựng điểm vì nằm ở vùng trũng nhất thôn. Chòi được xây 2 tầng, sàn cao 3,6m so với nền, diện tích sử dụng 32m2, tổng kinh phí hơn 56 triệu đồng. Sàn và cầu thang được đúc bằng bê tông cốt thép, cửa gỗ, mái lợp tôn thoáng đãng không khác gì nhà xây kiên cố. Bà Quế phấn khởi nói: “Nhờ các nguồn hỗ trợ của Nhà nước, các tổ chức, cá nhân và vốn vay ưu đãi của ngân hàng, con cháu tôi mới có động lực đóng góp thêm 20 triệu đồng để có ngôi nhà xây kiên cố này. Trước kia tôi chỉ mong sao mùa mưa lũ, nhà không bị ngập chứ không dám mơ có một ngôi nhà khang trang như thế này. So với nhà cũ từng bị ngập 2,5m, nhà mới đảm bảo chắc chắn, cao ráo, đủ rộng để di dời 4 người và tài sản khi có mưa lớn kéo dài”.
Tương tự, bà Võ Thị Bạch Tuyết (70 tuổi) ở cùng thôn cũng vừa xây xong chòi tránh lũ thay cho nhà cũ có diện tích sử dụng hơn 22m2, sàn gỗ cao hơn 2,6m, tường xây, mái lợp tôn, trị giá khoảng 35 triệu đồng, trong đó gia đình đóng góp 7 triệu đồng, kề bên ngôi nhà cũ còn in chớn nước lũ ngập cao 1,8m. Ông Phan Văn Bảy, Trưởng thôn Định Trung 3 cho hay: “Hiện tất cả các chòi tránh lũ trong thôn đã hoàn tất đảm bảo chất lượng theo yêu cầu. Trong số 10 hộ được hỗ trợ xây dựng, có 3 hộ xóa bỏ nhà cũ tạm bợ xây nhà tầng, trị giá từ 70-100 triệu đồng/nhà, trong đó gia đình đóng góp từ 50-70 triệu đồng. Điều đáng ghi nhận ở chương trình này là ngoài việc xóa nhà ở tạm, chống lũ, bà con còn có được nhà tầng khang trang, ổn định cuộc sống tại chỗ thay vì phải di dời đến nơi tái định cư, tốn kém tiền bạc và xa nơi sản xuất”.
Thôn Định Trung 3 có 126 hộ, trong đó có 19 hộ nghèo. “Cơn đại hồng thủy” năm 2009, tất cả nhà ở trong thôn đều bị ngập từ 1-3m. Theo ông Phan Văn Bảy, thông thường mỗi khi có mưa lớn thì có khoảng 70% số nhà ở của người dân bị ngập, trong đó có khoảng 25 nhà bị ngập thường xuyên đang rất cần sự hỗ trợ của Chương trình xây dựng chòi tránh lũ của Chính phủ.
Cũng như Tuy An, huyện Đồng Xuân được phân bổ xây dựng 50 chòi tránh lũ với tổng kinh phí gần 3,6 tỉ đồng. Ông Lê Mến Thương, Phó chủ tịch UBND xã Xuân Sơn Nam cho biết, xã được phân bổ 44 nhà tại các thôn Tân Long, Tân Hòa và Tân Vinh. Hiện bà con đã xây dựng xong, chờ nghiệm thu, trong đó có 2 hộ dỡ bỏ nhà cũ hoàn toàn và 7 hộ phá bỏ nhà dưới để xây dựng chòi tránh lũ theo kiểu nhà tầng. Bình quân mỗi nhà có diện tích sàn từ 12 đến hơn 20m2. Riêng hộ ông Lê Văn Châu ở thôn Tân Vinh huy động bà con, anh em đóng góp xây nhà lầu có diện tích sàn khoảng 25m2 trên cơ sở chòi tránh lũ với tổng kinh phí hơn 100 triệu đồng.
PHƯƠNG NAM
