Mục tiêu chiến lược nêu rõ “Thực hiện gia đình ít con, khỏe mạnh, tiến tới ổn định qui mô dân số ở mức hợp lý để có cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Nâng cao chất lượng dân số, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao”.

Cách đây 45 năm, ngày 26/12/1961, Hội đồng Chính phủ đã có Quyết định số 216/CP về việc sinh đẻ có hướng dẫn. Quyết định nêu rõ mục tiêu của việc hướng dẫn sinh đẻ là vì sức khỏe của người mẹ, vì hạnh phúc và hoà thuận của gia đình, để cho việc nuôi dạy con được chu đáo.

Thực hiện chính sách dân số tốt góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho hiện tại và thế hệ mai sau - Ảnh:MINH KÝ

Trong 45 năm qua, công tác dân số đã liên tục được triển khai trên toàn quốc. Nhất là từ khi có Nghị quyết 4 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khoá VII), công tác dân số đã đạt được những thành tựu khả quan, tạo tiền đề quan trọng cho việc giải quyết nhanh và vững chắc vấn đề qui mô dân số nước ta trong thời gian tới, góp phần vào sự nghiệp CNH-HĐH đất nước.

Ở Phú Yên, công tác dân số được thực hiện mạnh mẽ vào đầu thập niên 90. Hơn 16 năm qua, được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp, sự phối hợp đồng bộ của các sở, ban, ngành, đoàn thể, công tác dân số đã có nhiều chuyển biến tích cực. Mức sinh đã giảm xuống còn khoảng 19%o, tỉ lệ tăng dân số tự nhiên ở mức dưới 1,4%. Số con trung bình của một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ giảm xuống còn 2,34 con.

Đạt được những thành quả trên là cả một quá trình vượt qua nhiều chướng ngại tâm lý xã hội và tập tục đã tồn tại qua nhiều thế hệ “Được hào con, được hào của”, “có nếp có tẻ”- những quan niệm này từng bước được xóa dần trong suy nghĩ của người dân. Tuy nhiên, vẫn còn khá nhiều cặp vợ chồng muốn có nhiều con để tăng sức mạnh họ tộc, nhiều cặp vợ chồng sinh con một bề cố tìm  con trai hoặc con gái. Tình trạng này đã ảnh hưởng rất nhiều đến kết quả của công tác dân số- kế hoạch hoá gia đình. Việc cố tìm cho ra con trai con gái đã đưa nhiều gia đình rơi vào tình trạng túng quẫn, đói nghèo, bệnh tật.

Ngày 22/12/2000, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 147/2000/QĐ-TTg về việc phê duyệt chiến lược dân số Việt Nam giai đoạn 2001-2010, trong đó khẳng định: “Công tác dân số là bộ phận quan trọng của chiến lược phát triển đất nước, là yếu tố cơ bản để nâng cao chất lượng cuộc sống của từng người, từng gia đình và toàn xã hội, góp phần quyết định để thực hiện CNH-HĐH đất nước”. Mục tiêu chiến lược nêu rõ “Thực hiện gia đình ít con, khỏe mạnh, tiến tới ổn định qui mô dân số ở mức hợp lý để có cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Nâng cao chất lượng dân số, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao”.

Thực hiện mục tiêu của chiến lược không đơn thuần là trách nhiệm của những người làm công tác dân số mà phải có sự phối hợp chặt chẽ của các ban, ngành, đoàn thể từ Trung ương đến cơ sở. Một trong những chương trình hành động của chiến lược dân số Việt Nam là lồng ghép dân số với phát triển gia đình bền vững thông qua hoạt động tín dụng tiết kiệm và phát triển kinh tế gia đình (gọi tắt là dự án tín dụng gia đình). Chương trình này đã giải quyết nguyên nhân chính của nghèo đói là thiếu vốn và thiếu thông tin, kiến thức. Chương trình truyền thông thay đổi hành vi cũng  phát huy hiệu quả, nâng cao một bước trong nhận thức của người dân. Bên cạnh đó, chiến dịch tăng cường đưa dịch vụ chăm sóc sức khoẻ sinh sản-kế hoạch hoá gia đình cho vùng đông dân có mức sinh cao, vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa..., đáp ứng được yêu cầu đề ra với thực hiện 3 gói dịch vụ kế hoạch hoá gia đình, làm mẹ an toàn, phòng chống viêm nhiễm đường sinh sản. Có thể nói 2006 là năm thành công nhất của công tác dân số ở Phú Yên. Số trẻ là con thứ 3 trở lên chiếm tỉ lệ12,85% giảm 1,13% so với cùng kỳ năm ngoái, mức sinh giảm 0,5%o, đạt chỉ tiêu kế hoạch Trung ương và tỉnh giao. Có được kết quả trên là nhờ tỉnh đã đầu tư 212 triệu đồng thực hiện mô hình giảm nhanh tỉ lệ sinh con thứ 3 trở lên cho 100% xã, phường, thị trấn. Bên cạnh đó, các cấp ủy Đảng, chính quyền quán triệt Nghị quyết 47 của Bộ Chính trị cho nhân dân, đảng viên...

Kết quả đạt được trong hơn 16 năm qua là đáng khích lệ. Tuy nhiên so với cả nước, mức sinh ở Phú Yên vẫn còn cao. Trong điều kiện Phú Yên phát triển kinh tế- xã hội còn thấp, dân trí chưa cao, những giá trị tâm lý xã hội cũ không thuận lợi cho việc chấp nhận mô hình gia đình hai con, nhất là hai con gái, cùng với cơ cấu dân số trẻ, tiềm năng sinh đẻ còn rất lớn...thì việc đạt được mục tiêu mức sinh thay thế vào năm 2010 là rất khó.

Nhận thức đầy đủ những khó khăn, song chúng ta tin tưởng khả năng thực hiện mục tiêu đó sẽ thành hiện thực nếu mỗi người, mỗi gia đình, mỗi cộng đồng và toàn xã hội tích cực hưởng ứng, triển khai mạnh mẽ, đồng bộ, có hiệu quả các giải pháp đã được xác định trong chiến lược dân số tỉnh Phú Yên đến 2010, vận dụng những bài học kinh nghiệm thực tiễn đã được đánh giá, tổng kết trong những năm qua vào địa phương mình một cách sáng tạo. Có như vậy mới góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho hiện tại và thế hệ mai sau.

BÙI THANH TUẤN

Chủ nhiệm Ủy ban Dân số - Gia đình và Trẻ em  tỉnh Phú Yên)