Hai kẻ môi giới lừa những nông dân nghèo ở hai huyện Đông Hòa, Tây Hòa để đưa đi tỉnh Lâm Đồng hái cà phê mướn với lương cao, nhưng sau đó họ bị ép về làm việc với mức lương chỉ bằng hoặc thấp hơn một nửa. Những người nghèo này phải nhờ người nhà đem hơn chục triệu đồng lên chuộc mới thoát được nơi làm mướn, một người có ý định trốn bị đánh đến ngất xỉu!

Đã được chuộc về nhà từ ngày 26/11, nhưng đến ngày 29/11, những người nông dân và thanh niên hiền lành, chất phác ở hai thôn Phú Nông, Phước Mỹ (xã Hòa Bình 1, huyện Tây Hòa) dường như chưa hết bàng hoàng khi kể lại những gì đã xảy ra với họ trong chuyến đi làm mướn xa nhà khủng khiếp mà họ vừa trải qua.

Các nạn nhân kể lại vụ việc - Ảnh: N.HÒA

 

LỪA, “BÁN” VÀ ÉP

Ông Trần Văn Tiên, 47 tuổi, ở thôn Phú Nông, xã Hòa Bình 1, thảng thốt kể lại: “Sáng 23/11, có hai người đàn ông lạ dừng ở quán bán tạp hóa ven đường của nhà tôi, nói là tìm người đi Đà Lạt (tỉnh Lâm Đồng) hái cà phê với mức lương cao. Vì vậy, tôi đồng ý cho hai đứa con là Trần Văn Quân, 22 tuổi và Trần Anh Tuấn, 17 tuổi đi hái cà phê mướn cho hai người này. Họ bảo Quân rủ thêm càng nhiều người càng tốt vì hiện trên đó đang mùa thu hoạch cà phê, cần rất nhiều lao động”. Quân đã liên lạc với một số người quen, người bà con ở thôn Phú Nông và thôn Phước Mỹ cùng đi, trong đó có hai cha con anh Nguyễn Văn Trà, ba cha con anh Phạm Văn Dũng… Anh Nguyễn Văn Công, 37 tuổi, ở thôn Phước Mỹ, nói: “Tôi từng đi hái cà phê mướn ở Đắk Lắk, Gia Lai cả chục năm nay. Mức lương mà những người ở Lâm Đồng đưa ra thì cũng chỉ nhỉnh hơn chút đỉnh so với các nơi khác, nhưng họ hứa là sẽ bao cơm ăn, khi xong vụ đi về còn được cho thêm 300.000 đồng/người để đi xe, nên ai cũng muốn đi”.

Theo lời anh Nguyễn Văn Trà, 40 tuổi, ở thôn Phước Mỹ, khoảng 15g ngày 24/11, hai chiếc xe Ford Transit loại 16 chỗ ngồi đã đến các xã Hòa Thành (huyện Đông Hòa), Hòa Bình 1 và Sơn Thành Đông (huyện Tây Hòa) để đón tổng cộng 34 lao động, trong đó có hai phụ nữ, đi Lâm Đồng hái cà phê mướn. Anh Trà kể: “Khoảng 12g đêm 24/11 thì xe đến nơi. Vì giữa đêm tối, chúng tôi chỉ biết đây là một vùng rừng núi, chỉ vài ngôi nhà. Chúng tôi được đưa xuống một ngôi nhà có treo tấm biển là Công ty TNHH Dịch vụ và thương mại Minh Nghĩa – Trung tâm giới thiệu việc làm, nhà đất và dịch vụ cầm đồ, địa chỉ tại xã Hoài Đức 1, huyện Lâm Hà, tỉnh Lâm Đồng. Ngay lúc đó, hai người đưa chúng tôi lên biến mất tăm, tắt luôn điện thoại cho tới nay. Xung quanh chúng tôi lúc bấy giờ khoảng 7-8 người đàn ông, kẻ đầu trọc trắng hếu, người tóc dài chấm vai, dáng vẻ rất dữ dằn. Họ “lùa” toàn bộ 34 người chúng tôi đi vào một con hẻm nhỏ có ba lớp cửa sắt, sau đó là vào một căn nhà dài khoảng 15m, rộng khoảng 5m, chỉ có một cửa duy nhất phía trước, có ba thanh niên dữ dằn đứng canh, không cho ai bước ra. Từng đi làm thuê nhiều nơi, nhưng chúng tôi chưa bao giờ gặp cảnh này. Mọi người đều lo lắng và hoảng sợ”.

Theo lời kể của các nạn nhân, khoảng 1g sáng ngày 25/11, họ được gọi từng tốp ra ngoài để giao cho những người chủ cần lao động. Anh Trà cho biết: “Tôi cùng 7 người khác ở thôn Phước Mỹ, xã Hòa Bình 1 được một bà chủ nhận. Chúng tôi phải ký vào hợp đồng lao động trong sự hối thúc và kèm cặp của những thanh niên mặt mày bặm trợn. Tôi và hầu hết mọi người không kịp đọc trong hợp đồng gồm những điều khoản gì, chỉ ký đại vào hợp đồng để mong sớm được về nơi làm việc vì quá sợ ở nơi có nhiều gã bặm trợn tại Công ty Minh Nghĩa”. Anh Trà cho biết thêm, 8 người trong nhóm các anh đã được chở về nhà bà chủ bằng xe gắn máy ngay trong đêm.

Điều mà những người lao động nghèo từ Phú Yên lên bất ngờ nhất là khi những người chủ đưa ra mức lương quá thấp so với những gì họ được hai người đàn ông rủ lên Lâm Đồng làm việc đã hứa hẹn. Anh Nguyễn Văn Công cho biết: “Mức lương mà họ trả cho chúng tôi chỉ là 1,7 triệu đồng/người/tháng, chưa bằng một nửa so với mức mà chúng tôi được hứa trả trước khi đi. Qua liên lạc hỏi thăm mấy anh em cùng đi, có nơi chỉ trả 1,2-1,5 triệu đồng/tháng. Oái oăm là bà chủ của cơ sở Thảo Quyền nơi nhận chúng tôi xòe ra bản hợp đồng, trong đó cơ sở này thay mặt 8 người chúng tôi trả cho Công ty Minh Nghĩa 9,2 triệu đồng là tiền chi phí dịch vụ, tiền xe, tiền ăn… và tuyên bố “đã mua các anh rồi, các anh phải làm theo yêu cầu của tôi chứ không được phép đòi hỏi gì”. Bà này cũng nói rằng trong tháng đầu, chúng tôi không được nhận lương đầy đủ, mà phải góp trả cho bà 9,2 triệu đồng đã ứng trước cho Minh Nghĩa! Trời đất, làm mướn có 2 tháng, mỗi tháng 1,7 triệu đồng mà chỉ nhận được một tháng lương thì chúng tôi xa nhà, xa quê để làm gì? Bà này lại bảo, nếu chúng tôi không muốn làm thì phải trả lại số tiền trên cho bà mới được về nhà!”.

Trần Anh Tuấn (phải) và Đặng Văn Hoàng, hai nạn nhân bị đánh đập vì định bỏ trốn  – Ảnh: N.HÒA

 

BÁN LÚA NON, MƯỢN TIỀN “CHUỘC” NGƯỜI

Trong khi đó, tại Lâm Hà, các lao động đến từ Phú Yên bắt đầu hoảng loạn vì đi làm mướn, trong túi không có một đồng, chưa được tiền công - dù rất thấp - đã bị mang nợ, lại lo lắng bị những thanh niên bặm trợn “xử”. Em Đặng Văn Hoàng, 17 tuổi, ở thôn Phú Nông, xã Hòa Bình 1, hoảng sợ kể lại: “Sáng 25/11, nghe ông chủ tên Quân nói sẽ đưa tôi vào làm trong bãi vàng, tôi rất sợ hãi, bèn trốn khỏi nơi sắp làm, ra đường chờ xe buýt. Ngay lập tức, tôi bị năm gã hung hăng lôi về phòng, đóng cửa lại và đánh hội đồng đến ngất. Chúng lấy luôn điện thoại và hăm dọa rằng có thể giết chết tôi rồi đem quăng vào bãi vàng thì đố ai mà tìm được!”. Em Trần Anh Tuấn, 17 tuổi, bị đánh vì bị nghi là định rủ người bỏ trốn… Một số người đã cầu cứu gia đình tìm cách giải cứu.

Trong tối 25/11, ba anh Nguyễn Văn Thơm, Nguyễn Văn Công và Nguyễn Thành Nhơn, cùng ở thôn Phước Mỹ, xã Hòa Bình 1 đã bỏ trốn vào rừng. Cả ba chịu đói, khát, rét trong suốt đêm 25 và ngày 26/11, đến tối 26/11 mới dám lần mò ra đường, bán hai chiếc điện thoại di động lấy 250.000 đồng đón xe khách về quê.

Trong số 34 người từ Phú Yên lên Lâm Hà, chỉ một mình anh Trần Văn Quân là thoát nạn dễ dàng. Anh Quân kể: “Lên đến nơi, thấy tình hình quá bất ổn, tôi nói với những người của Công ty Minh Nghĩa rằng tôi đã giao kèo với ông Hùng và ông Cư (hai người đàn ông đến Phú Yên tìm lao động – PV) là đưa người đến đây, rồi tôi phải về để kiếm thêm người khác. Nhờ vậy, họ mới cho tôi về, còn cho tôi thêm 500.000 đồng làm lộ phí kèm theo đề nghị sớm kiếm thêm người!”.

Nhờ thoát được, Quân đã điện thoại ngay về cho cha là ông Trần Văn Tiên để báo lại tình hình và đề nghị tìm cách cứu những người đang bị giữ lại. Ngay trong sáng 25/11, ông Trần Văn Tiên đã đến Công an huyện Tây Hòa báo cáo vụ việc và chiều tối cùng ngày đã thuê xe cùng năm người khác là thân nhân của các lao động lên đường đi Lâm Hà. Ông Tiên kể: “Khoảng 11g trưa 26/11, chúng tôi có mặt tại cơ sở Thảo Quyền. Vợ chồng người chủ này nói rằng đã phải ứng trước cho nhóm lao động tám người, gồm cả ba người đã bỏ trốn, 9,2 triệu đồng để trả phí dịch vụ cho Công ty Minh Nghĩa, do vậy muốn lấy người về thì phải bồi hoàn toàn bộ số tiền nêu trên. Chúng tôi là người nghèo ở quê, có người phải bán lúa non vụ đông xuân chưa gieo sạ để lấy tiền đi cứu con, nhưng mót máy hết lại của mấy người thì chỉ được chưa tới sáu triệu đồng. May mắn là tôi có đứa em ở chợ Năm Ban cách xã Hoài Đức 1 này chừng 50-60km, nên điện thoại mượn và được người quen của chủ cơ sở Thảo Quyền đến nhận. Nhờ vậy, khoảng 12g trưa 26/11, khi đã trả đủ tiền, năm người còn lại trong nhóm mới được cho về”.

Trước đó, theo các nạn nhân, người nhà đã chuộc hai cha con anh Phạm Văn Dũng với giá 2,5 triệu đồng, Nguyễn Anh Tuấn: 1,3 triệu đồng, Đặng Văn Hoàng: 1.150.000 đồng, nghĩa là có 9 người ở xã Hòa Bình 1 đã được chuộc khỏi nơi đến làm mướn với tổng số tiền 14.150.000 đồng. Theo thông tin mà chúng tôi có được, đến ngày 1/12, có thêm 11 lao động ở thôn Bình Thắng, xã Sơn Thành Đông (huyện Tây Hòa) đã trở về nhà sau khi phải trả tiền chuộc cho chủ thuê lao động hoặc Công ty TNHH Minh Nghĩa mỗi người 1,2-1,8 triệu đồng. Hiện vẫn còn ba người đang kẹt lại tại Lâm Hà là Trần Châu Mỹ (24 tuổi), Phạm Cườm (37 tuổi), Trương Ngọc Ái (46 tuổi) cùng ở thôn Phú Thịnh, xã Sơn Thành Đông. Người nhà của ba lao động này cho biết, vì hoàn cảnh gia đình quá khó khăn nên không có tiền chuộc ba người này về.

NGUYÊN HÒA – THANH HỘI