Kể từ khi Việt Nam phát hiện trường hợp nhiễm HIV đầu tiên vào năm 1990 cho đến nay, đại dịch HIV/AIDS đã lan ra tất cả các tỉnh, thành phố trong cả nước.

Phát tờ rơi truyền thông trực tiếp về phòng chống HIV/AIDS tại bến xe nội tỉnh, TP Tuy Hòa  - Ảnh: M.NGUYỆT

Số người nhiễm HIV tiếp tục gia tăng và nguy hiểm hơn, HIV/AIDS đang tấn công vào lứa tuổi trẻ - lực lượng lao động chính của xã hội, đe dọa trực tiếp đến sức khỏe, tính mạng hàng triệu con người, tương lai nòi giống và sự nghiệp phát triển của đất nước trước mắt cũng như lâu dài. Theo báo cáo của Bộ Y tế, tính đến ngày 30/9/2010, cả nước đã có 228.680 người nhiễm HIV/AIDS được phát hiện, trong đó 48.368 người đã chết và 180.312 người nhiễm HIV/ AIDS còn sống. Trong số người nhiễm còn sống có 42.339 người đã chuyển qua giai đoạn AIDS.

Hiện nay, trên 74% số xã, phường và 97,8% số quận, huyện trong cả nước đã phát hiện được và có báo cáo về người nhiễm HIV/AIDS. TP Hồ Chí Minh là địa phương có số người nhiễm HIV/AIDS cao nhất, chiếm khoảng 23% số người nhiễm HIV/AIDS được báo cáo của cả nước.

Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo công tác phòng, chống HIV/AIDS. Nhiều chủ trương, chính sách, pháp luật cùng hệ thống các văn bản hướng dẫn về phòng, chống HIV/AIDS được ban hành. Công tác phòng, chống HIV/AIDS được các cấp, các ngành, các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức đoàn thể từ trung ương đến địa phương tích cực triển khai tổ chức thực hiện trong nhiều năm qua và đã đạt được những thành quả nhất định.

 Về thông tin, giáo dục truyền thông, nếu cách đây khoảng 8 -10 năm, các điều tra chỉ ra rằng số người nghe nói đến HIV còn ít thì đến nay, có thể nói 100% người dân đã biết đến HIV/AIDS.

Về can thiệp giảm tác hại dự phòng lây nhiễm HIV, chương trình phân phát bao cao su và trao đổi bơm kim tiêm đến nay đã được triển khai ở hầu hết các tỉnh, thành phố. Số bơm kim tiêm được phân phát tăng đều hàng năm, từ 2 triệu chiếc vào năm 2006 lên 24 triệu chiếc vào năm 2009. Số bao cao su được phân phát tăng nhanh, từ 9 triệu chiếc năm 2006 lên 24,8 triệu chiếc năm 2009. Một điểm đáng lưu ý là chương trình điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone đã được thử nghiệm thành công tại TP Hồ Chí Minh, Hải Phòng, đã triển khai tiếp ra các TP: Hà Nội, Cần Thơ và Đà Nẵng với trên 2.300 người đang được điều trị. Phấn đấu đến năm 2015, có 80.000 người nghiện chích ma túy được tiếp cận điều trị bằng Methadone.

Về chăm sóc và điều trị, từ 2 điểm điều trị ARV năm 2003 tăng lên 56 điểm vào năm 2006 và đến tháng 9/2010, cả nước có 315 điểm điều trị ARV. Tổng số người điều trị ARV là 45.000 người, tăng gấp 2,5 lần so với năm 2007 và gấp 15 lần so với năm 2005. Với việc mở rộng, tiếp cận chương trình điều trị ARV, hàng chục nghìn bệnh nhân AIDS thoát khỏi tử vong. Trường hợp nhiễm HIV đầu tiên ở Việt Nam, nhờ có chương trình điều trị, cho đến nay vẫn sống khỏe mạnh và lao động bình thường.

Về dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con, hiện nay có 215 điểm cung cấp các dịch vụ dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. Các chuyên gia ước tính, trong một năm, gần 1.600 trẻ em được cứu thoát khỏi HIV, đem lại hạnh phúc cho nhiều gia đình, dòng họ. Đây là chương trình được đánh giá rất nhân văn của Nhà nước ta.

 Trong 3 năm từ 2007 trở lại đây, số trường hợp nhiễm mới được phát hiện đã giảm 21.228 trường hợp. Theo ước tính của các chuyên gia, trong 5 năm qua, Việt Nam đã dự phòng cho gần 100.000 trường hợp không bị nhiễm HIV. Tỉ lệ nhiễm HIV trong cộng đồng dân cư hiện nay là 0,26%.

Năm 2010 là năm đánh dấu 20 năm kể từ lần đầu tiên Việt Nam phát hiện ra trường hợp nhiễm HIV. Trong chặng đường 20 năm qua, nước ta đã gặt hái được những thành công nhất định, tuy nhiên công cuộc phòng, chống HIV/AIDS còn lâu dài và đầy thách thức.

NGỌC VIỆT