Trong đợt giám sát hoạt động phòng chống HIV/AIDS trên địa bàn tỉnh mới đây, Ban Quản lý dự án HIV/AIDS khu vực miền Trung đánh giá: Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS Phú Yên, dù còn nhiều khó khăn nhưng là điểm sáng trong việc triển khai một số hoạt động, như điều trị cho người nhiễm HIV/AIDS, triển khai phong trào “Toàn dân tham gia phòng chống HIV/AIDS tại cộng đồng dân cư” ở 100% xã, phường, thị trấn trong tỉnh...
Ký cam kết tham gia phòng chống HIV/AIDS tại xã An Cư, huyện Tuy An – Ảnh: N.HIỆU
Nằm trên hành lang kinh tế Đông - Tây, là cửa ngõ đi lên các tỉnh Tây Nguyên và có dải bờ biển dài gần 200km cùng những bãi biển đẹp, Phú Yên có nhiều tiềm năng để phát triển kinh tế, đặc biệt là ở lĩnh vực du lịch. Sự xuất hiện của các công trình xây dựng lớn, sự hình thành và phát triển của các khu công nghiệp, khu du lịch là những tín hiệu rất đáng mừng, song cũng là yếu tố góp phần làm cho tình hình lây nhiễm HIV ngày càng phức tạp hơn.
Thời gian qua, Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh đã triển khai trên diện rộng các hoạt động thông tin giáo dục truyền thông thay đổi hành vi, nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về công tác phòng chống HIV/AIDS. Hoạt động này có sự tham gia của các ban, ngành, đoàn thể, đặc biệt là Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh và Liên đoàn Lao động tỉnh. Nhiều buổi truyền thông trực tiếp, nói chuyện chuyên đề, hội thi tuyên truyền phòng chống lây nhiễm HIV/AIDS, phòng chống ma túy, mại dâm đã được tổ chức, thu hút đông đảo người dân. Bên cạnh đó, Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh còn duy trì việc sản xuất bản tin hàng quý, cung cấp các thông tin về phòng chống lây nhiễm HIV/AIDS và phòng chống ma túy, mại dâm song song với việc phát tờ rơi và các tài liệu khác.
Sau khi phường 2 (TP Tuy Hòa) được chọn và triển khai mô hình điểm thực hiện phong trào “Toàn dân tham gia phòng chống HIV/AIDS tại cộng đồng dân cư” do Bộ Y tế, Bộ Văn hóa - Thể thao - Du lịch và Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát động, Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh đang triển khai sâu rộng phong trào “Toàn dân tham gia phòng chống HIV/AIDS tại cộng đồng dân cư” ở 112/112 xã phường trong tỉnh, gồm các hoạt động chính: tổ chức hội nghị ký cam kết tại xã, phường, thị trấn với sự tham gia của 100% hộ gia đình và các cơ quan, trường học trên địa bàn; tổ chức diễu hành, tuyên truyền lưu động tại các điểm dân cư. Từ nguồn kinh phí của Chương trình phòng chống HIV/AIDS quốc gia, bình quân mỗi xã, phường, thị trấn được phân bổ 3,5 triệu đồng để triển khai các hoạt động trên. Đến nay, huyện Tuy An đã có 100% xã, thị trấn hoàn tất việc triển khai phong trào này. TP Tuy Hòa và các huyện Đông Hòa, Tây Hòa, Sông Hinh đã triển khai ở một số địa phương. Dự kiến, việc triển khai phong trào ở tất cả các xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh sẽ hoàn tất vào cuối tháng 11 năm nay.
Phú Yên hiện có 303 người được phát hiện nhiễm HIV (trong đó quản lý được hơn 100 người). Số ca nhiễm HIV được phát hiện chủ yếu là ở Trại giam Xuân Phước (huyện Đồng Xuân) và Cơ sở giáo dục A1 (huyện Tây Hòa), còn lại là dân cư ngoài cộng đồng, trong đó TP Tuy Hòa có số người nhiễm HIV cao nhất. Toàn tỉnh có 143 người tử vong do AIDS; 22 bệnh nhân AIDS được quản lý. Dịch HIV/AIDS đã có mặt ở 100% huyện, thị xã, thành phố và hơn 50% số xã, phường trong toàn tỉnh.
Song song với công tác thông tin giáo dục truyền thông thay đổi hành vi, việc tiếp cận điều trị cho người nhiễm HIV/AIDS đã được Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh chú trọng. Hơn 5 năm qua, dù chưa thành lập phòng khám ngoại trú nhưng trung tâm đã điều trị ARV ngoại trú cho 24 bệnh nhân AIDS. Bác sĩ Nguyễn Thị Xuân Thanh, cán bộ điều trị, cho biết: “Thuận lợi của trung tâm trong công tác điều trị là có sự phối hợp tốt với Bệnh viện Đa khoa Phú Yên, Trạm Chuyên khoa lao và Bệnh viện Đa khoa Bình Định. Đa số bệnh nhân tuân thủ chế độ điều trị và đáp ứng tốt. Tuy nhiên, bệnh nhân AIDS hầu hết đều nghèo, không có tiền nên để làm các xét nghiệm theo dõi là rất khó, cần sự hỗ trợ từ cấp trên”. Hiện tại, bệnh nhân AIDS ở Phú Yên vẫn phải ra tỉnh Bình Định để làm xét nghiệm CD4. Chi phí xét nghiệm (258.000 đồng) cộng với chi phí đi lại là số tiền không nhỏ đối với những người nghèo. Việc Cục Phòng, chống HIV/AIDS hỗ trợ xét nghiệm CD4 trong 5 tháng/năm đã tháo gỡ phần nào khó khăn cho các bệnh nhân AIDS đang điều trị ở trung tâm này.
Hiện tại, Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh đang điều trị ARV ngoại trú cho 18 bệnh nhân AIDS và điều trị nhiễm trùng cơ hội cho 6 trường hợp khác. Các xét nghiệm, kiểm tra theo dõi cho thấy hầu hết bệnh nhân đáp ứng tốt, không có trường hợp kháng thuốc.
Những ngày đầu đến trung tâm, các bệnh nhân AIDS rất mặc cảm, lo sợ. Việc đầu tiên của cán bộ điều trị là giúp họ xóa dần mặc cảm, yên tâm điều trị. Khâu tư vấn rất quan trọng, tư vấn làm sao để bệnh nhân tuân thủ việc điều trị cũng không đơn giản. Có trường hợp tư vấn rất nhiều lần, bệnh nhân đồng ý nhưng rồi chỉ điều trị được mấy ngày thì bỏ. Uống thuốc không đều, không đủ liều, một bệnh nhân AIDS (nhiễm HIV từ năm 1995) vừa tử vong.
Theo bác sĩ Biện Ngọc Tân, Giám đốc Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh, để đẩy mạnh công tác điều trị HIV/AIDS, cần sớm thành lập phòng khám ngoại trú và tăng cường biên chế cho công tác này. Sắp tới, trung tâm tiến hành giám sát các hoạt động phòng chống HIV/AIDS ở cộng đồng dân cư, đồng thời tăng cường truyền thông chống kỳ thị, phân biệt đối xử với những người có HIV.
Với sự nỗ lực của những người làm công tác phòng chống HIV/AIDS, hy vọng Phú Yên sẽ giảm được “tốc độ” lây lan của HIV trong cộng đồng.
LÂM VY
