Chiến dịch phòng, chống AIDS năm 2010 do Chương trình phối hợp của Liên Hợp Quốc về HIV/AIDS (UNAIDS) phát động nhân Ngày thế giới phòng, chống AIDS năm nay tiếp tục với chủ đề là “Tiếp cận phổ cập và quyền con người” (Universal access and human rights).
Diễu hành tuyên truyền về việc cung cấp các dịch vụ dự phòng HIV, điều trị, chăm sóc, hỗ trợ cho tất cả mọi người có nhu cầu tại TP Tuy Hòa – Ảnh: M.CHÂU
Tiếp cận phổ cập được hiểu là việc cung cấp các dịch vụ về dự phòng HIV, điều trị, chăm sóc hỗ trợ HIV cho tất cả mọi người có nhu cầu không phân biệt giới tính, địa vị xã hội, dân tộc, tôn giáo, sở thích… Tiếp cận phổ cập được xây dựng trên cơ sở các mục tiêu quốc gia, do quốc gia tiến hành thông qua các khảo sát toàn diện về tình hình dịch, khả năng mở rộng các ứng phó của quốc gia chống lại HIV, dựa vào quá trình tham vấn, đóng góp ý kiến của các tổ chức xã hội dân sự, những người sống với HIV và các đối tác khác.
Trong phiên họp đặc biệt của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc về HIV/AIDS năm 2001, các quốc gia đã nhất trí thông qua bản tuyên bố cam kết phòng chống HIV/AIDS. Tuyên bố đã đưa ra giới hạn về thời gian cho việc thực hiện các mục tiêu toàn cầu, khu vực và quốc gia về phòng chống AIDS. Năm 2005, sau khi nhận thấy sự chậm trễ trong tiến trình thực hiện các mục tiêu này, các quốc gia và các cơ quan đối tác đã nhất trí với nhau về nhu cầu cấp thiết là cần đẩy mạnh và nhân rộng các nỗ lực quốc gia để đối phó với dịch AIDS, dẫn tới việc cho ra đời một cam kết toàn cầu nhằm tiến tới việc tiếp cận phổ cập về dự phòng lây nhiễm HIV, điều trị, chăm sóc và hỗ trợ.
Sáng kiến tiến tới tiếp cận phổ cập không những được Đại hội đồng Liên Hợp Quốc mà còn có một số cơ quan khác như Liên minh châu Phi, nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu (G8) cũng tán thành và ủng hộ. Tại cuộc họp cấp cao của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc về phòng chống HIV/AIDS năm 2006 ở New York, các quốc gia thành viên trong đó có Việt Nam đã ký bản tuyên bố chính trị về phòng chống HIV/AIDS, theo đó các quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc cam kết sẽ tiếp tục theo đuổi mục tiêu tiếp cận phổ cập nhằm thực hiện chương trình phòng chống HIV toàn diện cả về dự phòng, điều trị, chăm sóc, hỗ trợ vào năm 2010 và tiếp cận được mọi tầng lớp nhân dân.
Chủ đề “Tiếp cận phổ cập và quyền con người” tập trung vào việc đáp ứng các nhu cầu cấp thiết về tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc, hỗ trợ, điều trị và dự phòng lây nhiễm HIV cho tất cả mọi người. Việc thực hiện tiếp cận phổ cập với các dịch vụ chăm sóc, hỗ trợ, điều trị và dự phòng lây nhiễm HIV là quyền cơ bản của con người. Chủ đề này cũng là lời kêu gọi tất cả các quốc gia xóa bỏ những rào cản về phân biệt đối xử với những người nhiễm HIV, phụ nữ và những nhóm người dễ bị tổn thương; kêu gọi các quốc gia cần thực hiện các cam kết để bảo vệ quyền con người trong tuyên bố cam kết về HIV/AIDS năm 2001 và tuyên bố chính trị về HIV/AIDS năm 2006.
Dù thế giới ngày nay đã có rất nhiều tiến bộ trong cung cấp các dịch vụ về dự phòng HIV, điều trị, chăm sóc hỗ trợ HIV cho tất cả mọi người có nhu cầu nhưng hàng năm vẫn có hàng triệu người tiếp tục bị nhiễm HIV mà hầu hết là ở các nước có thu nhập thấp hoặc trung bình. Thế giới hiện mới chỉ có gần một nửa số người nhiễm HIV có nhu cầu điều trị thuốc kháng vi rút được tiếp cận với thuốc điều trị và hơn một nửa số họ vẫn chưa được tiếp cận với những dịch vụ chăm sóc và điều trị thích hợp.
Bảo vệ quyền con người là cơ sở để đối phó với dịch HIV/AIDS trên toàn cầu. Việc vi phạm quyền con người sẽ làm cho dịch HIV tiếp tục lan ra nhanh hơn và sẽ tiếp tục đẩy nhóm người dễ bị tổn thương như nghiện chích ma túy, mại dâm vào nguy cơ lây nhiễm HIV cao hơn. Khi nâng cao quyền cơ bản của mỗi cá nhân mới có thể tránh được các ca nhiễm mới và những người đã nhiễm HIV mới có thể được sống trong sự sẻ chia, hỗ trợ của cộng đồng, không có sự kỳ thị và phân biệt đối xử.
Theo VAAC
