Tại thôn Long Ba (xã Xuân Long, huyện Đồng Xuân) từ lâu đã có một nguồn nước khoáng nóng mà người dân vẫn quen gọi là nguồn Tràm. Nhiều người còn nôm na gọi đây là giếng đầu rồng.
Đầu rồng phun nước nóng nhìn từ phía trước - Ảnh: PHÙNG HƯNG
Giếng gồm một bể chứa rộng có chiều ngang khoảng 2,5m, chiều dài 3,5m, cao hơn 2m, có một mái dốc về phía đằng trước phủ kín trên nóc. Bức thành phía sau được trổ một lối vào hẹp, diện tích 80 x 30cm, còn lại là tổng thể khép kín chứa toàn bộ nguồn nước nóng có nhiệt độ khoảng 70 – 80oC. Tuy đã được xây dựng từ rất lâu, nhưng giếng phun nước nóng này vẫn còn những nét kiến trúc rất đẹp. Ngoài những họa tiết phong vân được trang trí trên bờ nóc, thì những hình rồng đắp nổi là một nét đặc trưng của giếng lạ này. Có tất cả 4 hình thân rồng uốn lượn trang trí trên nóc và hai bên bể chứa nước nhỏ bên dưới. Đặc biệt nhất là hai vòi nước được cách điệu thành hình hai cái đầu rồng há miệng phun nước, chếch về phía trên khoảng 30cm vẫn còn dấu vết của bốn ký tự chữ Hán…
Đáng tiếc là chúng tôi chưa tìm thấy sử liệu nào ghi chép về giếng nước nóng này. Theo những bậc cao niên ở đây, thì kiến trúc giếng phun nước nóng có thể xuất hiện cách đây hơn 100 năm, khi người Pháp xây dựng tuyến đường xe lửa Bắc – Nam chạy qua thị trấn La Hai (Đồng Xuân) bây giờ. Tên của vùng đất có giếng nước nóng là Long Ba, nghĩa là “sóng rồng”, liệu có liên quan gì đến kiến trúc của cái giếng lạ vừa nêu?
Trải qua thời gian hàng chục năm chiến tranh loạn lạc, kiến trúc giếng phun nước nóng đã bị bỏ quên, khuất lấp lặng lẽ giữa bạt ngàn cây rừng. Trên thành bể chứa còn in hằn dấu tích của những vết đạn. Đồng thời, do sự thiếu ý thức, một số hình đầu rồng đã bị bàn tay con người đập nát.
Do bị bỏ phế lâu ngày nên hiện nay kết cấu của kiến trúc đầu rồng phun nước nóng Long Ba đang trên đà đổ nát. Một sự quan tâm kịp thời của các ngành chức năng trong tỉnh sẽ là rất cần thiết để bảo tồn công trình này, bởi đằng sau kiến trúc đầu rồng phun nước hẳn đang còn tiềm ẩn những giá trị văn hóa – lịch sử cần được khám phá.
PHÙNG HƯNG
