Mấy năm nay, Hội Cựu chiến binh (CCB) xã Xuân Phước (huyện Đồng Xuân) vận động cán bộ, hội viên thu gom bao bì, chai thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) đã qua sử dụng để góp phần giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường trên địa bàn. Mô hình này đang tạo sức lan tỏa lớn trong cộng đồng dân cư ở đây.

NHIỀU CÁCH LÀM THIẾT THỰC

“Bao bì đựng thuốc BVTV phần lớn là nhựa, ni lông nên rất khó phân hủy, vì thế gây ô nhiễm nguồn nước, đất và không khí, ảnh hưởng tới sức khỏe cộng đồng. Những thứ này không được quản lý chặt chẽ, nếu tái chế thành các vật dụng phục vụ sinh hoạt thì càng nguy hiểm hơn cho sức khỏe con người. Vì vậy, chúng tôi đã vận động anh em hội viên làm gương trước trong việc thu gom loại rác thải nguy hiểm này”, Chủ tịch Hội CCB xã Xuân Phước Lê Ngọc Minh cho biết.

Xuất phát từ nhận thức trên, năm 2013, cùng với việc triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, để góp phần thực hiện tốt tiêu chí số 17 về bảo vệ môi trường, Hội CCB tham mưu với Đảng ủy, UBND và Ban Chỉ đạo xây dựng nông thôn mới của xã Xuân Phước xin nhận bảo vệ môi trường trên đồng ruộng. Đề xuất được cấp ủy và chính quyền địa phương đồng ý. Được các cấp ngành khuyến khích, tạo điều kiện về kinh phí để thực hiện, Hội CCB xã đã họp, đề ra nhiều cách thức hợp lý trong việc bảo quản, sử dụng thuốc BVTV nhằm bảo vệ môi trường trên đồng ruộng, được tất cả hội viên nhất trí cao. Hội tiến hành khảo sát trên các cánh đồng, lựa chọn vị trí phù hợp, thuận lợi cho bà con nông dân khi tiến hành pha chế thuốc BVTV đảm bảo xa nguồn nước, xa khu dân cư. Đồng thời triển khai xây dựng các bể chứa, đặt 22 bể chứa xi măng đường kính 0,8m x 1,2m để đựng bao bì, chai lọ thuốc BVTV đã qua sử dụng mà bà con bỏ lại.

Song song với việc đặt các bể chứa, hàng tuần vào sáng thứ bảy, Hội xây dựng chương trình tuyên truyền về mô hình này trên đài truyền thanh xã. Chương trình còn được lồng ghép tuyên truyền vào các buổi sinh hoạt ở các chi hội CCB cũng như các hội đoàn thể khác để vận động nhiều người hiểu về tác hại của việc bỏ rác thải thuốc BVTV ra môi trường. Nhờ vậy, bà con ngày càng nâng cao ý thức, bỏ bao bì, chai lọ thuốc BVTV đã qua sử dụng vào bể chứa theo quy định.

Vệ sinh môi trường trên đồng ruộng là việc làm khá mới ở địa bàn. Tuy đã được đông đảo người dân ủng hộ nhưng do thói quen và tính cẩu thả, một số ít người khi pha thuốc xong lại vứt ngay chai lọ tại nơi lấy nước, mặc dù bể chứa cách đó không xa. Để khắc phục điều này, Hội đã gắn một số biển báo và tổ chức đi kiểm tra mỗi tuần một lần dọc theo các kênh mương và nơi lấy nước giữa các đám ruộng để thu gom, tập trung vào bể chứa. Hội còn triển khai phương thức cánh đồng thuộc thôn nào thì giao lại cho chi hội CCB thôn đó quản lý, kiểm tra theo trách nhiệm của mình.

Những việc làm có ý nghĩa hết sức thiết thực này đã được bà con đồng tình ủng hộ. Tuy nhiên, rác thải từ chai lọ, bao bì thuốc BVTV không thể tiêu hủy bằng cách chôn hoặc đốt như các loại rác thải thông thường. Vì vậy, Hội CCB xã tiếp tục xây dựng kế hoạch gửi UBND xã và Phòng TN-MT huyện để có biện pháp xử lý, tiêu hủy đúng quy trình và bảo đảm an toàn lâu dài cho môi trường sống.

LAN TỎA Ý THỨC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG

Qua 3 năm triển khai, mô hình của Hội ngày càng phát huy hiệu quả tích cực, tạo sự chuyển biến rõ rệt trong nhận thức của cán bộ, hội viên và nhân dân, nâng cao ý thức trách nhiệm của cộng đồng trong công tác bảo vệ môi trường. Hội CCB xã tiếp tục kiến nghị làm thêm 25 bể chứa bảo đảm có nắp đậy, nâng tổng số lên 47 bể chứa được phân bổ đều khắp trên các cánh đồng. Đến nay, trên đồng ruộng của xã đã giảm thiểu hơn 85% lượng rác thải bao bì, chai lọ thuốc BVTV, góp phần làm cho môi trường xanh, sạch, đẹp hơn. “Thời gian tới, chúng tôi sẽ đề xuất UBND xã làm một bể chứa lớn để tập hợp bao bì, chai lọ thuốc BVTV đã qua sử dụng và đặt thêm một số bể chứa ở những chỗ thuận lợi trên các vùng chuyên canh hoa màu”, ông Lê Ngọc Minh cho biết thêm.

Toàn xã Xuân Phước hiện có 1.200 hộ CCB và nhân dân tham gia ký cam kết không sử dụng các loại thuốc BVTV chưa rõ nguồn gốc, sử dụng thuốc BVTV đúng quy trình hướng dẫn, sử dụng xong thì bỏ bao bì, chai lọ đựng thuốc vào các bể chứa trên đồng ruộng, không vứt bừa bãi. Tập trung rác đúng nơi quy định, không vứt rác sinh hoạt vào các bể chứa đựng bao bì, chai lọ thuốc BVTV, không vứt rác ra đường, nơi công cộng làm ảnh hưởng đến môi trường. Ngoài ra còn có 11 đại lý bán lẻ, 1 hợp tác xã ký cam kết không bán các loại thuốc BVTV không rõ nguồn gốc, xuất xứ, gây độc hại.

Bà Nguyễn Thị Thanh Cúc, một người dân trong xã, phấn khởi: “Trước đây bao bì, chai lọ thuốc BVTV nhiều người sử dụng xong là vứt tứ tung trên đồng ruộng hoặc dọc các kênh mương. Nay, mấy thứ này đã được bỏ đúng nơi quy định. Tôi thấy việc làm này rất có ích cho xã hội, nhất là về vấn đề bảo vệ sức khỏe lâu dài”.

Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Phước Nguyễn Ngọc Tuấn khẳng định: “Mô hình lắp đặt bể chứa rác thải và thu gom bao bì chai lọ thuốc BVTV của Hội CCB xã đã mang lại hiệu quả thiết thực, góp phần bảo vệ môi trường nước, môi trường sống trên địa bàn dân cư. Mô hình đã có sức lan tỏa rất lớn, làm thay đổi suy nghĩ và hành động của người dân trong việc tham gia bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe cộng đồng”.

HÀ ANH - ĐẶNG SỸ