Quốc lộ 1D từ TX Sông Cầu (Phú Yên) ra TP Quy Nhơn (Bình Ðịnh) có nhiều ghềnh bãi. Trong số đó, vùng đất Quy Hòa (Quy Nhơn) được xem là thắng cảnh tuyệt đẹp. Ở đây phảng phất chút yên lặng trầm mặc của nét cổ kính, một vùng đất còn nhiều tiềm năng du lịch, điểm đến mới lạ thú vị. Sự hòa quyện tương giao ấy đã làm nên một Quy Hòa độc đáo, có một không hai giữa dải đất miền Trung dấu yêu.
Dù được người thân dời ra khu Ghềnh Ráng nhưng những người yêu thơ Hàn Mặc Tử đã xây dựng tại nơi chôn đầu tiên một ngôi mộ giàu ý nghĩa để khách đến viếng thăm - Ảnh: Đ.T.TRỰC
DẤU LẶNG QUY HÒA
Trong lời bài hát Hàn Mặc Tử của nhạc sĩ Trần Thiện Thanh có đoạn: “Đường lên dốc đá, nửa đêm trăng tà nhớ câu chuyện xưa. Lầu ông hoàng đó, thuở xưa chân Hàn Mặc Tử đã qua...”. Ai cũng biết, những câu hát này Trần Thiện Thanh viết về địa danh lầu Ông Hoàng ở Bình Thuận khi Hàn Mặc Tử đã từng đến sống ở Phan Thiết. Tuy nhiên, ngày nay ai có dịp ngang qua Phú Yên, Bình Định, đến đoạn ngã rẽ có con dốc thoai thoải dẫn vào làng phong Quy Hòa bên bờ biển Quy Nhơn giáp với TX Sông Cầu thì cứ tưởng tượng rằng, con dốc trong lời bài hát ấy chính là con dốc này. Bây giờ, con dốc không còn đất đá như xưa nữa mà đã là một con đường được trải nhựa chạy quanh co khoảng 2km nối từ quốc lộ 1D vào đến Quy Hòa.
Quy Hòa rộng khoảng 60ha, nằm trong thung lũng ba bề núi và cây xanh bao phủ quay mặt ra bờ biển trùng khơi yên bình sóng vỗ. Nhiều tài liệu ghi rằng: Vào khoảng năm 1929, một linh mục người Pháp có tên Paul Maheu đã phát hiện ra sự yên bình vắng lặng hiếm có của vùng đất này và ông đã quyết định xây dựng một khu điều trị cho bệnh nhân phong mang tên Bệnh viện Laproserie de Quy Hòa. Ban đầu, cơ sở tập hợp chữa trị, nuôi dưỡng cho một số người bệnh phong bị người đời xa lánh. Không lâu, nơi đây trở thành ngôi làng của những người bệnh đang điều trị và cả những người lành bệnh nhưng thân thể không còn nguyên vẹn ở lại nương tựa mưu sinh. Họ sống chan hòa, bảo bọc nhau trong sự chăm sóc, giúp đỡ của các nữ tu. Đến năm 1932, bệnh viện được hai người sơ là Charles Antoine và Ozithe xây dựng lại có cả khu nhà để người bệnh đến đây điều trị lâu dài. Ngoài bệnh viện, trong khuôn viên Quy Hòa còn có nhà thờ, nơi ở của các nữ tu và lần lượt hơn 200 ngôi nhà dành cho bệnh nhân phong định cư được xây dựng. Mấy mươi năm trôi qua, Quy Hòa luôn là một trong những bệnh viện nổi tiếng, độc đáo và là một trong những nơi có thắng cảnh đẹp ở nước ta.
Ngày nay, du khách đến thăm Quy Hòa sẽ có cảm nhận đây là chốn yên bình và thơ mộng. Sau khi xuống hết đoạn dốc thoai thoải là một vùng đất bằng phẳng với những xóm nhà người dân trong muôn trùng chập chùng màu xanh của cây, trái. Người dân ở đây phần lớn là những bệnh nhân ngày xưa đến điều trị bệnh và định cư dài lâu. Bên cạnh đó, ngày nay còn có một số người từ trung tâm TP Quy Nhơn, TX Sông Cầu vì yêu thích khung cảnh yên bình của Quy Hòa mà đến đây mua đất xây nhà, trồng cây sinh sống nên số dân ngày một đông, cuộc sống ngày càng khởi sắc. Một nét đẹp khá ấn tượng của Quy Hòa là có những ngôi nhà mang nét kiến trúc cổ kính của Pháp ẩn mình thấp thoáng dưới những hàng cây xanh trầm mặc bên con đường bê tông nối dài trước khu bệnh viện quay ra bãi biển rì rào sóng vỗ. Nhiều du khách đến đây có một cảm nhận chung rằng, dường như những con đường, những hàng cây ở Quy Hòa đều mang một sắc thái trầm mặc, một nỗi buồn man mác. Làm nên nét đẹp lặng lẽ đó phải kể đến sự tổng hòa của cảnh và người: cảnh lặng như tờ và con người hình như ai cũng im lặng. Phía trước bệnh viện còn có cả một vườn tượng danh nhân y học với gần 30 trụ tượng cao khoảng 2m nằm trong rừng phi lao, trên mỗi trụ là tượng bán thân của một danh nhân y học nổi tiếng của thế giới và Việt Nam như: Hippocrate, Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác, A.Yersin, L. Pasteur, Tôn Thất Tùng… Cách đó không xa còn có vườn tượng ghi nhớ công lao của những nhà khoa học, những người có đóng góp lớn trong việc xây dựng bệnh viện và nghiên cứu chữa trị bệnh phong.
VIẾNG HÀN THI SĨ
Đến Quy Hòa, du khách sẽ nhớ đến thi sĩ Hàn Mặc Tử tài hoa ngắn số và không thể không quá bước đến gian nhà lưu niệm - nơi Hàn thi sĩ trút hơi thở cuối cùng vào năm 1940 vì căn bệnh phong quái ác khi “nửa đời chưa qua hết”. Bên cạnh đó là ngôi mộ gốc của nhà thơ nằm bên chân núi với nhiều ngôi mộ khác. Được biết, sau khi chết nhà thơ nằm ở đây được 18 năm. Sau đó đến năm 1959, những người thân đã dời mộ của ông ra khu Ghềnh Ráng đúng như tâm nguyện nhà thơ khi ông còn sống. Tuy Hàn Mặc Tử không còn nằm ở đây nữa nhưng phần mộ thì vẫn được giữ lại làm nơi lưu niệm. Một số người yêu thơ Hàn ở TP Hồ Chí Minh đã xây dựng lại ngôi mộ bao gồm nền móng là hình vòng cung thể hiện cho hình ảnh của vầng trăng, một biểu tượng trong thơ Hàn; phần trên mộ được mô phỏng như một cuốn sách đang mở ra; bên trên là một cây bút thể hiện cho ý nghĩa “chàng trai bút mực”; xung quanh mộ có khá nhiều hoa cỏ đẹp được trồng tỉa quanh năm.
Từ Quy Hòa, du khách có thể thỏa thích phóng tầm mắt ra bãi biển Quy Nhơn sóng xô hoặc nhìn ngược về hướng nam là con đường quốc lộ 1D với những chuyến xe tất bật ngược xuôi xuyên qua những dãy núi bên bờ biển. Nằm trong tổng thể Khu du lịch Ghềnh Ráng, làng phong Quy Hòa còn có những con đường nội bộ đi trong rừng thông suốt đưa du khách đến đồi Thi Nhân, bãi tắm Hoàng Hậu, bãi Tiên Sa…
Như một dấu chấm lặng giữa trập trùng núi biển và phố, Quy Hòa ngày nay đã có rất nhiều thay đổi và trở thành điểm đến hấp dẫn của nhiều người. Và đây cũng chính là khu di tích nổi tiếng được nhiều người quan tâm khi ngang qua miền Trung dấu yêu.
ĐÀO TẤN TRỰC
