Theo khảo sát ở quy mô nhỏ của Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản Phú Yên đối với các bà mẹ đến với trung tâm, đa số họ đều chấp nhận xét nghiệm sàng lọc trước sinh sau khi được bác sĩ truyền thông và tư vấn. Tuy nhiên, khoảng 4.800 (30%) phụ nữ chủ yếu sống ở khu vực đô thị thực hiện các xét nghiệm sàng lọc trước sinh. Trong khi đó mỗi năm, Phú Yên có khoảng 16.000 bà mẹ mang thai và phần lớn họ sống ở vùng nông thôn.

Bà mẹ trước khi mang thai được khuyến khích khám sàng lọc trước sinh - Ảnh: T.DIỆU

Nhiều bà mẹ vẫn nghĩ chỉ cần uống viên sắt và axit folic trong giai đoạn mang thai. Tuy nhiên, chuyên gia y tế khuyên rằng, phụ nữ nên uống viên sắt và axit folic trước khi mang thai 3 tháng để tạo sự toàn vẹn cho gen, nhiễm sắt thể và trứng đảm bảo cho thai nhi được khỏe mạnh khi hình thành.

Phú Yên đang triển khai đề án Sàng lọc trước sinh và sơ sinh phục vụ mục tiêu nâng cao chất lượng dân số Việt Nam (2011-2020). Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản Phú Yên là đơn vị đi đầu hưởng ứng. Hiện nay, đơn vị này đã có công nghệ sàng lọc trước mang thai các loại vi rút: rubella, CMV và vi sinh vật toxoplasma.

Theo số liệu từ Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản tỉnh, vi rút rubella còn gọi là sởi Đức. Người mắc bệnh rubella thường có triệu chứng mệt mỏi, sốt nhẹ, nổi ban đỏ. Ở Việt Nam ước tính có 30% bà mẹ mang thai bị nhiễm vi rút rubella không có kháng thể. Khi thai phụ nhiễm vi rút rubella trước tuần tuổi thứ 12, gần như 100% gây dị tật nội tạng ở thai nhi. Xét nghiệm virút Rubella trước 3 tháng và chủng ngừa mũi cuối cùng trước khi mang thai một tháng.

Ước tính, trên 50% phụ nữ Việt Nam nhiễm vi rút CMV (Cytomegalo), 1% phụ nữ nhiễm CMV lây truyền qua thai nhi, 10% thai nhi bị nhiễm gây ra những tổn hại về nội tạng cho thai nhi như: đốm mảng xuất huyết; gan, lách to; vàng da; teo não và đầu nhỏ; nhu mô não bị vôi hóa; chậm phát triển trong tử cung; thoát vị bẹn và viêm võng mạc.

Vi sinh vật toxoplasma gây các tổn thương: hệ thần kinh trung ương, viêm võng mạc màng mạch, viêm phổi kẽ, viêm cơ tim... Có 1% phụ nữ có thai nhiễm vi sinh vật toxoplasma. 15-60% thai phụ nhiễm vi sinh vật này lây truyền cho bào thai. Bệnh nặng hơn khi lây truyền ra trong 3 tháng đầu của thai kỳ gây ra các dị tật thai nhi.

Bằng phương pháp xét nghiệm máu phát hiện qua hệ thống miễn dịch, Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản có thể phát hiện, tư vấn và kịp thời điều trị trước mang thai để bà mẹ có thể chuẩn bị tốt nhất tình trạng sức khỏe khi mang thai. Tuy nhiên hiện nay, có đến 80% phụ nữ mang thai sống ở nông thôn. Với khoảng chi phí xét nghiệm sàng lọc trước sinh khoảng từ 1-1,3 triệu đồng là khoảng kinh phí không nhỏ đối với nhiều người.

Chị Thu Hồng ở xã Hòa Bình 1 (Tây Hòa) nói: “Tôi có biết về chương trình sàng lọc trước sinh chuẩn bị tốt sức khỏe bà mẹ để có thể sinh ra những đứa con khỏe mạnh. Tôi rất muốn làm xét nghiệm nhưng đây là một khoảng chi phí khá lớn nên tôi không làm”.

Chị Mỹ Linh lại có quan điểm khác: “Nếu làm xét nghiệm sàng lọc trước sinh là lựa chọn hoàn hảo trước khi cho ra đời một em bé khỏe mạnh, tôi sẵn sàng chi trả chi phí. Tuy nhiên, trước khi mang thai, tôi lại không có kiến thức nào về quy trình sàng lọc trước sinh này nên không có ý định làm xét nghiệm”.

Bác sĩ Nguyễn Anh Tuấn, Giám đốc Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản tỉnh cho biết: “Vì chất lượng của thai nhi và những đứa con khỏe mạnh, các cặp vợ chồng nên thực hiện sàng lọc trước sinh. Phụ nữ mang thai không phải là vấn đề của mỗi gia đình mà cần phải có sự chung tay giúp sức của toàn xã hội. Nhiều nước tiên tiến ở châu Âu, Mỹ, Nhật Bản đều có bảo hiểm y tế bao cấp chi trả cho việc chuẩn đoán và phòng bệnh này. Nếu bảo hiểm y tế Việt Nam cũng chi trả tương tự sẽ góp phần thành công trong việc nâng cao chất lượng con người như mục tiêu phấn đấu của chiến lược dân số Việt Nam giai đoạn 2011-2020”.

TUYẾT TRẦN