LIỆU PHÁP SINH HỌC: PHƯƠNG PHÁP MỚI CHỮA UNG THƯ

Giải thích về thành quả mới ở một lĩnh vực chuyên môn rất hẹp cho những người “ngoại đạo” có lẽ rất khó khăn, song GS-BS Nguyễn Chấn Hùng cố làm chúng tôi hiểu một cách nôm na: Các yếu tố gây ung thư (UT) luôn tiềm ẩn trong mỗi con người. Ở đâu có tế bào, ở đó có khả năng bị UT. Bởi vì trong hàng tỷ tế bào của con người, mỗi tế bào đều có gen ung bướu và gen kiểm soát sự sinh sản của tế bào, giống như một bên ga - một bên thắng (phanh) vậy.

Khi có những nhân tố tấn công vào DNA của một loại tế bào nào đó (phổi, gan, tuyến tiền liệt, tử cung…) gây đột biến gen (làm cho gen bị lỗi). Sự đột biến ấy làm cho tế bào sinh sản nhanh đến mức không kiểm soát được, giống như ga thì đạp tới mà phanh không được, dẫn tới tử vong. Đó là bản chất và cơ chế của bệnh UT.

Một trong hai máy xạ trị gia tốc điều trị bệnh ung thư hiện đại nhất Việt Nam ở Bệnh viện Ung bướu TP HCM

Nhưng điều quan trọng là từ hiểu biết trên đây, một loại thuốc đặc trị đã được điều chế, gọi là kháng thể đơn dòng có khả năng sửa chữa những gen bị lỗi, tiến tới tiêu diệt tế bào UT, tạo cho tế bào một kháng thể mới có khả năng miễn dịch.

Liệu pháp sinh học nói trên với việc sản xuất ra loại thuốc chỉ “bắn” trúng vào những tế bào UT, loại trừ khả năng lan rộng của bệnh, tăng khả năng miễn dịch của cơ thể… sẽ được coi là phương pháp chuẩn mới, cùng ba phương pháp truyền thống vẫn đang được sử dụng cho đến ngày nay (phẫu thuật, xạ trị và hóa trị) góp phần tích cực chữa UT. Đó là thành quả tuyệt vời của y học thế giới – GS-BS Nguyễn Chấn Hùng phấn chấn.

Nghiên cứu về gen UT đang trên đà tiến triển mạnh, những thiết bị xét nghiệm gen đã được chế tạo, thuốc Trastuzumab, ST571 và một số thuốc khác – thuốc đặc hiệu gen đã bước đầu được đưa vào sử dụng trong điều trị.

Trong một tương lai không xa, những người bị bệnh UT giai đoạn di căn  vẫn có thể chung sống với nó lâu dài, giống như người mắc bệnh đái tháo đường vậy.

HOÀN TOÀN CÓ THỂ PHÒNG NGỪA UNG THƯ

Tuy nhiên, những phương pháp điều trị trên đây (ba phương pháp truyền thống và liệu pháp sinh học) cũng chỉ để áp dụng cho những người đã bị UT, tức là có khối u đã phát triển. Nhưng loài người hoàn toàn có khả năng ngăn ngừa, phòng tránh để không bị UT – GS-BS Nguyễn Chấn Hùng quả quyết.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), 1/3 số người lẽ ra không phải chết nếu họ biết cách phòng ngừa; 1/3 số khác có thể không bị lưỡi hái của tử thần cướp đi nếu phát hiện sớm căn bệnh này.

Sau nhiều năm nghiên cứu, đến nay y học thế giới xác định được ba nhóm nguyên nhân chính gây ra UT. Thứ nhất là do tác động của các hóa chất, đặc biệt là các chất có trong thuốc lá. 90% người mắc bệnh UT phổi là do thuốc lá. Điều đáng nói là người không hút thuốc, nhưng hít phải khói thuốc cũng có thể bị UT. Nghĩa là, nếu ông bố hút thuốc lá thì có thể gây UT cho vợ và các con mặc dù họ không hút thuốc.

Tất nhiên UT không thể thấy ngay và lây lan như các dịch bệnh cúm, lao… mà nó ngấm ngầm phát triển cho đến giai đoạn đột biến.

Thứ hai là do tiếp xúc với môi trường có bức xạ cao, các tia phóng xạ, ánh nắng mặt trời (có thể gây ung thư da, các mô cơ…). Thứ ba là do các loại virus, vi khuẩn (virus gây viêm gan dẫn tới xơ và ung thư gan, dạ dày, cổ tử cung…).

Để tránh UT, con người cần phải lánh xa môi trường và các tác nhân gây ung thư nói trên. Chẳng hạn: không hút thuốc lá, không đi nhiều ngoài nắng gắt, tạo cho cơ thể khỏe mạnh, vận động và tập thể dục thường xuyên, bảo hộ tốt và an toàn trong lao động, không uống rượu quá nhiều…

TẦM SOÁT UNG THƯ - VIỆC LÀM CẦN THIẾT CHO CỘNG ĐỒNG

Một yếu tố rất quan trọng của cuộc chiến chống UT là phát hiện sớm căn bệnh, như WHO đã khẳng định: có thể giảm 1/3 số người chết vì bệnh này.

Do đó, cộng đồng dân cư rất cần đến một biện pháp có tính căn bản và chuyên môn cao của ngành y tế: tầm soát UT từ cơ sở.

Năm 2000, BV Ung bướu đã triển khai chương trình tầm soát bệnh UT trong cộng đồng nhằm sớm phát hiện và điều trị hiệu quả. Nhằm giúp phụ nữ trên địa bàn TP Hồ Chí Minh phát hiện sớm hai bệnh UT thường gặp là UT cổ tử cung và UT vú, BV Ung bướu triển khai tầm soát UT trên nhiều địa bàn quận huyện. Tất cả phụ nữ tham gia chương trình đều được miễn phí khám, xét nghiệm, chẩn đoán bệnh.

Qua chương trình tầm soát, nhiều phụ nữ mới hiểu được rằng UT cổ tử cung là bệnh thường gặp, nhưng lại có thể phát hiện sớm (ở giai đoạn 0) qua việc thử tế bào âm đạo, điều trị đúng thì kết quả khỏi bệnh đạt 100%. Bệnh ở giai đoạn 1: điều trị tốt kết quả 80-90%, giai đoạn 2 đạt kết quả 70-80% và giai đoạn 3 chỉ 30-50...

Không chỉ người dân ở các thành phố lớn như Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, người dân ở các tỉnh cũng rất cần đến một kế hoạch tầm soát UT rộng rãi và thường xuyên để được phát hiện sớm bệnh UT. Việc đó đâu phải là nhiệm vụ riêng của ngành y tế. Nó phải trở thành một chiến lược quốc gia và cần được nhà nước quan tâm đúng mức.

(SGGP)