Từ thời xa xưa, vua chúa thường dùng yến sào vào những dịp yến tiệc trọng đại, còn ngày nay yến sào được dùng phổ biến hơn nhưng cũng giới hạn trong giới thượng lưu vì rất đắt. Yến sào là tổ của loài chim yến sống ngoài hải đảo hoang vắng là nguồn thức ăn bổ dưỡng có tác dụng bồi bổ sức khỏe cho nhiều lứa tuổi nhất là người già, trẻ em và những ai yêu thích làm đẹp. Nhưng để có được món yến sào trong những dịp xuân về tết đến là cả một kỳ công...
 |
|
Tổ yến chưa qua sơ chế - Ảnh: T.HÀ |
Bà Phạm Thị Tân, chủ cơ sở yến sào Tân Vạn Lộc (phường 6, TP Tuy Hòa) cho biết: “Cơ sở của tôi nhập tổ yến từ Rạch Giá, Kiên Giang. Để có được sản phẩm đến tay người tiêu dùng, chúng tôi phải sơ chế theo nhiều công đoạn như loại bỏ tạp chất, lên khuôn, đóng gói…” Công việc loại bỏ tạp chất chiếm rất nhiều thời gian và công sức nên cơ sở Tân Vạn Lộc thường xuyên thuê từ 40 đến 50 người mỗi ngày nhưng chỉ cho ra khoảng 1kg thành phẩm. Tổ yến được ngâm trong nước khoảng 2 giờ cho nơ,û dùng rổ để vớt nhiều lần, khi vớt cũng tránh làm yến bị đứt, gãy… rồi dùng chiếc nhíp nhỏ nhặt từng cặn bẩn ly ti như những hạt cám bám vào từng cọng yến. Sau khi đã loại bỏ hết tạp chất, yến được cho vào khuôn sấy khô, đóng gói và đưa đến người tiêu dùng.
Yến sào là nước bọt của con chim yến tiết ra và quết dính vào các thành đá trong các hang động để làm tổ vào mùa sinh đẻ, có hình dạng giống như một chiếc vỏ ngao, vỏ sò. Kích thước mỗi tổ yến có chiều dài từ 8-10cm, ngang khoảng 5-6cm. Tổ lớn và dày cân nặng bình quân 10g. Yến được phân thành 3 loại: Huyết yến, hồng yến và bạch yến. Trong đó, huyết yến và hồng yến là tốt nhất và đắt nhất vì hiếm hoi và có nhu cầu tiêu thụ cao. Số lượng huyết yến và hồng yến hiện chỉ chiếm khoảng gần 10% tổng sản lượng tổ yến tiêu thụ trên thị trường.
Theo nhiều tài liệu Đông y trên thế giới thì yến sào có vị ngọt tính bình vào hai kinh phế và vị nên có tác dụng làm sạch phổi, tăng đề kháng với siêu vi, các bệnh cảm cúm và dị ứng. Ngoài ra yến sào còn có tác dụng hồi xuân, chống lão hóa, tăng cường sinh lực, tăng tuổi thọ, giúp người già và trẻ nhỏ mau hồi phục sau khi bị bệnh… Gần đây khi nghiên cứu tác dụng của yến sào trong trường hợp cơ thể nhiễm chất độc, các nhà khoa học nhận thấy yến sào giúp cơ thể hạn chế mức sút cân, ổn định các chỉ tiêu huyết học và đang được nghiên cứu để điều trị các bệnh ung thư, HIV/AIDS… Ở Việt
 |
|
Tổ yến sau khi sơ chế tại cơ sở yến sào Tân Vạn Lộc (phường 6, TP Tuy Hòa) - Ảnh: T.HÀ |
Bà Nguyễn Thị Kim Đỉnh (phường 7, TP Tuy Hòa) bị bệnh phổi nhiều năm nay, bà đã chạy chữa nhiều nơi nhưng không khỏi, từø khi dùng yến sào, sức khỏe của bà đã hồi phục, da dẻ hồng hào, đi lại nhanh nhẹn hơn. Bà cho biết: “Yến sào rất đắt, một lạng yến có giá từ 3,5 đến 5 triệu đồng tùy theo loại, nhưng chỉ dùng được trong vòng 10 ngày”. Vì đắêt đỏ như vậy nên trước đây, yến sào chỉ được ưu tiên dùng cho người già bị bệnh và trẻ em bị còi xương chậm lớn. Hiện nay, yến sào được giới thượng lưu rất ưa chuộng. Ngoài việc bồi bổ sức khỏe, nó còn khẳng định đẳng cấp của người dùng… Bà Tân cho biết thêm: Vào dịp cuối năm, cơ sở của bà bán rất chạy hàng, vì Việt kiều về quê ăn tết rất đông.
Chị Trần Thị Thanh Thúy (phường 8, TP Tuy Hòa) là một người dùng yến lâu nay cho biết: Yến phải mua tại cơ sở uy tín để tránh nhầm lẫn với yến giả. Hiện nay trên thị trường có nhiều nơi làm yến giả mà như thật. Chị cũng cho biết một vài cách đơn giản để nhận biết yến thật hay giả như dùng nước chè xanh để thử. Khi cho yến vào nước chè xanh mà màu sắc của yến thay đổi từ màu trắng sang màu đen là yến giả. Hoặc khi cho yến vào nước đang sôi mà vẫn giữ nguyên sợi, màu sắc không thay đổi thì mới là yến thật... Cách chế biến yến tốt nhất là chưng cách thủy mới không bị mất chất. Yến sào có thể trộn chung với các món khác như hầm với đường phèn, làm súp bồ câu non hoặc đơn giản hơn như cơm gà và tổ yến, tổ yến hầm đu đủ... Anh Nguyễn Thanh Tùng chồng chị Thúy thì bảo: Sau những lần “trà dư tửu hậu” với bạn bè mà có chén súp yến thì nhất hạng...
HÀ THU
