Gần đây số người bị nhiễm giun đũa chó ngày càng nhiều, có người mắc bệnh nhưng chạy chữa nhiều nơi không đỡ vì không tìm ra nguyên nhân, cũng có người bị biến chứng não, tim hết sức nguy hiểm. Theo kết quả điều tra cho thấy, ở những vùng nuôi nhiều chó mèo thả rông, tỉ lệ người bị nhiễm giun đũa chó rất cao, có nơi đến 38% người dân bị nhiễm bệnh.
Giun đũa chó có tên khoa học là Toxocara canis, đó là một loại ký sinh trùng có hình dáng kích thước giống giun đũa ở người. Gọi là giun đũa chó vì giun đũa chó trưởng thành sống trong ruột non của chó. Trứng theo phân chó ra ngoài phát triển thành ấu trùng. Sau khi xâm nhập vào cơ thể người (chủ yếu qua đường tiêu hóa), nó sẽ chui qua thành ruột non, theo đường máu đi đến các cơ quan nội tạng khác như gan, tim, phổi, mắt. Ấu trùng cũng có thể xâm nhập qua da (nhất là da non), gây hội chứng “ Ấu trùng di chuyển qua da”. Trẻ em từ 1-4 tuổi có tỉ lệ mắc bệnh cao hơn vì chúng thích chơi với chó. Sau khi xâm nhập vào đường tiêu hóa của người, trứng nở thành ấu trùng. Ấu trùng không nở thành giun được vì người không phải là vật chủ trung gian của loại ký sinh trùng này.
Điều nguy hiểm là ấu trùng của giun đũa chó lại “ thích đi chơi”. Chúng có thể chu du khắp nơi trong cơ thể và có thể đến các cơ quan như não, mắt, gan, phổi … và gây ra các triệu chứng bệnh ở các cơ quan này. Chúng cũng có thể chu du vài lần đến các mô, cuối cùng đóng kén thành ấu trùng và tạo u hạt, làm tăng bạch cầu eosin ở tất cả các cơ quan chính của cơ thể, trong đó bao gồm cả não và mắt. Khi bị nhiễm thì không phải chỉ bị nhiễm 1 trứng giun mà trong phân chó có rất nhiều trứng giun. Vào cơ thể dưới tác dụng của men tiêu hóa trứng bung vỏ giải phóng thành ấu trùng. Những ấu trùng này di chuyển khắp nơi. Hơn nữa ở những nhà nuôi chó lâu dài, mỗi ngày bị nhiễm một ít. Nhiều người có thói quen bế chó lên nựng, hôn hít… tất cả đều vô tình tự nhiễm bệnh cho mình.
Phát hiện mắc giun đũa chó rất khó, thường thấy có 3 thể: Thể không triệu chứng; Thể phổ biến: Bệnh nhân bị bầm da, có những vết ban ở da, xanh xao, gầy yếu; Thể nặng: Bệnh nhân có các triệu chứng ở phổi (tràn dịch màng phổi, viêm phổi kẽ…hoặc triệu chứng thần kinh trung ương (nhức đầu, động kinh, liệt nửa người, viêm màng não, viêm cơ tim). Ở nước ta đã có trường hợp đang chữa bệnh lao tự nhiên bị động kinh và bệnh viện phát hiện động kinh do nhiễm giun đũa chó.
Ấu trùng giun đũa chó có thể tồn tại nhiều năm trong cơ thể người dưới dạng tự do hoặc dạng kén, lúc nào chúng gây bệnh thì ta mới biết, đa số là âm thầm, trừ khi bạn cảnh giác đi xét nghiệm máu. Đã là dạng kén thì chúng sẽ tồn tại lâu năm theo kiểu ẩn dật rồi bất ngờ xuất hiện gây bệnh. Chúng ít khi tự phân hủy nên đừng chờ chúng chết theo chu kỳ mà nên chủ động phát hiện và tiêu diệt chúng.
Hiện nay bệnh giun đũa chó có thuốc chữa, dùng Albendazole 400mg chia 2 lần trong ngày và uống trong 2-3 tuần. Tuy nhiên phòng bệnh mới là quan trọng.
Để phòng bệnh có hiệu quả cần thực hiện tốt các hướng dẫn sau: Rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn; tắm cho chó thường xuyên, cọ sạch phần lông đuôi; không để trẻ chơi với chó; không bế chó, không cho chó ngủ chung với người; không để trẻ bò lê trên sàn nhà… Nếu trong nhà có chó phải thường xuyên khám và xổ giun cho chó định kỳ.
Bác sĩ NGUYỄN VINH QUANG
Giám đốc Trung tâm Truyền thông giáo dục sức khỏe Phú Yên
