Đoàn thanh tra liên ngành về đo lường, chất lượng, sở hữu trí tuệ, ghi nhãn hàng hóa, mã số mã vạch vừa đưa ra kết quả: Có 5/6 mẫu nước uống đóng chai có trực khuẩn mủ xanh (tên khoa học là Pseudomonas aeruginosa). Báo Phú Yên có cuộc trao đổi với bác sĩ Đoàn Văn Hải Trung tâm Y tế dự phòng Phú Yên xung quanh vấn đề này.
Đoàn thanh tra liên ngành lấy mẫu nước để kiểm nghiệm chất lượng tại một cơ sở sản xuất nước uống đóng chai ở TP Tuy Hòa. - Ảnh: M.NGUYỆT
* Bác sĩ cho biết loại vi khuẩn này có thể gây bệnh như thế nào. Mức độ nguy hiểm đối với sức khỏe ra sao?
- Pseudomonas aeruginosa là thành viên của họ vi khuẩn Pseudomonadaceae, là một vi khuẩn gram âm, hiếu khí, có lông 2 đầu. Khi phát triển trong môi trường nuôi cấy thích hợp, chúng tạo nên những sắc tố xanh không phát huỳnh quang, một số chủng có thể tạo màu xanh huỳnh quang. Mủ của vết thương bị nhiễm Pseudomonas aeruginosa thường có màu vàng xanh, nên được gọi là trực khuẩn mủ xanh.
Vi khuẩn này có thể gây nhiều bệnh khác nhau ở người, nhưng ít khi gây bệnh nặng ở những người khỏe mạnh mà không có các yếu tố thuận lợi kèm theo. Nó phát triển mạnh ở các vết thương, vết bỏng; gây nhiễm trùng đường hô hấp kết hợp với các vi khuẩn khác; gây nhiễm trùng các vết thương ở mắt (thường gặp ở những người nông dân trong vụ mùa, bị hạt lúa bắn vào mắt làm xước giác mạc, sau đó bị bội nhiễm trực khuẩn mủ xanh gây viêm loét giác mạc cấp, có thể mù nếu không điều trị kịp thời). Từ những vị trí này, P.aeruginosa có thể xâm nhập sâu vào cơ thể gây hoại tử vết thương, nhiễm trùng huyết, viêm màng não. Những bệnh nhân bị bệnh xơ nang phổi hoặc suy giảm miễn dịch có thể bị bội nhiễm trực khuẩn mủ xanh gây nhiễm trùng phổi nặng. Tắm, lội ở các vùng nước nhiễm bẩn, trực khuẩn mủ xanh có thể gây viêm nang lông (nhiễm trùng da), viêm tai giữa.
Đa số các chủng trực khuẩn mủ xanh đề kháng nhiều loại kháng sinh làm khó khăn cho việc điều trị. Trực khuẩn mủ xanh là loại vi khuẩn thường gặp trong nhiễm trùng bệnh viện, đó là tình trạng bội nhiễm các loại vi khuẩn đề kháng nhiều kháng sinh, hiện diện trong môi trường bệnh viện.
* Trực khuẩn mủ xanh có mặt ở đâu, xâm nhập cơ thể như thế nào, thưa bác sĩ?
- Trực khuẩn mủ xanh phổ biến trong môi trường tự nhiên, có mặt khắp nơi trong phân, đất, nước, nước thải. Nó có thể phát triển nhiều trong môi trường nước và trên bề mặt các vật thể hữu cơ trong nước. Trong nhà ở, có thể tìm được trực khuẩn mủ xanh từ bồn rửa chén, bồn tắm, vòi sen, hồ bơi...
Trực khuẩn mủ xanh xâm nhập vào cơ thể chính qua vết thương, niêm mạc bị nhiễm nước bẩn hoặc dụng cụ nhiễm bẩn. Lau kính áp tròng bằng nước bẩn cũng có thể gây viêm kết mạc. Nước uống không phải là nguồn nhiễm trực khuẩn mủ xanh chính.
* Theo bác sĩ, nguyên nhân vì đâu mà trong nước uống đóng chai lại bị nhiễm loại vi khuẩn này?
- Không có bằng chứng về khả năng nước uống là nguồn gây nhiễm trực khuẩn mủ xanh đối với cộng đồng. Tuy nhiên, sự hiện diện với số lượng lớn trực khuẩn mủ xanh trong nước uống, chủ yếu là các loại nước đóng chai có thể làm nước có màu, mùi vị lạ và làm đục nước. Sự hiện diện của trực khuẩn mủ xanh trong nước uống đóng chai chứng tỏ mẫu nước đó chưa được tiệt trùng thích hợp như nhiễm bẩn từ đường ống hoặc thiết bị lọc hay từ chai, bình chứa... Bởi vì, trực khuẩn mủ xanh dễ bị tiêu diệt bởi các phương pháp khử khuẩn thông thường bằng cách đun sôi, tia cực tím, ozon, clo.
* Vậy cần phải làm gì để khắc phục việc nhiễm trực khuẩn mủ xanh trong sản xuất thưa bác sĩ?
- Trong hệ thống cung cấp nước công cộng, các biện pháp nhằm làm giảm lượng cacbon hữu cơ, giảm thời gian lắng cặn trong đường ống, duy trì đủ nồng độ clo dư, đều làm hạn chế sự phát triển của trực khuẩn mủ xanh.
Khi xét nghiệm chất lượng nước về mặt vi sinh (nước cấp tập trung), không chủ định xét nghiệm trực khuẩn mủ xanh, nhưng nếu hiện diện, nó có thể mọc tốt và nhanh trên các môi trường nuôi cấy thông thường và tạo màu xanh đặc trưng nên dễ được phát hiện. Chỉ tiêu trực khuẩn mủ xanh (P. aeruginosa) trong nước uống đóng chai, các loại thực phẩm khác là một trong các loại chỉ tiêu chỉ điểm sự nhiễm bẩn, không phải là chỉ tiêu phát hiện vi khuẩn gây bệnh.
* Xin cảm ơn bác sĩ !
MINH CHÂU (thực hiện)
