Hỏi: Em nghiện thuốc lá, muốn bỏ mấy lần mà không được. Nghe nói người ta đã sản xuất được thuốc lá không nicotin, có đúng không? Được vậy, dân ghiền như em chắc sẽ mừng. Hút thuốc lá đầu lọc có giảm được độc hại không, thưa bác sĩ? - Cao Chiến Thắng (xã Hòa Vinh, huyện Đông Hòa)
Trả lời: Khoa học đã chứng minh, hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu của các bệnh ung thư: phổi, thực quản, tụy, bàng quang, thận, cổ tử cung... và nhiều bệnh tim mạch, viêm phế quản mạn tính.
Các nghiên cứu ở tuổi thiếu niên cho thấy những em nghiện thuốc lá nặng từ nhỏ hay bị chứng âu lo, tinh thần bất ổn, sợ hãi vô cớ và ngại tiếp xúc với đám đông, thậm chí mắc chứng trầm cảm. Nguyên nhân là chất nicotin tác động tiêu cực lên hệ thần kinh trung ương.
Với hy vọng giảm bớt lượng nicotin cho người hút thuốc, người ta bắt buộc phải lắp đầu lọc vào đầu điếu thuốc lá, tuy nhiên tác hại không vì thế mà giảm bớt. Có hàng trăm hợp chất có khả năng gây ung thư trong khói thuốc lá. Hơn nữa, các nhà sản xuất thuốc lá sợ rằng lượng nicotin thấp sẽ không đủ để làm cho người nghiện lệ thuộc vào chất độc này như trước. Do đó họ đã thêm các muối ammonium, lấy cớ là để điếu thuốc lá có vị dịu hơn. Nhưng trên thực tế, tác dụng chính của muối ammonium là biến nicotin thành nicotin kiềm, một dạng dễ bay hơi hơn, có thể lên tới não chỉ sau vài giây.
Việc thêm đường vào thuốc lá nhằm bù vào chỗ thiếu hụt chất thơm do lọc bớt hắc ín. Nhưng chất acetaldehyde (dẫn xuất phát sinh từ việc đốt cháy chất đường) làm cho người nghiện lệ thuộc hơn vào nicotin. Cacao được thêm vào với lý do làm dịu vị chát của khói thuốc lá, nhưng chất này làm giãn phế quản, giúp cho nicotin đi vào phổi dễ hơn.
Trong thập niên 1950, thuốc lá không nicotin (xử lý bằng cách nhúng vào ammoniac để tẩy rửa) đã từng xuất hiện. Nhưng chỉ ít lâu sau, loại thuốc này đã rơi vào quên lãng vì hút vào chỉ thấy có hơi nóng và mùi rơm khô, không “mê” nổi. Trong điếu thuốc lá ngày nay, các nhà sản xuất có thể thêm vào nhiều phụ gia khác.
Do đó, ngoài chất nicotin, người ghiền còn phụ thuộc vào các phụ gia tạo mùi vị này nên rất khó bỏ. Thuốc lá chuyển gene chứa ít nicotin thì người ghiền phải hút nhiều hơn mới “đã”, sẽ tốn thêm nhiều tiền và nguy cơ mắc bệnh sẽ cao hơn! Vì sao vậy? Vì thuốc lá không nicotin vẫn tỏa khói, vẫn chứa oxyt carbon và các chất hắc ín như thuốc lá thường, nghĩa là vẫn đầy đủ các nguy cơ gây ung thư.
BS ĐOÀN VĂN HẢI
