Hệ miễn dịch được tạo thành từ mạng lưới tế bào đặc biệt, protein, mô và cơ quan. Chúng phối hợp với nhau để bảo vệ con người chống lại vi khuẩn, virus, độc tố… có trong cuộc sống hàng ngày. Hệ miễn dịch khỏe mạnh chính là mấu chốt tạo ra sức đề kháng chống lại mọi vi sinh vật gây bệnh.
Khi chuyển mùa, thời tiết thay đổi thất thường, sức đề kháng giảm, chúng ta dễ mắc bệnh truyền nhiễm và các rối loạn trong cơ thể hay các bệnh lý khác. Đặc biệt là ở trẻ em, hệ miễn dịch còn non yếu, hay người già, sức đề kháng suy giảm theo tuổi tác và người mắc các bệnh mạn tính.
Khả năng miễn dịch khỏe mạnh đòi hỏi sự đóng góp hiệp đồng từ nhiều chất dinh dưỡng như protein và nhóm các vi chất dinh dưỡng chiếm ưu thế, bao gồm vitamin A, D, E, sắt, kẽm, selen và magiê.
Protein là nguyên liệu xây dựng các thành phần của đáp ứng miễn dịch (acid amin tạo kháng thể, cytokine…).
Vitamin A cần thiết để duy trì ổn định da và màng nhầy, hỗ trợ các phản ứng miễn dịch của niêm mạc và hoạt động như một chất chống viêm. Thực phẩm giàu vitamin A: gan, lòng đỏ trứng; các rau củ quả màu cam vàng cũng chứa nhiều tiền tố của vitamin A.
Vitamin D là chìa khóa của hệ miễn dịch, có chức năng điều hòa miễn dịch, rất quan trọng với miễn dịch bẩm sinh và tăng cường chức năng miễn dịch chống lại các bệnh do virus gây ra. Vitamin D có thể ngăn ngừa nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính. Phơi nắng là nguồn tự nhiên cung cấp vitamin D, nhưng mùa này ít nắng, cân nhắc việc dùng vitamin D dạng thực phẩm bổ sung.
Vitamin C, E tăng khả năng kháng viêm và chống oxy hóa, điều hòa miễn dịch, tăng cường các rào cản tự nhiên.
Sắt gắn với protein để tạo hemoglobin, cần thiết cho sự tăng sinh và trưởng thành của tế bào miễn dịch, đặc biệt là tế bào lympho, liên quan đến việc tạo ra phản ứng cụ thể đối với nhiễm khuẩn. Sắt có nhiều nhất trong huyết bò, heo, các loại thịt đỏ.
Kẽm là một vi chất dinh dưỡng thiết yếu tham gia vào quá trình điều chỉnh các phản ứng miễn dịch bẩm sinh và thích ứng; tham gia vào việc kiểm soát stress, oxy hóa và điều chỉnh các cytokine gây viêm; duy trì tính toàn vẹn của các hàng rào miễn dịch. Thực phẩm giàu kẽm: sò, ốc, hàu, thịt gà, cá, trứng, tôm, cua, hạt lanh, hạt bí đỏ.
Selen cũng là một vi chất thiết yếu cho hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả. Bổ sung selen giúp tăng cường chức năng miễn dịch.
Thiếu magiê làm tăng khả năng tái phát nhiễm trùng đường hô hấp trên. Thực phẩm giàu magie: hạt dinh dưỡng, chuối, rong biển, rau lá xanh đậm...
Omega 3 có tác dụng giảm viêm và tăng cường miễn dịch. Nên ăn cá, đặc biệt là các loại cá béo, ít nhất 2 lần/tuần. Ăn các loại thực phẩm chứa ALA (đậu phụ, đậu nành, dầu hạt cải, dầu hạt lanh, dầu quả óc chó).
Cân bằng hệ vi sinh đường ruột bằng cách ăn đủ chất xơ, bổ sung probiotic, mỗi ngày một hộp sữa chua là nguồn cung cấp lợi khuẩn tốt nhất.
Hãy duy trì chế độ ăn cân bằng, đa dạng, đầy đủ các vi chất dinh dưỡng, kết hợp ngủ đủ, thể dục thường xuyên và giảm stress, bạn sẽ có một hệ miễn dịch khỏe mạnh.
TS LƯU KIM LỆ HẰNG
Trường cao đẳng Y tế Phú Yên
