Năm 2007, tỉnh Phú Yên  thu hút vốn đầu tư nước. ngoài đứng thứ hai cả nước Đây là một bước đột phá mạnh mẽ trong sự phát triển kinh tế từ trước đến nay và cũng là vận hội lớn để Phú Yên có thể bước vào hội nhập quốc tế. Để tiếp tục hoàn thành nhiệm vụ lớn lao đó và để làm yên lòng các nhà đầu tư, ngành y tế mà đặc biệt là bệnh viện tỉnh, có trách nhiệm rất nặng nề trong việc chăm lo và bảo vệ sức khỏe cho toàn dân và các nhà đầu tư quốc tế trong giai đoạn mới.

Trong thời gian qua, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Yên đã có những bước phát triển về mọi mặt, nâng cao chất lượng khám, điều trị ngày càng tốt hơn. Đã góp phần to lớn trong việc chăm sóc sức khỏe nhân dân. Tuy nhiên, sự phát triển cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa thời kỳ đổi mới đã tạo ra những thay đổi lớn lao về mọi mặt  của đời sống xã hội, tác động đến 3 thành phần của hệ thống y tế, đưa bệnh viện đứng trước nhiều thách thức mới.

Bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Phú Yên chăm sóc cho bệnh nhân ở khoa Nhi – Ảnh: THU THỦY

* Mô hình bệnh tật và tử vong:

Xu hướng bệnh truyền nhiễm giảm dần, xuất hiện những bệnh mới nguy hiểm và lây lan mạnh như HIV/AIDS, cúm H5N1.

Tình hình tai nạn giao thông và tai nạn thương tích gia tăng, bệnh lý chấn thương phức tạp và nghiêm trọng, đặc biệt là chấn thương sọ não trở thành nỗi ám ảnh cho mọi người.

Các bệnh lý tăng huyết áp, rối loạn chuyển hóa như đái tháo đường, mỡ trong máu, bệnh nội tiết tăng đáng kể, bệnh tắc nghẽn phổi mãn tính, bệnh lý u bướu tăng nhanh, bệnh rối loạn tâm thần và tự tử nhiều hơn.

Mô hình tử vong trước đây chủ yếu là bệnh lý nhiễm khuẩn và suy dinh dưỡng, hiện nay tử vong chính đứng hàng đầu là các bệnh lý tim mạch, chấn thương, sơ sinh và HIV/AIDS.

Do vậy, đòi hỏi bệnh viện phải ngày càng thích ứng với môi trường bệnh tật trong việc đầu tư và cải tiến phương pháp điều trị mới.

* Nhiễm khuẩn bệnh viện:

Là một thách thức lớn đối với y học. Có từ 5->15% bệnh nhân vào viện bị nhiễm vi khuẩn bệnh viện. Nhiễm khuẩn bệnh viện ảnh hưởng xấu đến điều trị, kéo dài thời gian điều trị, tăng tỉ lệ tử vong và tốn kém chi phí điều trị. Nhiễm khuẩn bệnh viện làm xuất hiện các dòng vi khuẩn kháng thuốc.

Hiện nay tình trạng kháng kháng sinh của vi khuẩn trong bệnh viện đang là vấn đề báo động, nhiều vi khuẩn kháng hầu hết các loại kháng sinh, chỉ đáp ứng một vài loại kháng sinh đắt tiền, thậm chí kháng tất cả kháng sinh làm cho thầy thuốc bó tay,  vô phương cứu chữa.

Vì vậy, công tác chống nhiễm khuẩn và xử lý chất thải tại bệnh viện phải được đặt lên hàng đầu, làm quyết liệt hơn và tốn kém hơn.

* Mong muốn và đòi hỏi của người bệnh

Hiện nay, đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng cao, do đó nhu cầu về việc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cũng lớn hơn, hoàn thiện hơn. Họ hiểu biết bệnh tật của mình tốt hơn. Người bệnh đòi hỏi những phương tiện chẩn đoán hiện đại, hiệu quả hơn cùng các phương pháp điều trị tối ưu. Họ có quyền từ chối những phương pháp điều trị mơ hồ, lạc hậu và kém hiệu quả, tìm bệnh viện tốt để điều trị. Họ còn mong muốn được chăm sóc với thái độ ân cần, chu đáo của thầy thuốc, bệnh viện phải đầy đủ tiện nghi, môi trường sạch sẽ, giảm thiểu sự tác động có hại đến môi trường, hướng đến mô hình bệnh viện - khách sạn. Họ cần việc chi trả viện phí, bảo hiểm y tế đơn giản và đầy đủ, bảo đảm chính sách nhà nước và công bằng trong việc tiếp cận  dịch vụ y tế.

Đây là thử thách lớn nhất đòi hỏi bệnh viện phải nỗ lực tối đa mới có thể đáp ứng nhu cầu của nhân dân.

* Sự phát triển của y học.

Ở Phú Yên nhờ phòng dịch tốt, thực hiện chương trình tiêm chủng tốt nên các bệnh viện không phải đối mặt với những bệnh dịch như sởi, ho gà, uốn ván… Sự phát triển hệ thống dược phẩm giúp rất nhiều trong điều trị bệnh.

Ngành ngoại khoa trên thế giới có những bước phát triển ngoạn mục. Các phẫu thuật cổ điển dần được thay thế bởi những phương pháp điều trị ít xâm lấn, hạn chế tối đa việc gây  tổn thương cho người bệnh và đạt hiệu quả cao như phẫu thuật nội soi, nội soi can thiệp, vi phẫu thuật, phẫu thuật ghép tạng, phẫu thuật thay thế như thay khớp, thay van tim, phẫu thuật trong lòng mạch hoặc dùng tia laser, sóng cao tầng để phẫu thuật. Hiện nay một số bệnh viện lớn trong cả nước và khu vực đã đạt đến trình độ này.

Ngành chẩn đoán hình ảnh, xét nghiệm với những phát hiện mới  như CT, MRI, XQ kỹ thuật số, XN cao cấp giúp cho việc chẩn đoán lâm sàng chính xác hơn.

Sự phát triển y học như vũ bão đòi hỏi Bệnh viện Đa khoa Phú Yên phải đầu tư mạnh mẽ vào đào tạo, mua sắm trang thiết bị và tái thiết hạ tầng.

Việc chuẩn bị đón bệnh viện mới năm 2009 với vốn đầu tư thiết bị của ODA, ADB và của Chính phủ, chuẩn bị đội ngũ thầy thuốc làm chủ được khoa học là cơ hội lớn và nhiệm vụ rất nặng nề của chương trình hoạt động bệnh viện trong những năm tới.

* Sự phát triển dịch vụ ngoài y học.

Cùng với sự phát triển của y học, các dịch vụ ngoài y học cũng phát triển mạnh mẽ. Ngày càng có nhiều dịch vụ kinh doanh trang thiết bị và độc quyền thay thế phụ tùng và sản phẩm, dịch vụ bảo hành, dinh dưỡng, vệ sinh, bảo vệ, quản lý chất thải bệnh viện. Nếu ứng dụng tốt sẽ giúp bệnh viện phát triển về mọi mặt.

Sự phát triển ồ ạt của công nghệ thông tin ứng dụng sẽ giúp cho quản lý bệnh viện hiệu quả hơn, như quản lý báo cáo thống kê, quản lý bệnh án điện tử, quản lý tài chính, quản lý nhân sự, dược và trang thiết bị.

Năm 2008 và trong tương lai Bệnh viện Đa khoa Phú Yên với vốn đầu tư gần 1 tỉ đồng sẽ sớm nhanh chóng hoàn thành dự án công nghệ thông tin trong bệnh viện và đưa vào hoạt động một cách có hiệu quả.

* Sự hạn chế về nguồn nhân lực

Bệnh viện đang có 119  bác sĩ và 2 dược sĩ đại học, trong đó có nhiều bác sĩ giỏi và dày dạn kinh nghiệm. Nếu so với bệnh viện tỉnh Binh Định: 205 bác sĩ và bệnh viện Khánh Hòa: 196 bác sĩ  và so với nhu cầu chăm sóc toàn diện, chúng ta còn thiếu về số lượng và mất cân đối cơ cấu đào tạo chuyên ngành. Việc thiếu hụt bác sĩ trong những năm qua làm ảnh hưởng đến việc điều trị và tạo nguồn thay thế.

Kiến thức một số bác sĩ chưa theo kịp trình độ y học trong khu vực. Vì vậy, việc xây dựng quy hạch đào tạo phải mang tính chất liên tục, cập nhật, có kế hoạch, xuất phát từ nhu cầu thực tế và hướng phát triển trong tương lai.

Tình trạng chảy máu chất xám đang bắt đầu và ngấm ngầm xuất hiện từ bệnh viện công ra bệnh viện tư, từ bệnh viện tỉnh nhỏ lên bệnh viện tuyến lớn, trung ương. Sự thiếu hụt nguồn cộng thêm tình trạng chảy máu chất xám đang đặt Bệnh viện Đa khoa Phú Yên trong tình thế hết sức khó khăn. Làm thế nào để bảo toàn và phát triển nguồn cán bộ? Câu trả  lời là còn quá nhiều việc phải làm như: đội ngũ cán bộ y – bác – dược sĩ được tạo môi trường làm việc tốt; được tôn trọng và được phát huy hết khả năng; chính sách tiền lương và đãi ngộ chính đáng; được đào tạo liên tục để người trí thức cảm thấy không bị tụt hậu trong xã hội đang phát triển.

Mặt khác, đời sống còn khó khăn khiến lực lượng viên chức bệnh viện chưa thật toàn tâm toàn ý trong công tác ở bệnh viện. Vẫn còn một số sai phạm về y đức. Sự thiếu kinh nghiệm quản lý của lực lượng lãnh đạo bệnh viện trong thời kỳ mới cũng là một thách thức bởi đa số xuất thân từ bác sĩ làm chuyên môn, chưa có nhiều kinh nghiệm lãnh đạo quản lý.

*  Thách thức từ môi trường chính sách.

Năm 2007 ngân sách thực tế giường bệnh tăng đáng kể, trong đó nhà nước cấp 50%, còn lại bệnh viện phải tự thu, tự hạch toán theo Nghị  định 43 của Chính phủ. Điều đó đặt bệnh viện trước một thách thức là phải làm ra tiền để phục vụ tốt người bệnh và bảo đảm chế độ chính sách cho viên chức.

Thu viện phí chỉ là giải pháp tình thế, còn lại chủ yếu là bảo hiểm y tế (BHYT). Vấn đề là làm thế nào BHYT trở thành chỗ dựa tốt cho người bệnh? Thực tế BHYT còn nhiều bất cập trong việc chi trả, phiền hà về thủ tục, việc chuyển viện còn khó khăn làm cho người bệnh chưa được yên tâm… Sự đơn phương hạn chế chi trả của BHYT đã làm khó cho bệnh viện rất nhiều trong điều trị.

Vấn đề người nghèo đang là nỗi bức xúc mà bệnh viện phải gánh vác. Làm thế nào để có  kinh phí dành cho người nghèo được khám chữa bệnh và tiếp cận dịch vụ y tế một cách công bằng cũng là một thách thức lớn đối với lương tâm của người thầy thuốc.

Vấn đề xã hội hóa trong hoạt động bệnh viện cũng đang vừa là thách thức vừa là cơ hội lớn để bệnh viện tạo đà phát triển …

* Thách thức từ cơ chế thị trường.

Song song với y tế công lập, y tế ngoài công lập đang phát triển mạnh mẽ, chiếm 60% lượng bệnh nhân khám, điều trị ngoại trú.

Sự cạnh tranh giữa bệnh viện công với bệnh viện công, bệnh viện công với bệnh viện tư, bệnh viện trong nước và bệnh viện quốc tế ngày càng gay gắt hơn.

Bệnh viện Phú Yên phải xem Bệnh viện Chợ Rẫy, các bệnh viện tuyến Trung ương và gần nhất là Bệnh viện hai tỉnh Bình Định, Khánh Hòa là đối tượng cạnh tranh, từ đó hướng đến việc xây dựng Bệnh viện Phú Yên ngày càng to lớn hơn. Trong tương lai, Phú Yên sẽ có bệnh viện tư ra đời với những ưu thế như đầu tư mạnh hơn, mới hơn và cơ chế thoáng hơn, sẽ là đối tượng cạnh tranh lớn đối với Bệnh viện Đa khoa Phú Yên. Có cạnh tranh, y tế tỉnh nhà mới phát triển, nhân dân được hưởng lợi. Như vậy, cạnh tranh lành mạnh chính là động lực thúc đẩy quá trình xây dựng và hoàn thiện bệnh viện ngày càng tốt hơn.

Tuy nhiên, cạnh tranh và lợi nhuận trong một môi trường chưa được quản lý tốt sẽ dẫn đến sự mất công bằng và tiêu cực trong việc chăm sóc sức khỏe người dân.

Những thách thức lớn hiện tại và tương lai nêu trên, đặt Bệnh viện Đa khoa Phú Yên trong tình thế luôn phải đối mặt và hành động. Chúng ta phải nhìn lại chính mình: Đang sở hữu cái gì? Tiềm năng ra sao? Ở vị thế nào trong khu vực? Tìm ra lời giải cho những câu hỏi đó sẽ giúp phát triển bệnh viện đúng hướng, đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh nhân dân và các nhà đầu tư quốc tế.

Xây dựng và phát triển bệnh viện là trách nhiệm không chỉ riêng của ngành y tế, mà là trách nhiệm của mọi người và toàn xã hội.

      BS chuyên khoa II BÙI TRẦN NGỌC

(Phó giám đốc Bệnh viện Đa khoa Phú Yên)