Cơ chế nền của bệnh mạch vành là quá trình xơ vữa thành động mạch và được tích lũy theo thời gian; kích thước mảng xơ vữa trong lòng động mạch vành sẽ tăng dần theo tuổi tác. Thực tế cho thấy, bên cạnh số người cao tuổi, trung niên mắc bệnh mạch vành thì vẫn có những người trẻ. Và do nhiều nguyên nhân, dường như bệnh nhân mạch vành ngày càng “trẻ hóa”.
Trong gần 10 bệnh nhân được điều trị tái tưới máu cơ tim bằng phương pháp can thiệp mạch vành tại Bệnh viện Đa khoa Phú Yên mới đây có một số bệnh nhân trẻ. Một người đàn ông 33 tuổi, nghiện thuốc lá, bị nhồi máu cơ tim cấp. Chụp động mạch vành, ê kíp can thiệp phát hiện động mạch vành phải bị tắc do rất nhiều huyết khối và đã can thiệp cấp cứu.
Một bệnh nhân nữ 37 tuổi, có động mạch vành phải xuất phát bất thường và hẹp đến 80-90%; động mạch vành trái cũng có hai tổn thương nặng. Ê kíp can thiệp đã nong và đặt một stent có kích thước lớn, mở vị trí bị hẹp nặng trên đoạn gần của động mạch vành phải để quả tim của bệnh nhân được cung cấp máu nuôi dưỡng, trong khi chờ can thiệp mở những vị trí bị hẹp ở động mạch vành trái.
Theo TS-BS Nguyễn Văn Tân, Phó Trưởng Khoa Tim mạch can thiệp - Cấp cứu Bệnh viện Thống Nhất TP Hồ Chí Minh, sự “trẻ hóa” bệnh nhân mạch vành có nhiều nguyên nhân, trong đó yếu tố nguy cơ đóng vai trò rất quan trọng. Đó là một số đặc điểm, thói quen sống hoặc bệnh lý có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh mạch vành, như thói quen hút thuốc lá; tình trạng rối loạn chuyển hóa lipid máu, cao huyết áp, bệnh đái tháo đường xuất hiện ở người trẻ; số người trẻ bị béo phì gia tăng…
Thêm vào đó là những yếu tố làm cho tình trạng nặng thêm, như căng thẳng, stress... Ngoài ra, ở một số người trẻ còn có yếu tố nguy cơ khác dẫn đến sự gia tăng của huyết khối, như nghiện ma túy. Tiền sử gia đình cũng là một yếu tố nguy cơ quan trọng. Nếu trong gia đình có người mắc bệnh mạch vành, bạn sẽ có nguy cơ bị bệnh này cao hơn những người khác, dù lối sống, điều kiện sống là như nhau.
Trước đây, bệnh mạch vành được chẩn đoán bởi cơn đau thắt ngực điển hình cùng các yếu tố nguy cơ tim mạch, chẩn đoán qua điện tâm đồ, siêu âm tim, nghiệm pháp gắng sức… Gần đây, với phương tiện hiện đại và sự phát triển về kỹ thuật, thầy thuốc chẩn đoán bệnh mạch vành sớm và chính xác, qua đó phát hiện những người trẻ mắc bệnh này. Ví dụ, để sàng lọc những trường hợp có nguy cơ cao, thầy thuốc sẽ chỉ định chụp cắt lớp vi tính đa dãy động mạch vành và dễ dàng phát hiện bệnh. Còn chụp động mạch vành là biện pháp hiện đại nhất để chẩn đoán bệnh mạch vành.
Để phòng ngừa bệnh mạch vành, lời khuyên của bác sĩ tim mạch là hãy kiểm soát những yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được. “Bỏ thuốc lá, kiểm soát lipid máu, đái tháo đường cho tốt, kiểm soát tình trạng cao huyết áp cho tốt; người có lối sống tĩnh tại thì hãy gia tăng vận động… Nếu kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ đó, đặc biệt là có lối sống lành mạnh, hạn chế cholesterol… thì sẽ giúp ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh mạch vành”, TS Tân nói.
YÊN LAN
