Tại Việt Nam, trong khi xu hướng mắc các bệnh lây nhiễm giảm, thì các bệnh không lây nhiễm gia tăng nhanh chóng.
Các bệnh có nguyên nhân chính từ việc sử dụng thuốc lá như đột quỵ, mạch vành, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), ung thư phổi… là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở nam giới. Gần 11% tổng số ca tử vong ở nam giới là do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá.
Khói thuốc lá cũng được xác định là nguyên nhân gây bệnh ở những người không hút thuốc, nhưng thường xuyên hít phải khói thuốc. Những người này là vợ, con, người sống cùng nhà với người hút thuốc và những người làm việc thường xuyên trong môi trường có khói thuốc lá.
Thực hiện tốt chỉ đạo của Sở Y tế về công tác phòng chống tác hại của thuốc lá, 100% cơ sở y tế trong tỉnh đều xây dựng và kiện toàn ban chỉ đạo, xây dựng kế hoạch phòng, chống tác hại thuốc lá tại đơn vị; đưa các quy định về phòng, chống tác hại thuốc lá vào quy chế thi đua khen thưởng của đơn vị; xây dựng cơ quan, đơn vị không khói thuốc lá; căn tin tại bệnh viện ký cam kết không bán thuốc lá; tổ chức truyền thông về phòng, chống tác hại thuốc lá trong cán bộ viên chức lao động (CBVCLĐ) của đơn vị và người dân khi đến sử dụng các dịch vụ y tế… Những việc làm này bước đầu đã mang lại kết quả tích cực, góp phần thực hiện môi trường cơ sở y tế không khói thuốc lá.
Việc thực hiện tốt cơ sở y tế không khói thuốc lá sẽ giúp người không hút thuốc lá giảm được nguy cơ tiếp xúc khói thuốc lá thụ động, từ đó sẽ giảm được nguy cơ bệnh tật và tử vong liên quan đến khói thuốc lá. CBVCLĐ tại các đơn vị thực hiện nghiêm túc việc không hút thuốc lá nơi làm việc đã góp phần tạo ra nếp sống văn minh, lịch sự trong CBVCLĐ, nêu cao tinh thần giữ gìn sức khỏe, duy trì lối sống lành mạnh không khói thuốc lá, làm gương để người dân đến sử dụng dịch vụ y tế noi theo, góp phần tạo môi trường an toàn trong công tác chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân. Môi trường làm việc không khói thuốc lá sẽ giúp những người nghiện thuốc lá có thêm quyết tâm để bỏ thuốc hoặc giảm mức độ hút thuốc lá, hoặc không hút thuốc tại những nơi có quy định cấm.
Các biển báo khổ lớn về “cấm hút thuốc”, “cơ sở y tế không khói thuốc lá”, “những vi phạm hút thuốc”, “tác hại của hút thuốc lá”… được các đơn vị gắn tại các vị trí dễ nhìn, tác động đến người dân khi đến sử dụng các dịch vụ tại các cơ sở y tế. Bên cạnh đó, CBVCLĐ của các đơn vị y tế đã được quán triệt, hướng dẫn cách nhắc nhở người dân không được hút thuốc lá trong khuôn viên của đơn vị.
“Hầu hết CBVCLĐ đã mạnh dạn nhắc nhở khi gặp trường hợp người dân đến sử dụng dịch vụ y tế có hút thuốc trong khuôn viên đơn vị”, bác sĩ Ka Thị Thúy Hằng đang công tác tại Bệnh viện Đa khoa Phú Yên chia sẻ.
Đa số bệnh nhân đến điều trị tại các cơ sở y tế đều chấp hành tốt việc không hút thuốc. Bệnh nhân Trần Minh Hùng ở xã An Ninh Đông (huyện Tuy An) cho biết: “Là người hút thuốc lá, mặc dù rất muốn hút nhưng trước sự cương quyết nhắc nhở và giải thích của cán bộ y tế tại Trung tâm Y tế huyện Tuy An, tôi đã không sử dụng thuốc lá trong quá trình điều trị tại bệnh viện”.
Tuy nhiên vẫn còn nhiều trường hợp người dân hút thuốc trong khuôn viên các cơ sở y tế, khi bị nhắc nhở thì có thái độ, phản ứng tiêu cực. Gặp các trường hợp như vậy, CBVCLĐ tại các cơ sở y tế vẫn kiên trì, nhẹ nhàng giải thích để họ hiểu về tác hại của việc hút thuốc lá, lợi ích của việc bỏ thuốc lá và một số quy định của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá. Vì vậy, tình trạng hút thuốc lá trong khuôn viên cơ sở y tế đã có nhiều chuyển biến tích cực.
Để thực hiện tốt cơ sở y tế không khói thuốc lá, các cơ sở y tế tiếp tục tuyên truyền, nhắc nhở và có thể từ chối cung cấp dịch vụ y tế khi bệnh nhân đang hút thuốc lá. Người dân đến sử dụng dịch vụ y tế tại các cơ sở y tế cần thực hiện nghiêm túc những quy định của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá để được cung cấp dịch vụ y tế một cách tốt nhất và hiệu quả nhất, qua đó tạo môi trường trong lành, an toàn cho CBVCLĐ làm việc, người dân đến sử dụng dịch vụ y tế.
BS CHÂU TRỌNG PHÁT
Chủ tịch Công đoàn ngành Y tế
