Thời tiết của mùa hè nóng ẩm, tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển của vi sinh vật, làm thức ăn dễ ôi thiu. Đây là điều kiện thuận lợi để vi khuẩn, vi rút phát triển dẫn đến nguy cơ ngộ độc thực phẩm, bệnh truyền qua thực phẩm tăng cao.
Với thời tiết nóng ẩm, nhất là vào mùa hè thường thiếu nước sạch, người dân thường sử dụng nhiều nước đá; nguyên liệu tươi sống không bảo đảm an toàn, chế biến thức ăn không gia nhiệt kỹ, nấu xong không ăn ngay hoặc không đun lại sau khi bảo quản thức ăn quá 2 giờ là những nguyên nhân dẫn tới nguy cơ ngộ độc thực phẩm.
Bên cạnh đó, mùa hè cũng làm gia tăng nguy cơ ô nhiễm môi trường, ô nhiễm do rác thải, nước thải và sự phát triển mạnh của côn trùng truyền bệnh, ruồi nhặng, chuột… Đây là vấn đề đáng lo ngại về sức khỏe đối với một bộ phận không nhỏ người tiêu dùng có thói quen sử dụng thức ăn đường phố, thực phẩm chín ở những cửa hàng kinh doanh dịch vụ ăn uống có nguồn thức ăn, nước uống dễ bị ô nhiễm vi sinh vật, hóa học, ô nhiễm thực phẩm, thức ăn chín...
Đặc biệt, thói quen “đơn giản” trong việc lựa chọn nguyên liệu thực phẩm, biện pháp chế biến, che đậy, bảo quản thực phẩm sau chế biến… tại các đám cưới, giỗ; việc không tuân thủ các quy định bảo đảm an toàn thực phẩm tại các bếp ăn tập thể; kinh doanh thức ăn đường phố ở địa điểm ô nhiễm; sử dụng thực phẩm không rõ nguồn gốc, nguyên liệu thực phẩm bị ô nhiễm… sẽ gia tăng nguy cơ xảy ra ngộ độc, bệnh truyền qua thực phẩm và các sự cố ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.
Chế biến, bảo quản thực phẩm an toàn
Để phòng tránh ngộ độc thực phẩm trong mùa hè, bà Lê Kim Huê, Phó Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm, cho biết: Người tiêu dùng cần lựa chọn, mua và sử dụng những thực phẩm còn tươi, không nên trữ quá nhiều thực phẩm trong tủ lạnh; thực phẩm có nhãn mác ở những cửa hàng cố định, đặc biệt lưu ý hạn sử dụng của sản phẩm; vệ sinh tay trước khi chế biến, vệ sinh dụng cụ ăn uống, dụng cụ chế biến thực phẩm; sử dụng nguồn nước sạch; bảo quản thực phẩm đúng cách; đặc biệt nên thực hiện “ăn chín, uống sôi”.
Người dân nên thực hiện theo 10 nguyên tắc chế biến thực phẩm an toàn. Cụ thể là chọn thực phẩm an toàn; nấu kỹ thức ăn; ăn ngay khi thức ăn vừa được nấu chín; bảo quản cẩn thận thực phẩm đã nấu chín; đun kỹ lại thực phẩm trước khi ăn; không để lẫn thực phẩm sống và chín; luôn giữ tay sạch sẽ để chế biến thực phẩm; giữ bề mặt chế biến, bếp luôn khô ráo, sạch sẽ; bảo vệ thực phẩm khỏi các loài côn trùng, loài gặm nhấm và các động vật khác; sử dụng nguồn nước sạch để ăn uống.
Đối với việc bảo quản thực phẩm bằng tủ lạnh, người dân phải chú ý cả hai mặt “Lợi - hại”. Tủ lạnh chỉ có tác dụng làm chậm sự biến chất của thực phẩm; hạn chế sự phát triển của vi sinh vật do cơ chế giảm nhiệt độ và độ ẩm. Nếu đưa quá nhiều thực phẩm vào tủ lạnh, không khí lạnh không lưu thông, nhiệt độ trong ngăn mát, ngăn đá không đảm bảo; nguyên liệu thực phẩm không sơ chế trước khi bảo quản trong tủ lạnh; thực phẩm sống để lẫn thức ăn chín; thực phẩm chín không được bọc kín… sẽ làm gia tăng ô nhiễm chéo giữa nguyên liệu, thực phẩm sống chín với nhau, làm cho thực phẩm nhanh biến chất, hỏng, ô nhiễm vi sinh vật.
Cục An toàn thực phẩm cũng đã khuyến cáo người sản xuất, kinh doanh thực phẩm, kinh doanh dịch vụ ăn uống phải có trách nhiệm và đạo đức nghề nghiệp để góp phần phòng tránh hiệu quả ngộ độc thực phẩm, bệnh truyền qua thực phẩm, nhằm bảo vệ sức khỏe cho cả cộng đồng. Khi phát hiện hoặc nghi ngờ bị ngộ độc thực phẩm, người dân phải ngừng ngay việc sử dụng thực phẩm nghi ngờ và giữ toàn bộ thức ăn đó lại (kể cả chất nôn, phân, nước tiểu…) để xác minh; đồng thời báo ngay cho cơ quan y tế gần nhất để xử trí kịp thời hoặc đưa người bị ngộ độc đi bệnh viện.
Người dân cần vệ sinh, tẩy uế khu vực có chất nôn, phân, nước tiểu của người bị ngộ độc thực phẩm và thực hiện chế độ cách ly nghiêm ngặt đề phòng sự lây lan của dịch bệnh; thực hiện các biện pháp diệt ruồi, gián, chuột… và các hướng dẫn vệ sinh phòng chống dịch bệnh theo chỉ đạo của ngành Y tế.
NGUYÊN NHẠN
Trung tâm Truyền thông Giáo dục sức khỏe Phú Yên
