Có lẽ ai cũng đều biết rượu có hại cho gan nhưng tác hại như thế nào thì rất ít người có thể hình dung được.
Đường nào rồi cũng tới gan
Trong giai đoạn đầu, mặc dù gan đã bị bệnh nhưng lại không có triệu chứng gì rõ rệt. Cho nên người ta cứ uống, cứ say nhưng sau đó vẫn cảm thấy hoàn toàn bình thường. Chính vì vậy rất dễ đưa đến tình trạng nghiện rượu.
Rượu là một độc chất đối với cơ thể mà gan giữ nhiệm vụ khử bỏ độc chất đó. Nếu uống ít và không liên tục thì gan còn đủ khả năng và thời gian để hoá giải chất độc, còn nếu uống quá nhiều và liên tục trong nhiều năm thì gan sẽ bị “kiệt quệ” và chất aldehyd là độc chất được tạo ra từ rượu sẽ trực tiếp phá hủy tế bào gan.
Năng lượng ảo, bệnh thật
Uống rượu nhiều là như thế nào? Tác hại của rượu đối với gan không liên quan đến loại rượu mà tùy thuộc vào nồng độ cồn có trong loại rượu đó. Người ta ước tính 30ml rượu whisky tương đương với 100ml rượu vang hoặc 250ml bia vì cùng chứa một lượng cồn là 10g. Một người được gọi là “uống rượu nhiều” khi mỗi ngày tiêu thụ trên 80g cồn (tương đương với 8 lon bia, 1 lít rượu vang hoặc nửa chai rượu mạnh mỗi ngày).
Dân “nhậu” chỉ cần uống chứ ít cần ăn, vài trái cóc hay một ít miếng khô mực là đủ “làm mồi” để “uống ít ly, y một lít”. Thực tế, một gam rượu khi uống vào có thể cung cấp 7 Calo, nhưng đây là một loại năng lượng “rỗng” vì nó tạo cảm giác không “buồn đói” nhưng không cung cấp bất kỳ một thành phần dinh dưỡng nào cho cơ thể.
Cho nên, uống rượu lâu ngày chắn chắn sẽ bị suy dinh dưỡng. Hơn nữa, uống rượu làm cơ thể tăng nhu cầu các dưỡng chất và các vitamin để hoá giải độc chất và tái tạo lại tế bào gan. Do đó, nếu ăn quá ít thì sẽ càng trở nên thiếu dinh dưỡng trầm trọng và do đó, gan rất khó hồi phục.
Rượu, bia là nguyên nhân gây viêm gan thường gặp. Đầu tiên, rượu có thể gây viêm gan cấp tính. Rượu làm rối loạn chuyển hoá mỡ, tăng tích tụ triglyceride ở gan, làm cho gan bị nhiễm mỡ. Bệnh nhân có thể không có triệu chứng gì đặc biệt ngoài xét nghiệm có tình trạng tăng các men gan (men AST, ALT và GGT).
Nếu kiêng rượu trong giai đoạn này thì gan có thể hồi phục hoàn toàn mà không cần dùng bất kỳ một loại thuốc nào. Biện pháp duy nhất để chữa bệnh chỉ là ngưng uống rượu. Nếu bệnh nhân vẫn tiếp tục uống, gan sẽ bị ngộ độc và hư hoại mạn tính, dần dần sẽ đưa đến xơ gan.
Uống bao nhiêu rượu sẽ bị xơ gan? Người Châu Âu khi uống rượu hơn 80g/ ngày ít nhất trong 8 – 10 năm sẽ bị xơ gan. Còn người châu Á có khả năng giải độc rượu kém hơn, nên chỉ cần một tửu lượng thấp hơn và thời gian ngắn hơn đã đủ để bị xơ gan. Mặt khác, dân châu Á thường bị mắc thêm các bệnh viêm gan virút B hoặc C cho nên mức độ hư hoại gan càng nặng và thời gian diễn tiến sang xơ gan càng nhanh.
Gan khi bị xơ sẽ teo cứng, bề mặt lổn nhổn như đầu đinh. Lúc đó, việc điều trị sẽ trở nên khó khăn hơn. Tuy nhiên, nếu kiêng được rượu thì vẫn “cứu vớt” được phần gan còn lại và bệnh tình sẽ thuyên giảm rõ rệt. Còn nếu cứ tiếp tục uống, gan mất dần các khả năng hoạt động, sẽ gây ra các biến chứng như cổ trướng (tích tụ nước trong bụng), ói ra máu, hôn mê, suy thận và có thể chuyển sang ung thư gan…
Rượu còn ảnh hưởng đến việc chuyển hoá một số thuốc cho nên khi uống rượu nhiều rất dễ bị ngộ độc thuốc, nhất là các thuốc có hại cho gan như paracetamol. Dân nhậu thường mách bảo nhau: muốn uống rượu lâu say thì nên uống thêm paracetamol. Điều này càng rất nguy hiểm vì sẽ làm cho gan bị viêm hoại tử nặng hơn.
Kiêng rượu, lối thoát cuối cùng
So với các nguyên nhân khác gây viêm gan thì bệnh gan do rượu có thể được chữa trị có kết quả hơn với điều kiện là phải kiêng rượu. Bệnh là do chính chúng ta tự “gây độc” cho mình thì việc điều trị đầu tiên là phải ngừng đưa chất độc đó vào cơ thể rồi tùy giai đoạn nào của bệnh sẽ có cách điều trị hỗ trợ để giúp gan nhanh chóng hồi phục.
