Nhân tuần lễ nuôi con bằng sữa mẹ (1- 7/8), Báo Phú Yên có cuộc trao đổi với bác sĩ Nguyễn Thị Mỹ, Trưởng khoa Chăm sóc sức khỏe - Phòng chống suy dinh dưỡng thuộc Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản Phú Yên về lợi ích của việc nuôi con bằng sữa mẹ ( NCBSM).
* Thưa bác sĩ, tình hình nuôi con bằng sữa mẹ hiện nay ở Phú Yên như thế nào?
- Hiện nay có hơn 98% trẻ nhỏ được bú mẹ. Tỉ lệ bú mẹ ở TP thấp hơn ở nông thôn. Một bộ phận người dân vẫn chưa nhận thức đúng đắn, đầy đủ về ích lợi, phương pháp NCBSM, cách bảo vệ nguồn sữa mẹ.
Số trẻ sơ sinh bú sớm trong ½ đến 1giờ đầu sau sinh có gia tăng nhưng vẫn còn ở mức thấp so với yêu cầu, tỷ lệ trẻ sơ sinh bú sớm trong 1 giờ đầu chỉ khoảng 57%.
Việc NCBSM hoàn toàn (nghĩa là trẻ chỉ bú mẹ mà không ăn hoặc uống thêm bất cứ loại thức ăn nào khác kể cả nước) trong 6 tháng đầu được đặc biệt khuyến khích, nhưng chưa được các bà mẹ thực hiện tốt. Tỉ lệ trẻ bú mẹ hoàn toàn dưới 6 tháng tuổi ở tỉnh ta nói riêng và toàn quốc nói chung còn rất thấp (toàn quốc 12,2%, khu vực Nam Trung bộ: 11,4 %). Bên cạnh đó, tình trạng nuôi trẻ dưới 12 tháng tuổi bằng sữa nhân tạo có xu hướng tăng do điều kiện làm việc của các bà mẹ là cán bộ công nhân viên và bà mẹ thiếu kiến thức về NCBSM. Tỉ lệ trẻ dưới 12 tháng tuổi bú bình ở tỉnh ta là 44%.
* Nuôi con bằng sữa mẹ có những lợi ích nào, thưa bác sĩ?
- Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng hoàn hảo đặc biệt đáp ứng đủ nhu cầu phát triển của trẻ. Sữa mẹ giúp cơ thể trẻ phòng chống nhiều bệnh, đặc biệt là tiêu chảy, viêm phổi... Sữa mẹ giúp trẻ phát triển trí thông minh, tăng cường thị lực. NCBSM còn tạo nên sự gắn bó tình cảm giữa mẹ và con, lại ít tốn kém hơn nuôi trẻ bằng thức ăn nhân tạo. NCBSM hoàn toàn trong 6 tháng đầu còn giúp người mẹ chậm có thai.
NCBSM tránh được những bất lợi so với nuôi con bằng sữa nhân tạo như bệnh dị ứng, nguy cơ tử vong cao, suy dinh dưỡng. Trẻ được nuôi bằng sữa nhân tạo có thể bị tăng cân quá mức, béo phì, ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe sau này.
* Vậy bác sĩ có lời khuyên nào đối với các bà mẹ cho con bú?
- Thực hiện tốt khuyến nghị của Tổ chức Y tế thế giới về NCBSM, các bà mẹ nên cho trẻ bú sớm trong 1/2 đến 1 giờ đầu sau sinh, bú hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu và tiếp tục cho bú mẹ đến 18-24 tháng. Cho trẻ bú thường xuyên cả ban ngày và ban đêm, bú theo nhu cầu của trẻ.
Khi cho con bú cần chú ý tư thế của trẻ. Trẻ phải được bế áp sát vào lòng mẹ, đầu và thân trẻ phải thẳng, mặt và mũi trẻ đối diện với núm vú, có thể dùng tay nâng vú để trẻ dễ bú. Quan trọng nhất là trẻ ngậm bắt vú đúng: Cằm trẻ tì vào vú mẹ, miệng mở rộng, môi dưới trề ra ngoài, quầng vú phía trên miệng trẻ còn thấy nhiều hơn phía dưới. Các bà mẹ nhớ cho trẻ bú hết một bên vú rồi mới chuyển sang vú khác để trẻ bú được sữa cuối giàu chất béo. Thời gian mỗi lần bú tùy thuộc vào từng trẻ, trung bình từ 15-20 phút.
Bà mẹ cần theo dõi những dấu hiệu chứng tỏ trẻ không bú đủ sữa mẹ như trẻ tăng cân kém, đi tiểu dưới 6 lần/ngày, nước tiểu màu vàng, nặng mùi. Ngoài ra có thể thấy trẻ khóc thường xuyên, không hài lòng sau các lần bú. Muốn bảo vệ nguồn sữa mẹ, các bà mẹ phải yêu thương trẻ, tinh thần thoải mái, không ưu phiền, tin tưởng vào nguồn sữa của mình, cho trẻ bú thường xuyên, ăn uống, ngủ đủ và nên hạn chế những chất kích thích như café, thuốc lá. Không sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định của thầy thuốc.
* Theo bác sĩ, những giải pháp nào giúp cải thiện tình hình nuôi con bằng sữa mẹ hiện nay?
- Trong kế hoạch hành động nuôi dưỡng trẻ nhỏ giai đoạn 2006-2010 của Bộ Y tế đề ra đến năm 2010, tỉ lệ trẻ được nuôi hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu hợp lý tăng lên ít nhất 50% so với năm 2005 ( từ 11,4% lên 23% ). Tỉ lệ trẻ được bú sớm sau đẻ đạt 90% năm 2010.
Để đạt được mục tiêu này, các giải pháp của tỉnh là tăng cường truyền thông giáo dục, tư vấn, khuyến khích các bà mẹ NCBSM. Cung cấp tài liệu, tờ bướm, tờ rơi, cho các bà mẹ đến cơ sở y tế để nâng cao nhận thức và làm thay đổi hành vi thực hành NCBSM; củng cố và nâng cao chất lượng của hệ thống mạng lưới dinh dưỡng thông qua đào tạo nguồn nhân lực để có thể hướng dẫn, tư vấn kỹ thuật NCBSM cho bà mẹ bình thường và những trường hợp đặc biệt khó khăn, đồng thời giám sát, kiến nghị việc thực hiện các chính sách pháp luật hỗ trợ về nuôi dưỡng trẻ nhỏ, về các vấn đề kinh doanh và sử dụng sản phẩm thay thế sữa mẹ, chế độ bảo hiểm xã hội.
* Xin cảm ơn bác sĩ!
NGỌC HÂN (thực hiện)
