Bệnh “tai xanh” ở heo là do một loại virus gây ra. Heo mắc bệnh thường có các vết xuất huyết trên da vùng ngực, hậu môn và tai tím tái nên gọi là “tai xanh”. Có thể sau khi nhiễm virus này, vi khuẩn Streptococcus suis (còn gọi là liên cầu khuẩn ở heo) bùng phát trên heo. Theo nghiên cứu năm 1997, 100% chủng vi khuẩn mang Streptococcus suis trú ngụ ở đường hô hấp trên, ở amidan của heo và sống cộng sinh với heo.

Sau đó, mầm vi khuẩn này xâm nhập vô phổi hoặc âm đạo, gây bệnh cho heo. Biểu hiện của heo nhiễm Streptococcus suis không rõ ràng, giống các bệnh truyền nhiễm khác nên rất khó phát hiện. Vi khuẩn Streptococcus suis có thể sống được 24 giờ trong bụi và 8 ngày trong phân ở nhiệt độ 25oC (nhiệt độ phổ biến ở nước ta). Không chỉ gây bệnh cho heo, Streptococcus suis có thể gây bệnh cho người và một số loài động vật khác.

Streptococcus suis, chủ yếu lây sang đường tiếp xúc với heo bị nhiễm, nhất là khi trên người có vết thương (kể cả vết trầy xước) hoặc qua đường hô hấp (vi khuẩn gây bệnh có trong bụi, không khí hoặc hít phải khi làm thịt heo). Thậm chí lây sang đường ăn như ăn tiết canh heo bị bệnh, thịt heo chưa chín.

Khi lây sang người, bệnh nhân thường mắc bệnh viêm màng não (50%-75%), nhiễm trùng huyết (có thể gây tử vong sau vài giờ). Ngoài ra có thể gây viêm khớp, viêm dạ dày, ruột, viêm nội tâm mạc…

Bệnh cảnh lâm sàng tương tự bị viêm não mô cầu. Nếu bệnh nhân bị nhiễm trùng huyết thì có biểu hiện sốt, viêm họng, thử máu thì bạch cầu tăng cao, nổi tử ban (xuất huyết ngoài da, từng nốt một rồi từng đốm, từng mảng, bệnh nặng thì tử ban tím dần rồi hoại tử giống như nhiễm trùng huyết do não mô cầu).

Bệnh nhiễm liên cầu khuẩn có thể lây từ người sang người theo đường hô hấp. Tuy nhiên, vi khuẩn này chưa thấy thường trú ở người nên khả năng lây người sang người là khó.

Hiện nước ta chưa có vắcxin dự phòng nên biện pháp là hạn chế tiếp xúc với heo bệnh. Nếu tiếp xúc thì cần có bảo hộ đầy đủ như đeo găng tay, ủng, khẩu trang… Không ăn thịt heo sống, tiết canh heo nghi ngờ bị bệnh. Điều quan trọng là các cơ quan kiểm dịch cần kiểm dịch chặt chẽ heo khi xuất chuồng, giết mổ, tiêu thụ...

BS NGUYỄN THỊ KIM HOÀNG

(Phòng Vi khuẩn Viện Pasteur TP.HCM)