Hỏi: Bé nhà tôi mới 12 tháng tuổi nhưng rất hay bị tiêu chảy. Làm sao để phân biệt tiêu chảy do vi rút Rota với các lại tiêu chảy khác. Có cách nào để phòng ngừa bệnh này một cách hiệu quả không, thưa bác sĩ?
Nguyễn Kiều Khanh
(xã Hòa An, huyện Phú Hòa)
Trả lời: Tiêu chảy là một biểu hiện thường gặp ở trẻ em. Bệnh do nhiều nguyên nhân: thay đổi sinh lý, nóng sốt, loạn khuẩn ruột, nhưng nhiều nhất là do nhiễm khuẩn, trong đó nguy hiểm nhất là do nhiễm vi rút Rota. Lứa tuổi mắc nhiều là từ 3 đến 24 tháng tuổi.
Tiêu chảy do nhiễm vi rút Rota nguy hiểm hơn tiêu chảy do các nguyên nhân khác, bệnh cảnh thường nặng hơn. Trẻ nhiễm vi rút này có thễ dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Bệnh bắt đầu bằng những biểu hiện: sốt, ói mửa nhiều và sau đó là tiêu chảy; phân lỏng, có lúc màu xanh nhưng không có máu, tiêu chảy và nôn ói có thể đến 20 lần mỗi ngày, dẫn đến mất nước và điện giải. Thông thường bệnh kéo dài 3-8 ngày, hoặc lâu hơn; trẻ dễ sụt cân và suy dinh dưỡng.
Tiêu chảy do vi rút Rota chưa có thuốc đặc trị. Sử dụng kháng sinh không có tác dụng làm giảm nhẹ bệnh mà có thể còn làm trầm trọng hơn tình trạng tiêu chảy. Khó phân biệt tiêu chảy do vi rút Rota hay tác nhân khác, phải dựa vào xét nghiệm.
Vi rút Rota lây nhiễm qua đường tiêu hóa và khả năng lây nhiễm rất cao. Trẻ bệnh thải ra môi trường một lượng rất lớn vi rút, đến vài tỉ con trong 1 gram phân, nhưng chỉ cần vài trăm con lây nhiễm là đã có thể gây bệnh. Hơn nữa vi rút có thể tồn tại trên đồ chơi, chăn màn, sàn nhà… trong nhiều ngày. Do vậy, các biện pháp vệ sinh thông thường khó phòng ngừa hiệu quả bệnh do vi rút Rota.
Rất may hiện nay đã có vắc xin ngừa tiêu chảy do vi rút này. Vắc xin này chỉ hiệu quả khi cho trẻ uống ngừa trước 6 tháng tuổi. Hiện nay việc uống ngừa tiêu chảy do vi rút Rota chưa được cập nhật vào chương trình tiêm chủng mở rộng. Các bà mẹ có thể chủ động cho trẻ uống tại các điểm tiêm dịch vụ, tốt nhất lúc trẻ trước 6 tháng tuổi, uống 2 liều cách nhau 1 tháng.
Bé của chị đã 12 tháng tuổi, vẫn còn ở độ tuổi có thể bị tiêu chảy do vi rút Rota, tuy nhiên việc phòng ngừa bằng vắc xin có thể không còn hiệu quả. Chị cần cho trẻ khám thêm tại bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn hỗ trợ điều trị phù hợp, chủ yếu là điều trị triệu chứng và giải quyết các nguyên nhân khác.
BS ĐOÀN VĂN HẢI
