Đầu năm 2014, thực hiện Chương trình Dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con, Trung tâm Y tế TP Tuy Hòa đã phát hiện 1 phụ nữ mang thai 8 tháng bị nhiễm HIV. Vì vậy, xét nghiệm HIV ở phụ nữ mang thai là việc cần làm, vì những đứa con không có HIV.
Thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học năm 2014, tôi có cuộc phỏng vấn nhanh một thai phụ đang khám thai định kỳ tại trạm y tế, trong đó có câu hỏi: “Chị suy nghĩ như thế nào đối với việc xét nghiệm HIV ở phụ nữ mang thai”. Chị ấy cho biết: “Tôi thấy không cần thiết phải làm xét nghiệm HIV vì mất thời gian mà chẳng giải quyết được việc gì. Vợ chồng tôi tìm hiểu nhau kỹ mới tiến đến hôn nhân, chúng tôi rất tin tưởng nhau”. Đa số mọi người đều chủ quan cho rằng mình có cuộc sống lành mạnh, một vợ một chồng thì không thể nhiễm HIV. Tuy nhiên, có những chuyện không thể lường trước được. Bất cứ ai cũng có thể trở thành nạn nhân của căn bệnh này vì một phút chủ quan.
Mặc dù ngành Y tế đã đẩy mạnh công tác truyền thông về phòng chống HIV/AIDS tới vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc ít người nhưng trên thực tế cho thấy sự mặc cảm, sự kỳ thị vẫn còn phổ biến tại cộng đồng, cùng với đó là sự thiếu hiểu biết về lợi ích của việc tư vấn xét nghiệm tự nguyện và tâm lý chủ quan khiến những phụ nữ mang thai còn e ngại trong việc xét nghiệm HIV.
Trách nhiệm của truyền thông là cùng với toàn xã hội, bằng nhiều hình thức tuyên truyền làm cho mọi người nhận thức được lây nhiễm HIV từ mẹ sang con hoàn toàn có thể kiểm soát, loại trừ được nếu thực hiện tốt công tác dự phòng. Để công tác dự phòng đạt hiệu quả thì trước tiên cần đẩy mạnh công tác tư vấn. Khi công tác tư vấn được quan tâm đúng mức thì tỉ lệ phụ nữ mang thai chủ động xét nghiệm HIV sẽ được nâng lên.
Trong thời gian tới, công tác tuyên truyền cần chú trọng đến những đối tượng đích là phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Các cơ sở y tế nên lồng ghép việc tư vấn tham gia xét nghiệm tự nguyện HIV cho các phụ nữ mang thai đến tiêm phòng uốn ván. Điều quan trọng nhất của việc tuyên truyền là tác động vào tâm lý thương con của người mẹ. Một khi nghĩ đến tương lai của đứa con, người mẹ sẽ sẵn sàng tham gia xét nghiệm HIV.
Với những giải pháp đưa ra sẽ dần xóa bỏ sự kỳ thị của mọi người với căn bệnh HIV/AIDS; đồng thời, hướng tới mục tiêu loại trừ lây truyền HIV từ mẹ sang con mà Việt Nam đã cam kết với Liên Hợp Quốc.
BS ĐOÀN HÙNG ÁNH
