“Vết cắn nhỏ đe dọa lớn”, đó là chủ đề mà Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đưa ra nhân Ngày Sức khỏe thế giới (7/4). Thông điệp này cho thấy mức độ nguy hiểm của các bệnh truyền nhiễm do côn trùng truyền từ người bệnh sang người lành qua vết cắn (đốt). Các côn trùng truyền bệnh như muỗi, ve, bọ có thể truyền các bệnh sốt xuất huyết, sốt rét, sốt mò, dịch hạch... Hiện nay ở khu vực châu Á nói chung, Việt Nam nói riêng đang đối mặt với các bệnh do muỗi truyền như sốt xuất huyết, sốt rét.
Theo WHO, muỗi, ve, bọ đe dọa đến sức khỏe của mỗi người tại gia đình, cộng đồng và trong khi đi du lịch. Hơn ½ dân số thế giới có nguy cơ phơi nhiễm các bệnh do muỗi truyền như sốt rét, sốt xuất huyết. Từ đó, WHO đã đưa ra các thông điệp, các hoạt động mạnh mẽ để mọi người biết cách phòng sốt xuất huyết và sốt rét.
Sốt xuất huyết trong những năm gần đây diễn biến khá phức tạp, hầu như năm nào số người mắc bệnh cũng khá cao. Ở các tỉnh miền Nam và miền Trung, dịch có xu hướng tăng và có nguy cơ bùng nổ thành dịch lớn. Biểu hiện lâm sàng của bệnh cũng phức tạp hơn, phân lập vi rút thấy có sự thay đổi các tuýp gây bệnh làm cho việc chẩn đoán, tiên lượng và áp dụng phác đồ điều trị cũng khó khăn hơn.
Sốt rét cũng đang diễn biến khó lường. Trước đây, chúng ta đã khá thành công trong phòng, chống dịch sốt rét, nhưng gần đây dịch sốt rét lại có xu hướng gia tăng, vẫn còn bệnh nhân bị sốt rét ác tính và có trường hợp đã tử vong. Hơn nữa, đối tượng dễ bị sốt rét lại là những người không sống trong vùng sốt rét lưu hành mà họ chỉ vào vùng lưu hành sốt rét. Điều này làm cho việc chẩn đoán và khoanh vùng dịch tễ của cán bộ y tế khó khăn hơn.
Dựa trên các đặc điểm dịch tễ đó, chúng ta cần chủ động triển khai các biện pháp phòng, chống dịch có hiệu quả, nhất là dịch sốt xuất huyết và sốt rét. Bên cạnh các biện pháp giám sát dịch tễ (giám sát ca bệnh, điều tra côn trùng...), phun hóa chất diệt muỗi... thì các biện pháp bảo vệ khối cảm nhiễm (bảo vệ người lành) cần được chú trọng nhiều hơn.
Để phòng chống muỗi đốt, mỗi người cần có ý thức trong việc vệ sinh môi trường sống, dọn sạch nhà cửa, lấp các ao tù nước đọng quanh nhà, phát quang bụi rậm, đổ nước trong các dụng cụ chứa nước... Các hoạt động này phải tiến hành thường xuyên và xem đây là nhiệm vụ bắt buộc của mỗi người, mỗi gia đình, mỗi cộng đồng dân cư. Bên cạnh đó, mỗi người tự bảo vệ mình tránh muỗi đốt bằng cách ngủ trong màn dù là ban ngày, mặc áo quần dài tay, dùng nhang xua muỗi, phun thuốc hoặc xoa các thuốc xua côn trùng vào các vị trí hở da để tránh muỗi đốt.
BS NGUYỄN VINH QUANG
Giám đốc Trung tâm TTGDSK Phú Yên
