Hiện tượng hiếm muộn con, vô sinh ở các đôi vợ chồng những năm gần đây ngày càng tăng. Các khuyết tật bẩm sinh, ô nhiễm môi trường, vô tình sử dụng các loại hóa chất độc hại trong thức ăn, nước uống; uống rượu bia, hút thuốc lá thái quá, căng thẳng trong cuộc sống, lạm dụng thuốc… làm cho cả vợ lẫn chồng suy giảm chức năng sinh sản.
Theo định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), vô sinh là tình trạng mà các cặp vợ chồng mong muốn có thai, sinh hoạt tình dục đều đặn, không sử dụng bất kỳ một biện pháp tránh thai nào nhưng không có thai trong vòng 12 tháng.
Bác sĩ Nguyễn Anh Tuấn, Giám đốc Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản tỉnh tư vấn cho cặp vợ chồng điều trị hiếm muộn- Ảnh: V.HOÀNG
NHIỀU NGUYÊN NHÂN
Tỉ lệ vô sinh trên thế giới dao động trong khoảng từ 8 đến 12%. Trong đó, có 3,9% vô sinh nguyên phát và 3,8% là vô sinh thứ phát, nghĩa là vô sinh sau khi từng có con. Đáng lo ngại, tình trạng này đang gia tăng và trẻ hóa do ảnh hưởng tác động của nhiều yếu tố.
Theo bác sĩ Nguyễn Anh Tuấn, Giám đốc Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản (SKSS) tỉnh, Phú Yên có khoảng 10-13% cặp vợ chồng vô sinh. Nguyên nhân vượt trội là nguyên nhân kép, cả vợ và chồng đều bị. Nữ bị viêm tắc vòi trứng nhiều do điều kiện sạch cho phụ nữ không đảm bảo như môi trường nước, hố xí… ở nông thôn; rất nhiều phụ nữ trẻ nạo phá thai, sinh hoạt tình dục không an toàn gây ra viêm nhiễm đường sinh dục. Còn ở nam giới thường bị số lượng tinh trùng ít, chất lượng tinh trùng không tốt, viêm nhiễm túi tinh dịch.
Thống kê cho thấy, tỉ lệ phụ nữ từng nạo phá thai ở Việt Nam là 32% và là nước có tỉ lệ nạo phá thai cao nhất thế giới, với khoảng 1 triệu ca/năm. Phú Yên cũng là tỉnh có tỉ lệ phụ nữ phá thai cao. Còn đối với nam giới, trong số những nguyên nhân khiến họ không thể có con thì bất thường về tinh trùng chiếm tới 90% số ca vô sinh, cùng với đó là xu hướng giảm ham muốn do áp lực công việc, cuộc sống và đặc biệt là ảnh hưởng của rượu bia, thuốc lá. Thông thường, nguyên nhân gây hiếm muộn có 30% là do người vợ, 30% do người chồng, 30% từ cả hai vợ chồng và 10% không rõ nguyên nhân.
Các vấn đề của phụ nữ như thừa cân, thiếu, mất cân bằng nội tiết tố, tinh thần luôn trong trạng thái căng thẳng, nhiệt độ cao… có thể làm giảm khả năng sinh sản. Vô sinh ở nam giới cũng có rất nhiều nguyên nhân: Hút thuốc lá làm suy yếu khả năng di chuyển của tinh trùng; uống nhiều hơn một hoặc hai ly rượu mỗi ngày có thể ảnh hưởng đến chất lượng và số lượng tinh trùng; sử dụng thường xuyên phòng xông hơi, tắm hơi, bồn tắm nước nóng hoặc tắm với nước nóng có thể tạm thời làm giảm khả năng sản xuất tinh trùng và làm giảm số lượng tinh binh. Những người đàn ông có tiền sử viêm tuyến tiền liệt hoặc nhiễm trùng sinh dục, quai bị sau tuổi dậy thì, phẫu thuật thoát vị, hoặc giãn tĩnh mạch bìu… cũng có thể bị giảm khả năng sinh sản.
PHÒNG VÀ CHỮA TRỊ
Bác sĩ Nguyễn Anh Tuấn cho biết: “Hiện nay tình trạng vô sinh và hiếm muộn đang là thách thức không nhỏ đối với ngành sản khoa, nhưng thực tế không phải là không có cơ hội cho các cặp vợ chồng vô sinh, hiếm muộn khi mà y khoa đã đạt được nhiều tiến bộ trong lĩnh vực hỗ trợ sinh sản”.
Ở Phú Yên, hiện chuyên ngành về sinh sản chưa phát triển mạnh. Tuy nhiên, việc làm xét nghiệm nội tiết sinh sản đã được thực hiện tốt tại một số cơ sở y tế. Phú Yên cũng có bác sĩ chuyên ngành nam học. Tỉnh đang đầu tư, nâng cao các chuyên khoa, đào tạo bác sĩ chuyên trị vô sinh nam nữ. Sắp tới, các bệnh viện tuyến huyện cũng được chuyển giao công nghệ xét nghiệm liên quan đến sản khoa, nội tiết tố sinh sản.
Bác sĩ Tuấn khuyến cáo: Phải thay đổi tư tưởng đối với nam giới trong việc điều trị vô sinh. Tâm lý nặng nề và vấn đề chậm có con như một vòng luẩn quẩn làm cho cặp vợ chồng tưởng chừng đi vào ngõ cụt mà nhiều khi chỉ cần giải tỏa tâm lý thì họ đã có thể có con một cách tự nhiên. Để đánh giá đúng tình trạng sức khỏe sinh sản của mình, vợ chồng nên làm một số xét nghiệm, siêu âm hoặc chụp chiếu để có kết quả cụ thể và chính xác nhất.
Góc độ xã hội học, mục tiêu điều trị là vợ chồng có con hạnh phúc. Do vậy, khi đi khám vô sinh, cần khám cả hai vợ chồng chứ không chỉ tập trung riêng về phái nam hoặc phái nữ vì có tới 30% các cặp vợ chồng vô sinh mà nguyên nhân do từ cả hai phía. Nếu như những cặp vợ chồng này chỉ đi khám riêng lẻ một trong hai phía thì sẽ làm chậm cơ hội điều trị vô sinh mà theo y khoa, càng chậm điều trị vô sinh, cơ hội có thai của các cặp vợ chồng càng ít đi. Hơn nữa, trên thực tế cho thấy, các cặp vợ chồng đưa nhau đi khám, chữa trị sẽ làm tăng tình cảm của họ, đứa con sinh ra là thành quả, công sức của họ sẽ càng đáng yêu quý và trân trọng hơn.
Hiện nay, công tác điều trị vô sinh mất rất nhiều thời gian. Có những trường hợp nhẹ thì điều trị mất khoảng 1 đến 2 tháng, tuy nhiên có không ít trường hợp nặng mất từ 5 đến 7 năm và còn có nhiều phụ nữ rơi vào tình cảnh không bao giờ được thực hiện thiên chức làm mẹ. Vì vậy, bác sĩ Tuấn đưa ra khuyến nghị, gia đình và các trường học cần tăng cường giáo dục kỹ năng sống, cung cấp thông tin cụ thể về những vấn đề của tuổi mới lớn như tình yêu, tình dục, kế hoạch hóa gia đình, hôn nhân cho các bạn trẻ nhằm giảm bớt những nguy cơ dẫn đến hậu quả vô cùng đáng tiếc gây ra vô sinh.
Một vài trường hợp đáng tiếc xảy ra trong thực tế là những cặp đôi trong giai đoạn yêu nhau, có quan hệ mà không sử dụng các biện pháp tránh thai dẫn đến việc có thai ngoài ý muốn nên hủy thai. Đến khi lấy nhau, họ mong có con nhưng lại không thể có thai được nữa. Hoặc những người nam khi tuổi trẻ chơi bời, làm bạn gái có thai nhưng bỏ thai, sau do quan hệ tình dục bừa bãi nên mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, khi lấy vợ không thể có con được nữa… Đây là vấn đề cảnh tỉnh về lối sống cho các cặp yêu đương, đặc biệt trong giới thanh niên.
VŨ HOÀNG
