Đã từ lâu lắm, trong dân gian các tỉnh Nam Trung bộ thường truyền tụng câu “Cọp Khánh Hòa, ma Bình Thuận”, “Cọp núi Lá, cá sông Hinh”. Núi Lá  có các đỉnh cao 303m và 453m, nằm trải dài dọc theo phía nam sông Ba, nay chủ yếu thuộc địa bàn xã Sơn Giang (huyện Sông Hinh). Không giống như cá sông Hinh đang ngày càng ít hơn theo thời gian, ngày nay, núi Lá hoàn toàn vắng bóng các ông ba mươi vang bóng một thời từng gầm thét vang dội cả đại ngàn...

Núi Lá   – Ảnh: H.CHƯƠNG

 

Năm nay đã 86 tuổi nhưng cụ Huỳnh Tưởng (thôn Thạnh Hội, xã Sơn Hà, huyện Sơn Hòa) trông vẫn còn rất quắc thước và minh mẫn. Khi nghe hỏi chuyện cọp núi Lá, giọng cụ chợt trở nên sôi nổi: - Hồi đầu kháng chống Pháp, ở vùng này, cọp hay xuất hiện lắm, chú à! Rồi cụ miên man hồi tưởng: - Vào lúc chín, mười giờ tối hoặc nửa khuya, từ núi Lá bên kia sông Ba đối diện với Thạnh Hội, cọp bơi qua sông, vào làng tìm cách bắt heo, bò. Thời gian đầu, do sợ sệt và nhất là mất cảnh giác, số bò, heo của bà con nuôi phải nạp mạng cho chúa sơn lâm khá nhiều. Để đối phó lâu dài, sau đó, người dân trong thôn chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ, phương cách đuổi cọp như đốt lửa, đánh mõ... Còn bò nhốt trong chuồng thì nhà nào cũng phải làm róng (một kiểu chuồng gồm 4 trụ to làm cột và dùng cây rừng đan qua đan lại chắc chắn như cái cũi) cẩn thận để đảm bảo cọp không thể chui vào được. Vì vậy, sau khi tiếp cận được chuồng bò, trước cách phòng thủ chặt chẽ của con người như thế, mấy ông ba mươi chỉ biết gầm gừ đầy tức giận, tìm cách thò chân vào cào cấu theo kiểu được chăng hay chớ. Có con bò sơ ý bị trúng phải vuốt cọp nên lở mũi, lở tai, nếu vết thương nặng quá thì mất máu rồi chết...

Theo lời kể của cụ Huỳnh Tưởng, cũng trong thời gian kháng chiến chống Pháp, ở ngay  thôn Thạnh Hội có  ông Vũ Văn Được nức tiếng là tay bắn cọp có hạng. Với khẩu ca-líp 12 (calibre douze - một loại súng săn có sức công phá rất mạnh của Pháp), ông Được nhiều năm vốn chỉ chuyên săn nai. Hôm ấy, trong khi rượt theo hai con nai, một con cọp bất ngờ xuất hiện, gầm gừ định tranh mồi. Hoảng quá, ông  tót  nhanh lên một cây cao, sau đó, bình tâm lại, giương súng ngắm ác thú thật kỹ rồi nhả đạn. Cọp bị bắn toác đầu, ngã vật ra, ông Được hô dân làng cho người ra khiêng về. Sau đận ấy, trên đường đi tìm nai, nếu gặp cọp, ông Được cũng không tha. Trong một lần lên núi Hòn Cồ (huyện Sông Hinh), sơ xuất bị cọp vồ, ông bị trọng thương, về nhà mấy tháng sau thì  mất (?)…

Cụ Huỳnh Trưởng đang kể lại chuyện cọp núi Lá – Ảnh: H.CHƯƠNG

 

Những năm chiến tranh chống Mỹ, cụ Tưởng cùng toàn bộ dân thôn Thạnh Hội bị địch dồn hết về Củng Sơn. Thạnh Hội lúc này hoang vắng, cây cối, lau lách mọc đầy, chỉ có cán bộ bí mật đi về hoạt động. Lúc này, cọp cũng ra vào Thạnh Hội thường xuyên hơn và không ít lần tao ngộ với con người.

Sau năm 1975, dần dần chẳng biết cọp núi Lá rủ nhau bỏ đi đâu hết. Nói theo kiểu tưng tửng đầy hóm hỉnh của bà Năm, một người hàng xóm cụ Tưởng thì “Bây giờ mà vô núi Lá, mấy cậu có kiếm đỏ con mắt cũng đố  thấy tăm tích ông cọp vằn nào. Rừng rú người ta phá trống trơn, sạch bách rồi, có chỗ đâu mà mấy ổng ăn ở và  sinh con đẻ cái?  Họa chăng thấy....cọp rằn thì có!!!”

THẠCH BI SƠN