Từ Thành phố Tuy Hòa đi ra 50km, đến TX Sông Cầu, đứng trên đỉnh dốc Găng có thể nhìn bao quát toàn cảnh phía bắc vịnh Xuân Đài.
Bình minh trên vịnh Xuân Đài
Dãy núi phía đông bao bọc làm cho vịnh kín gió nên mặt vịnh yên ả quanh năm. Vịnh Xuân Đài trải dọc bờ biển Đông theo hướng bắc - nam khoảng 50km trên địa bàn TX Sông Cầu và huyện Tuy An. Cửa thông ra biển ở về phía nam vịnh rộng khoảng 4,4km, diện tích mặt nước khoảng 13.000 ha, độ sâu vịnh từ 7m đến 18m. Quanh vịnh Xuân Đài có nhiều ngọn núi lan ra mặt nước tạo thành nhiều vũng nhỏ với bờ cát trắng mịn màng và gành đá nhiều hình dáng độc đáo.
Bắt đầu từ cửa ở phía nam đi vào trong vịnh là gành Đèn, cửa Tiên Châu, gành Đỏ, vũng Lắm, Nhất Tự Sơn… Giữa vịnh có các hòn đảo nhỏ như Hòn Yến; cù lao Ông Xá; đảo Nhất Tự Sơn. Ở phía bắc vịnh dọc theo bán đảo Xuân Thịnh có các vũng nằm giữa các mũi Động Tranh, gành Ông Tướng, gành Bà…
Từ cửa vịnh ở phía nam đi ra biển có gành Đá Dĩa, hòn Lao Mái Nhà, Hòn Yến (An Hòa)… đi ra phía bắc là bãi Từ Nham, vịnh Hòa, Bãi Tràm, bãi Nồm…
Thuyền du ngoạn trên vịnh Xuân Đài xuất phát từ bến Dân Phước.
Vịnh Xuân Đài là chứng nhân của nhiều sự kiện lịch sử lớn của dân tộc. Nơi đây đã từng diễn ra những trận thủy chiến ác liệt giữa nghĩa quân Tây Sơn và Chúa Nguyễn; là nơi những người Minh Hương tị nạn đến lập nghiệp, buôn bán; là điểm đầu tiên đoàn thuyền của phái đoàn ngoại giao Hoa Kỳ do Edmund Rpberts cập bến thăm nước Đại Nam vào năm 1832; là nơi tàu chiến Nhật bị máy bay Đồng Minh đánh trúng bom nửa chìm nửa nổi giữa vịnh…
Khám phá vịnh Xuân Đài với những nét độc đáo về lịch sử, văn hóa, tham quan những cảnh trí tuyệt đẹp, thư giãn với những thú câu cá, lặn biển, và thưởng thức những đặc sản biển tươi rói… đang được ngành du lịch Phú Yên đầu tư, triển khai ở vịnh Xuân Đài.
Dưới đây là một số hình vịnh Xuân Đài:
Khu du lịch Nhất Tự Sơn nằm bên bờ vịnh thuộc phường Xuân Thành (Thị xã Sông Cầu). Bãi Ôm mịn màng cát trắng nằm giữa hai mỏm đá nhô ra biển. Hàng dừa xanh mát rượi trong bãi là nơi nghỉ ngơi lý tưởng.
Những ngọn núi nhô ra biển có hình thù độc đáo.
Tuyệt vời thú câu cá trên những gành đá yên tĩnh.
Hong lưới giữa ngày nắng đẹp.
Đám cồn Cả nổi lên ở giữa vịnh. Trên cồn có vô vàn loài ốc biển sinh sống.
Gành Đá Dĩa nhìn từ biển vào có nét hấp dẫn riêng.
DƯƠNG THANH XUÂN