Hướng tới chào mừng kỷ niệm 400 năm Phú Yên (1611-2011), tạo bước khởi đầu mới cho những hoạt động thiết thực trong lĩnh vực văn học nghệ thuật (VHNT) tỉnh nhà, sau khi Hội Liên hiệp VHNT Phú Yên đăng ký đề tài khoa học và được UBND tỉnh phê duyệt, hai tác giả Đào Minh Hiệp và Đoàn Việt Hùng đã bỏ nhiều công sức nghiên cứu sưu tầm, ghi chép, một cách trung thực, chính xác các truyền thuyết, huyền thoại liên quan đến di tích lịch sử và danh thắng ở Phú Yên.
Và, để phục vụ cho đông đảo người đọc cùng với sự hỗ trợ kinh phí của Sở Khoa học - Công nghệ, Hội Liên hiệp VHNT tỉnh Phú Yên xuất bản tập sách “Các truyền thuyết huyền thoại liên quan đến di tích lịch sử và danh thắng ở Phú Yên” cùng với CD. Đây là một phần trong đề tài khoa học đăng ký nêu trên.
Sách dày 330 trang với nhiều phụ bản ảnh màu, đã làm trang trọng tác phẩm về mặt trực quan, chứng minh sự trân trọng đối với một công trình nghiên cứu đã được Hội đồng nghiệm thu đánh giá và xếp loại “xuất sắc”.
Tôi là người Tây Hòa, nhà cửa ở cách bàu Hương chừng vài trăm mét, đoạn bàu thuộc xã Hòa Mỹ Đông. Khúc bàu Hương tiếp liền bàu Trạnh. Theo cảm tình đã trở thành quán tính, tôi lật công trình xem, tìm huyền thoại truyền thuyết nơi đất mình ở. Quả nhiên, cũng có. Đó là “Tiên nữ bàu Hương”. Tôi là dân ở đấy mà đâu có biết. Tài liệu tham khảo về núi Hương, về bàu Hương và truyền thuyết về bàu Hương súc tích, hấp dẫn.
Những cảnh trí thiên nhiên và nhân tạo, cùng với bề dày lịch sử văn hóa đã tạo nên những câu chuyện truyền thuyết và huyền thoại độc đáo. Nói chung, chủ đạo của những truyền thuyết và huyền thoại ấy luôn ca ngợi cái đẹp, phê phán cái xấu, cái ác… xuất phát từ nền tảng đạo đức nhân, nghĩa, lễ, trí, tín và quan điểm trả vay công bằng. Đúng như trong lời giới thiệu công trình khoa học này: “Những truyền thuyết và huyền thoại tuy đã tồn tại cách đây hàng trăm năm, nhưng mỗi khi nghe lại, có cảm giác như vừa mới xảy ra hôm nay…”.
Quê hương Phú Yên thật đáng yêu! Truyền thuyết và huyền thoại do con người sáng tạo, thế nên nó giống con người. Con người ta vì đáng yêu nên mới đẹp, chứ không phải vì đẹp nên mới đẹp. Truyền thuyết và huyền thoại không thể mất nhưng có thể mai một sau này vì cuộc sống và sự tiến triển đã đổi khác. Và tập sách dày dặn giá trị tốt đẹp đáng trân trọng, mà trọng tâm là huyền thoại và truyền thuyết.
Công trình tác phẩm “Các truyền thuyết, huyền thoại liên quan đến di tích lịch sử và danh thắng ở Phú Yên” của nhà văn Đào Minh Hiệp và Đoàn Việt Hùng, do Hội Liên hiệp VHNT Phú Yên xuất bản thật đáng trân trọng. Đây là một thành công khởi đầu cho những hoạt động thiết thực tiếp theo của Hội Liên hiệp VHNT hướng tới chào mừng 400 năm Phú Yên.
NGÔ PHAN LƯU
