Bác Hồ kính yêu của chúng ta chẳng những là vị lãnh tụ vĩ đại của Đảng và dân tộc ta mà còn là nhà thơ lớn, nhà văn hóa lớn.

Nguyên tiêu, bài thơ xuân đặc sắc của Bác Hồ - Ảnh: Internet

Ngoài tập “Nhật ký trong tù”, suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình Bác đã viết gần 100 bài thơ (cả chữ Việt và chữ Hán), trong đó có phần thơ chúc tết, mừng xuân.

Những bài thơ chúc tết gửi đồng bào và chiến sĩ cả nước, Bác phải viết những câu thơ, mà Bác gọi là “vừa là kêu gọi, vừa là mừng xuân”. Chỉ có những bài thơ “tức cảnh sanh tình” có thể coi như Bác viết cho riêng mình, mới bộc lộ hết tâm hồn thơ vô cùng phong phú, vô cùng cao đẹp của Người. Đó là trường hợp bài thơ Nguyên tiêu, Bác viết vào đầu năm 1948. Bài thơ nguyên văn chữ Hán như sau:

NGUYÊN TIÊU

“Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên

Xuân giang, xuân thủy, tiếp xuân thiên

Yên ba thâm xứ đàm quân sự

Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền”

Đồng chí Xuân Thủy dịch thành thơ lục bát như sau:

RẰM THÁNG GIÊNG

“Rằm xuân lồng lộng trăng soi

Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân

Giữa dòng bàn bạc việc quân

Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền”.

Bài dịch của nhà thơ Xuân Thủy thật tài hoa. Tuy vậy cũng không nói được hết ý Bác. Câu thứ ba cụm từ “Yên ba thâm xứ” dịch là “giữa dòng”, thật không sát nghĩa.

“Yên ba thâm xứ”, Bác nói đến một nơi khói sương thăm thẳm, vắng vẻ, đầy bí mật, nơi Bác và các đồng chí trong Thường vụ Bộ chính trị vừa họp, hoạch định những kế sách lớn. Thời gian này, quân và dân ta vừa thắng lớn trong chiến dịch Thu - đông 1947, cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đang chuyển vào giai đoạn mới. Con thuyền chở đầy trăng, không chỉ là một hình ảnh tuyệt đẹp của cảnh vật, mà còn đẹp ở những con người với thái độ ung dung tự tại, ở thế chủ động, tin chắc vào thắng lợi sắp tới.

BẰNG TÍN