Từng tác nghiệp dưới đạn bom trong kháng chiến chống Mỹ, từng chứng kiến những sự kiện mà bất kỳ nhà báo nào cũng mong muốn được chứng kiến và có những tác phẩm để đời, nhà báo Nguyễn Hồng Phương, nguyên Phó chủ tịch Hội Nhà báo TP Hồ Chí Minh có rất nhiều trải nghiệm để chia sẻ với các sinh viên khi đứng trên bục giảng lớp báo chí. Nhân dịp ông đến Phú Yên, phóng viên Báo Phú Yên đã trò chuyện với ông về nghề.

Nhà báo Nguyễn Hồng Phương (giữa) hướng dẫn cho học viên tại lớp bồi dưỡng nghiệp vụ ảnh báo chí được tổ chức ở TP Tuy Hòa - Ảnh: M.NGUYỆT

* Người ta vẫn nói nghề báo rất năng động và cũng rất tất bật. Theo ông, vì sao ngày càng có nhiều phụ nữ yêu thích cái nghề rất năng động và rất tất bật này?

- Có một cái duyên nào đó mà các bạn nữ đến với nghề báo, có lẽ vì các bạn nữ dễ xúc cảm. Trong nghề báo, có rất nhiều trường hợp tác nghiệp và từ đó ra đời những tác phẩm làm xúc động lòng người. Hơn nữa, nghề báo gắn chặt với văn hóa. Mà phụ nữ là một vẻ đẹp.

Hiện nay, các bạn nam thường chọn những ngành “mạnh mẽ” như kinh tế, công nghệ… và thấy nghề báo không đạt được hiệu quả về mặt kinh tế như các nghề khác. Nhưng các bạn nữ thì có thể bằng lòng nếu như làm báo là nghề mà họ yêu thích và phù hợp với khả năng của họ. Tôi dạy báo chí và nhận thấy, các bạn nữ học báo chí giỏi, rất chăm chú và thi kiểm tra rất tốt.

* Nhưng phụ nữ làm báo cũng có những hạn chế…

- Trước hết, phải nói phụ nữ có lợi thế là với đặc tính của họ, với phong thái của họ thì rất dễ tiếp cận nhân vật, kể cả những nhân vật khó tính, ở những vị trí khó tiếp cận. Thứ hai, các bạn nữ cũng cẩn trọng hơn, mà nghề báo rất cần sự cẩn trọng. Nhưng các bạn nữ cũng có những nhược điểm, đó là khó tiếp cận những nơi gian khổ nhất, khó khăn nhất, nguy hiểm nhất. Khó chứ không phải là không thể. Nếu các bạn dám dấn thân, biết cách tổ chức công việc và có phương án tự bảo vệ mình thì vẫn có thể tiếp cận được. Nhưng dù sao đấy vẫn là cái khó. Đó là chưa nói đến vấn đề gia đình. Các bạn nam sau khi xong công việc có thể ngồi lai rai với nhân vật, nhưng các bạn nữ thì phải về lo việc bếp núc, con cái. Và các bạn nữ cũng không thể “bươn chải” như các bạn nam.

* Mỗi nghề đòi hỏi người theo đuổi có những tố chất riêng. Theo ông, với nghề báo, tố chất gì là quan trọng nhất?

- Đối với người làm báo, độ nhạy như là một tố chất. Có thể cùng một sự việc xảy ra, người khác quan tâm sơ sơ thôi nhưng nhà báo thấy rằng đấy là một cái “mỏ”, phải tiếp cận, phải xáp vào, tìm mọi cách để khai thác. Đó là độ nhạy. Nó không phải tự nhiên mà có. Đó là kết quả của việc học, rèn luyện, luôn luôn biết cái nào là cái mới, cái nào là cái cũ, cái nào có thể nhân rộng, cái nào có cái hậu tốt và cái nào thì không… Bằng giác quan riêng, nhà báo cảm nhận được điều đó.

* Có những người, sau một thời gian gắn bó với nghề báo thì bút càng ngày càng sắc, nhưng cũng có một số người bút mòn dần đi và có cảm giác họ như một thợ viết chứ không phải là nhà báo thực thụ. Theo ông, làm thế nào để luôn giữ được lửa nghề?

- Đây là một quá trình tiếp tục rèn luyện để cách thể hiện tác phẩm có sự sáng tạo, được bạn đọc, công chúng đón nhận và người viết say mê gắn bó với nghề. Nói cách khác, làm thế nào để luôn phấn chấn, say mê, muốn dấn thân để có được tác phẩm hay. Mà muốn như vậy thì nhà báo phải luôn luôn xác định: chiếm những đỉnh cao trước mặt. Biết đề tài này khó nhưng vẫn dấn thân thực hiện. Ít nhất một tháng phải có một bài khá, ba tháng phải có một bài tốt hơn, và cả năm thì có bài xuất sắc… Như thế thì mới làm cho mình say mê nghề.

* Xin cảm ơn ông!

VIỆT PHƯƠNG (thực hiện)