Trong mắt tôi và nhiều bạn bè cùng thời, Nguyễn Xuân Hoàng là một nhà văn trẻ tài hoa, đầy nội lực sáng tạo... Sáng tác của anh góp mặt trên báo Phú Yên và nhiều báo, tạp chí trong nước...…Mới đây còn đọc sáng tác của Hoàng trên báo, nào ngờ...…
Dáng mảnh mai, nói năng nhỏ nhẹ mà đầy khí chất, mới ngoài ba mươi mà trông cứ như ông cụ. Đó là cảm nhận của tôi về Nguyễn Xuân Hoàng. Anh hay viết tuỳ bút. “Thể loại” này người thì bảo dễ viết, người bảo khó, ai cũng đều có lý, nhưng viết hay thì không nhiều.
Tuy Hòa, sau một đêm bù khú miệt mài, Hoàng rút tập tuỳ bút “Hương mùa thu” (NXB Thuận Hoá- 2001)… tặng tôi. Mới đây anh lại tặng tập tuỳ bút nhan đề “Cỏ lau tóc mẹ” (NXB Thuận Hoá-2003). Vẫn lối viết nhỏ nhẻ, nửa mờ nửa tỏ, ấp iu từ chiếc lá kim, đôi sợi rơm quê, ngẫm ngợi về thế sự nhân tình, tuỳ bút Nguyễn Xuân Hoàng rủ rỉ xa xót và ngọt ngào từng trang, từng trang. “Gọi mùa xuân có hoa mai vàng, nở rưng rức như khóc. Gọi mùa hạ có hoa phượng cháy đỏ, nở như bếp lửa nhà ai iu ấp. Gọi mùa thu có hoa cúc tiết Trùng cửu, hương như đường mê, vàng chưa thôi những ngày tao ngộ. Gọi mùa đông có hoa hoàng hậu nở đỏ se sắt. Xa vắng trên những cội cây cao lung linh một bầy hoa rực rỡ như vương miện” (Gọi). Ồ, thì ra cuộc đời đẹp đến vậy! Lại tưởng, người ta viết về Huế đã mòn, vậy mà Huế hiện lên trong tản văn Nguyễn Xuân Hoàng gần gụi lạ thường. “Dường như mỗi người có một cách riêng để yêu hoa. Có người chỉ thích hoa dại. Ven bờ thành nội Huế đẹp nhất là cổ cò, thân mỏng, hoa trắng, cánh nhỏ, hương ngai ngái xa. Đây cũng là hoa trên bàn khách của những cặp vợ chồng nghèo”… Đã có một sinh viên Đại học Huế làm luận văn “Huế trong văn của Nguyễn Xuân Hoàng”…
Ngồi trò chuyện với Hoàng, nếu ai không đồng cảm thì thấy “cha” này hơi… dị dị. Bởi Hoàng chẳng những quan tâm đến một thoáng chuông ngân, mấy cọng cỏ thanh trong thơ Đường, mà còn tỉ mẩn đếm từng chiếc lá bàng bên ngoài cửa quán, săm soi xem cái thân cây này vì sao nhiều sẹo. Đang ngồi trong bàn tiệc đặc sản thơm lừng, vậy mà chàng ta cứ nằng nặc đòi… xị rượu trắng để lên núi Nhạn sờ tay vào chân tháp cổ. Đợt ấy, từ Tuy Hoà về, Nguyễn Xuân Hoàng viết “Tháp xưa chim nhạn bay về…”.
Thỉnh thoảng giở đôi tờ báo, lại thấy nhàn đàm, tạp bút, tản văn Nguyễn Xuân Hoàng. Bài viết của anh cứ riết róng bắt mình dán mắt vào rồi ngẫm ngợi lan man. “Ước mơ giản dị nhất, cũng là cao quý nhất của con người vẫn là có nhà ở, có cơm ăn, có áo mặc, và được học hành. Thời đại nào, chính sách nào, cơ chế nào cũng phải xoay quanh cái trục đó, lấy cái trục đó làm tiêu chí định lượng đánh giá sự phát triển. Xa rời tiêu chí đó một giờ, một buổi, một ngày là mất dân, mất lòng dân. Vì vậy mà cổ thư bảo chăn dân lòng sợ hãi như người cầm sợi dây mục mà điều khiển sáu con ngựa. Sách đã ghi vậy ai đọc, ai làm?”. Đúng là “dân” viết vốn hay cả nghĩ!...
Hoàng là phóng viên thời sự của Đài Phát thanh - Truyền hình Thừa Thiên Huế, hội viên Hội Nhà văn tỉnh này. Cách đây chưa tròn năm, Hoàng chuyển qua làm Thư ký toà soạn Tạp chí Sông Hương và có điện báo tôi gởi một chùm thơ… Nghề báo đã giúp anh gặp gỡ và thẩm thấu nhiều điều hay từ những người giàu tư chất. Một trong những người Hoàng may mắn gần gũi là nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường. Trọng thầy mới được làm thầy. Hoàng viết về nhà văn như vầy: “Tết này, nhà của nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường hoa mai vàng rực rỡ. Ngồi trên chiếc xe lăn, đôi mắt hiên hiến đã lại thần của ông nhìn đăm đăm lên những chiếc lộc nõn xanh non nớt màu lá hoàng mai hoa xứ núi… Thế mà bước chân ham chơi mê mãi một thời phiêu lãng đã tạm dừng lại. Dừng lại cả chiếc gạt tàn một đêm mấy lần đầy vun có ngọn. Dừng lại cả chiếc sọt nhựa đong đầy những trang bản thảo viết vội…” (Vui Tết với nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường).
Bỗng hiện trong tôi câu thơ Nguyễn Trọng Tạo “Thèm đọc một đoạn văn của Hoàng Phủ Ngọc Tường”. Giờ này, tôi lại thèm đọc một đoạn văn của Nguyễn Xuân Hoàng, người vừa ra đi ở tuổi 40!
ĐÀO ĐỨC TUẤN
