Kiến trúc sư (KTS) có vai trò ra sao trong công cuộc đô thị hóa? Xã hội hoá quy hoạch – kiến trúc đòi hỏi mỗi người liên quan phải được trang bị kiến thức mức độ nào? KTS phải làm gì để nâng cao trình độ, phổ cập dân trí về quy hoạch - kiến trúc? Làm thế nào để KTS trẻ có thể hoà nhập được ngay với đời sống đa dạng, phong phú, thi thố tài năng, tham gia thiết kế mọi công trình ở tỉnh?...… Đó là những vấn đề được thảo luận sôi nổi tại cuộc hội thảo do Liên hiệp các hội Khoa học -–kỹ thuật và Hội Kiến trúc sư Phú Yên vừa tổ chức. Sau đây là lược ghi một số ý kiến tại hội thảo này.
KTS-KS LÊ TRỌNG CƯỜNG: PHÊ BÌNH PHẢI THÚC ĐẨY ĐƯỢC SỰ CẢM NHẬN KIẾN TRÚC CỦA XÃ HỘI
Mỗi kiến trúc sư cần có ý thức và trách nhiệm trong từng nét vẽ, từng tác phẩm kiến trúc của mình. Đối với KTS là những nhà quản lý có trách nhiệm trong duyệt, chấm đồ án, góp ý phương án…; cần công tâm, KTS cần trao đổi kinh nghiệm, thông tin trong thiết kế với đồng nghiệp trong hội nghề nghiệp. Đối với người dân, KTS phải là một địa chỉ tuyên truyền về nghệ thuật kiến trúc, là nơi giải đáp mọi vấn đề về kiến trúc. Có như vậy, người dân ngày càng cần kiến trúc sư hơn.
Công tác phê bình kiến trúc là điều đáng làm, nhằm khuyến khích cách làm tốt, sửa sai những tồn tại; sau phê bình cần có giải pháp đề ra, tránh tình trạng chờ xây xong rồi mới “chê” vì lúc này không thể đập được nữa. Phê bình cần phải có một nền lý luận căn bản và phải phổ cập cho xã hội thì mới có nhiều người hiểu và ủng hộ. Nếu phê bình mà không ai hiểu thì như là ta nói xấu KTS với nhau. Làm sao mọi động lực từ phê bình phải thúc đẩy được sự cảm nhận kiến trúc của xã hội, người dân sẽ quen tìm đến KTS thiết kế nhà như bệnh nhân tìm đến bác sĩ vậy.
KTS TRẦN HOÀI
Việc tổ chức thi tuyển phương án kiến trúc với những quy định rối rắm, phức tạp, vừa qua đã khiến “nó” trở thành “biện pháp chế tài” các chủ đầu tư và khó khăn, trở ngại cho vai trò và nguyện vọng chính đáng của các KTS hành nghề sáng tác, tư vấn thiết kế, nhất là KTS trẻ không được thực hiện!
Bản thân trong giới kiến trúc cũng chưa nhận rõ hết vai trò, chức năng nghề nghiệp của mình. Nhiều KTS không thấy hết sứ mệnh tạo dựng môi trường sống bền vững, cảnh quan mỹ cảm ngoài việc kiếm các hợp đồng để kiếm tiền! Người thiết kế bố cục không gian mà thiếu hiểu biết xã hội, thiếu sáng tạo cái mới thì cũng mới chỉ là hoạ viên, “thợ vẽ”. Ở Phú Yên vừa qua, đã có vài công trình do những “thợ vẽ” như vậy. KTS chúng ta hãy tự “soi gương” và chỉnh lại chính mình vì nghiệp kiến trúc. Bên cạnh đó, xã hội và các cấp thẩm quyền phải nhìn nhận chính xác. Không thể quản lý quy hoạch – kiến trúc đô thị mà lại không có vai trò của KTS ở mọi vị trí trong guồng máy.
KTS HOÀNG XUÂN THƯỞNG: SẼ CÓ TÁC PHẨM TỐT NẾU CÓ HỢP TÁC TRONG CHUYÊN MÔN
Đa phần các KTS tại tỉnh Phú Yên còn trẻ, có năng lực. Thời kinh tế thị trường là môi trường để họ cạnh tranh, thi thố tài năng, để xã hội thừa nhận lao động sáng tạo của mình. Qua các công trình, KTS dần được hình thành phong cách kiến trúc của bản thân. Nhưng ngược lại, sự cạnh tranh không lành mạnh, những tiêu cực nhỏ trong chuẩn bị đầu tư cũng đã đưa đẩy không ít các KTS đi theo con đường vừa lòng các ông chủ, miễn sao có được dự án thiết kế. Có KTS một đêm sản sinh ra ba phương án thiết kế, tự mình chọn phương án không cần ý kiến đóng góp của ai, thậm chí vừa thiết kế, vừa thi công rồi hoàn chỉnh hồ sơ sau. Có không ít KTS không có tâm với nghề đôi khi tạo “âm binh trong kiến trúc”. Nhất là trong tuyển chọn đồ án kiến trúc, KTS làm cho ông chủ đầu tư không biết đâu mà lần, không biết đâu là tốt, là xấu. Những KTS có tâm nghề, phải suy nghĩ việc làm của mình không chỉ cho hôm nay mà còn để lại cho muôn đời sau. Bên cạnh đó, cũng có những KTS hời hợt không có tâm nghề vẽ đồ án kiến trúc như vẽ tranh sao cho vừa lòng người, đánh lừa người không có chuyên môn, đưa đẩy thành trò chơi làm tiêu hao tiền bạc, vật tư, mồ hôi, sức lao động của xã hội và để lại hậu quả không nhỏ.
Nếu có sự kết hợp hài hoà, có sự trao đổi trong học thuật, có sự hợp tác trong chuyên môn, lớp trước dìu dắt lớp sau ắt rằng chúng ta có những tác phẩm kiến trúc tốt.
MINH NGUYỆT (ghi)
