Vào thập niên 90 của thế kỷ XX, giới Sinh vật cảnh (SVC) tỉnh Phú Yên chỉ chú trọng các loại đá ghép Non bộ, Tiểu cảnh. 12 năm sau, khi công trình thuỷ điện Sông Ba Hạ thi công thì các bãi đá dần hiện và cho vô số các loại đá cảnh. Đến nay, qua nguồn đá dồi dào, giới sưu tầm cả nước đều biết (ngoài đá cảnh Đà Nẵng, Thanh Hoá...) và đến bây giờ, đá cảnh Phú Yên đã tạo nên thương hiệu.

400 năm Phú Yên của Lê Cao Trọng Đức.

 

Do Phú Yên có địa hình tự nhiên phong phú, hội tụ đầy đủ núi sông, rừng biển. Nơi này từng có hai loại đá đặc trưng một thời là đá xám ở TX Sông Cầu và đá trứng ở huyện Tuy An dọc theo thềm biển quanh năm sóng vỗ tạo nhiều hang hốc tự nhiên nhưng độ bền lại kém. Trong khi đó, nghệ thuật đá cảnh có nhiều yêu cầu bắt buộc từ độ rắn (3 sao đến 5 sao); màu sắc phong phú; hình thể đa dạng; đường nét và bố cục thể hiện chủ đề. Giới SVC Phú Yên từng phải sưu tầm đá cảnh từ các tỉnh khác đưa về.

Sau khi thuỷ điện Sông Ba Hạ của huyện Sông Hinh, một vùng thấp nhất của dòng sông Ba khởi công thì đá dần lộ thiên với chất liệu kể trên với cấu tạo đặc dị và rất nhiều; đá có màu sắc nhu hòa như đen, xanh, hoàng thạch, sọc dưa... gây ấn tượng khi nhìn vào và giới sưu tầm đá cảnh khắp nơi đổ về tìm đá.

Riêng giới chơi đá cảnh Phú Yên đã có thời gian, địa điểm gần hơn hết nên chọn lựa kỹ càng và dần nắm bắt các phương pháp tôn tạo đá như làm chân đế, tạo độ sáng, chọn màu sắc phù hợp. Đá cảnh Phú Yên trong 5 năm qua đã tham dự hầu hết các Hội hoa xuân, các Festival trong toàn quốc với nhiều giải cao. Đã được giới sưu tầm từ Singapo, Hồng Kông, Hàn Quốc, Trung Quốc ưa chuộng. Những người sưu tầm đá khá nổi tiếng và có những viên đá đẹp với giá bán từ 10 triệu đến 200 triệu đồng, đá quý lên đến cả tỉ đồng. Nổi bật nhất là các nhà SVC với bộ môn đá cảnh có những bộ sưu tập đá như: Nguyễn Hiệp, Nguyễn Trọng Đoan, Lý Dũng (TP Tuy Hòa); Lê Cao Trọng Đức (huyện Sông Hinh)...Đá cảnh Phú Yên đã thực sự dần đi vào thương hiệu của nghệ thuật đá cảnh Việt Nam.

Thạch Tuyết sơn của Nguyễn Trọng Đoan.

Thác bạc của Huỳnh Thạch Thảo.

Nàng tiên cá của Nguyễn Hiệp.

HUỲNH THẠCH THẢO