Bằng các hình thức khác nhau, thời gian qua việc tuyên truyền về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống (TH&HNCHT) được các cấp, ngành của tỉnh triển khai sâu rộng trong đồng bào vùng dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi.

Nâng cao trách nhiệm của gia đình người DTTS và miền núi về xây dựng gia đình hạnh phúc cũng chính là góp phần hình thành, nuôi dưỡng, giáo dục nhân cách con người và lưu giữ, trao truyền các giá trị văn hóa của dân tộc; là nền tảng xây dựng xã hội hạnh phúc.

Đẩy mạnh tuyên truyền

Kết hôn sớm, mang thai và sinh đẻ trong lứa tuổi vị thành niên là nguyên nhân gia tăng tỉ lệ suy dinh dưỡng của trẻ em, tăng tỉ lệ tử vong của bà mẹ liên quan đến thai sản; cha mẹ chưa có kiến thức nuôi dạy con. Về thể chất, tâm sinh lý, sức khỏe sinh sản của người phụ nữ, nhất là trẻ em gái do chưa đủ tuổi trưởng thành, cơ thể phát triển chưa hoàn thiện, việc sinh đẻ, nuôi con sớm làm chậm quá trình phát triển thể chất tự nhiên của con người, dẫn đến các di chứng bệnh tật... Đó là những lời tâm sự mà Rơ Ô H Nhoen, Chủ tịch Hội LHPN xã Krông Pa (huyện Sơn Hòa) chia sẻ.

Chị Nhoen cho biết: “Để làm tốt công tác tuyên truyền về TH&HNCHT của đồng bào DTTS nơi đây, tôi chọn cách tuyên truyền bằng tiếng mẹ đẻ để bà con biết về chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước; vận động con em, người thân trong gia đình không vi phạm. Bên cạnh đó, tôi còn khuyến khích bà con trồng cỏ nuôi bò vỗ béo, gia cầm... phát triển kinh tế. Bây giờ, đời sống của bà con đã bớt khổ, cái nghèo nhường chỗ cho sự no ấm; nhận thức về hôn nhân, gia đình ngày càng tiến bộ”.

Ở một số địa phương của huyện Sơn Hòa, chương trình tuyên truyền TH&HNCHT được lồng ghép vào các hoạt động văn hóa, thể thao, lễ hội cồng chiêng, thu hút đông đảo người dân tham gia. Trong đó chú trọng tuyên truyền bằng hình thức sân khấu hóa, qua các tiểu phẩm nêu rõ nguyên nhân dẫn đến tình trạng TH&HNCHT và các giải pháp khắc phục.

Chị Kpá H’ Hà ở xã Suối Trai cho biết: “Thông qua các hoạt động văn hóa, lễ hội, tôi và mọi người biết được rất nhiều kiến thức liên quan đến Luật Hôn nhân và gia đình. Quan trọng nhất là tôi sẽ không để các con, các cháu lấy chồng, lấy vợ sớm, tránh những hậu quả của nạn TH&HNCHT”.

Còn chị La O Thị Tím ở xã Xuân Lãnh (huyện Đồng Xuân), cho rằng những buổi tuyên truyền giúp chị và người dân nơi đây biết quy định về độ tuổi kết hôn, các hậu quả do TH&HNCHT gây ra như ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của các cặp vợ chồng, nhất là phụ nữ. “Tôi nhất định sẽ phổ biến lại những kiến thức này cho con cái, người thân và bạn bè”, chị Tím nói.

Ngoài các chương trình tuyên truyền TH&HNCHT, Trung tâm Văn hóa và Điện ảnh tỉnh (Sở VH-TT&DL) cũng đã lồng ghép các kiến thức về hôn nhân, gia đình, sức khỏe sinh sản trong các buổi chiếu phim lưu động để người dân nắm bắt và thực hiện, qua đó góp phần hạn chế tình trạng TH&HNCHT.

Nỗ lực xóa bỏ hủ tục

Thực hiện Đề án 498 giai đoạn II (2021-2025) và Tiểu dự án 9.2 “Giảm thiểu tình trạng TH&HNCHT trong vùng đồng bào DTTS và miền núi”, thời gian qua Sở VH-TT&DL đã triển khai xây dựng và nhân rộng mô hình Phòng chống bạo lực gia đình gắn với tuyên truyền, giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình, Câu lạc bộ Gia đình phát triển bền vững và Nhóm phòng, chống bạo lực gia đình..., từng bước xóa bỏ các hủ tục, tập quán lạc hậu.

Thời gian tới, Sở VH-TT&DL tiếp tục tăng cường công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực gia đình đối với vùng đồng bào DTTS và miền núi trong thời kỳ mới và hội nhập quốc tế; triển khai kế hoạch, các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn liên quan. Sở còn đẩy mạnh tuyên truyền, vận động đồng bào DTTS và miền núi để nâng cao nhận thức, ý chí chấp hành chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về lĩnh vực VH-TT&DL và gia đình, thực hiện xây dựng gia đình no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc và phát triển bền vững; lồng ghép nội dung tuyên truyền về giảm thiểu tình trạng TH&HNCHT tiến tới xóa bỏ các hủ tục, tập quán lạc hậu trên địa bàn tỉnh...

Bà Nguyễn Thị Nhật Tảo, Phó Chủ tịch UBND xã Suối Trai chia sẻ: Thời gian qua, chính quyền địa phương và những người có uy tín đã tăng cường truyền thông phòng, chống TH&HNCHT tại các thôn, buôn; chú trọng thay đổi suy nghĩ, hành vi của người dân, đặc biệt là các bậc phu huynh, thanh niên, vị thành niên về kết hôn. Đồng thời, thông qua các buổi sinh hoạt, các đơn vị, hội đoàn thể còn lồng ghép kiến thức về hôn nhân, gia đình, sức khỏe sinh sản để nhiều người nắm bắt và thực hiện. Nhiều trường hợp có ý định tảo hôn đã được ngăn chặn kịp thời. “Hy vọng rằng, các hoạt động sẽ giúp các gia đình bổ sung những kiến thức hữu ích, nâng cao ý thức, trách nhiệm cùng chung tay đẩy lùi nạn TH&HNCHT, góp phần nâng cao chất lượng dân số, sức khỏe, nguồn nhân lực vùng đồng bào DTTS”, bà Tảo nói. 

THIÊN LÝ