Tập thơ Ngoài mây trời đầy trống vắng của Đoàn Văn Mật vừa được NXB Hội Nhà văn ấn hành tháng 7/2023. Hơn 130 trang, với 57 bài, chia thành 5 phần: Sợ làm lay chiếc bóng, Những con mắt mở lời thú tội, Nơi chưa từng dừng lại, Chờ một mùa lá mới và Sinh ra từ trắc ẩn mang đậm dấu ấn thi sĩ và được bạn đọc nồng nhiệt đón nhận.

Tập thơ Ngoài mây trời đầy trống vắng của nhà thơ Đoàn Văn Mật. Ảnh: CTV

Tên tập thơ gợi ý niệm về sự bao la, trống vắng, chẳng có gì ngoài mây, nhưng cũng neo giữ niềm tin là có mây, nhờ mây sẽ khỏa lấp sự mênh mông, cô quạnh… Ngôn ngữ biểu đạt đa tầng, gợi nhiều cách hiểu, giúp biên độ thơ được giãn rộng và kích thích nhu cầu tìm đọc. Mở cuốn sách, gặp chữ ký và thủ bút của tác giả: “một bầu trời đơn lẻ/ sáng lên từ những nhỏ nhoi” khiến tôi bị ám ảnh về cảm thức cô đơn và gắng tìm những gì nhỏ nhoi đã sáng lên, nên say sưa đọc.

Đoàn Văn Mật không hề cô độc nhưng yêu thích cô đơn. Chủ thể trữ tình rất cô đơn nhưng không buồn chán: “tôi ngồi trong bóng cơn mưa”, “anh ngồi trong bóng tối”, “tôi ngồi bên nhà số lẻ”, “tôi giấu tôi vào đêm”. Trái lại, trong khoảnh khắc ấy, anh nhận ra “giữa lẻ loi cô độc/ ánh sáng vẫn tìm nhau” và càng tin yêu con người, cuộc đời “bởi tôi yêu vĩnh viễn cuộc đời này”.

Tập thơ giúp tôi hiểu anh là người nặng tình với gia đình, trách nhiệm với công việc, đắm đuối với thi ca. Hình dung rằng, nếu anh đặt hết những thứ khác xuống và chỉ khoác lên chiếc áo thơ, thì lúc ấy, chúng ta sẽ gặp một thi nhân rất cô đơn trong tĩnh lặng. Anh “vẽ một người im lặng trong đêm” đó là em, là người lạ hoặc quen, nhưng trước hết là tự họa chính mình: “im lặng vẽ gương mặt mình/ những đường quá vãng/ mẹ sinh ta lúc tang tảng sáng/ ngõ chùa đằng đẵng chuông ngân”.

Nhờ thinh lặng, nhà thơ phát hiện nhiều thứ sáng lên rực rỡ, từ ngôi nhà, tiếng trẻ, cánh hoa, làn hương, bầu trời, mơ ước: “mười năm mơ một ngôi nhà/ đựng vừa tiếng trẻ/ im lặng vẽ từng cánh hoa/ đêm vừa mở làn hương thật khẽ/ một bầu trời đơn lẻ/ sáng lên từ những nhỏ nhoi”. Bài thơ Vẽ một người mạnh về tứ, sâu về ý, thú vị về thi ảnh và trường nghĩa liên tưởng…

Trong tĩnh lặng cô đơn, xúc cảm được tách vỏ, bật lên những mầm thơ thăng hoa đích thực. Cô đơn để hiểu người, tĩnh lặng để hiểu mình, như thế, thơ mới đủ đầy sự thấu cảm và suy nghiệm. Bài Hoa đào Vị Xuyên, anh nhận ra “những cánh hoa phớt đỏ/ tựa máu tan vào đất” có sứ mệnh thiêng liêng “suốt dọc dài hành quân/ hoa âm thầm nâng dấu chân người lính/ hoa lặng lẽ tìm lên cao điểm/ cả rừng hoa không nở cho mình”. Chẳng vì mình, hoa đào nở cho người, cho núi sông hùng vĩ. Anh viết Với cành đào núi bằng sự tinh tế, cảm thông “nở như dáng người đàn bà/ lặng thầm trên đá/ nở như bóng người già/ vò võ những đêm lạnh giá”, mỗi bông hoa là một phận người, một cuộc đời.

Thế mạnh trong thơ Đoàn Văn Mật là chất lãng mạn và tính triết luận. Tôi đọc Hoàng cúc, Lối cúc, Cuối đông gặp nhiều thi ảnh đẹp đến ngỡ ngàng “thu vẫn còn một lối cúc để đi/ hoa vàng quá làm buổi chiều sa ngã/ hoa vàng quá làm anh chột dạ”, “thu vẫn còn một lối cúc để sang/ cây cầu cũ, những ngày nông nổi gió/ mảnh vườn cũ, chỉ hoa với cỏ/ bàn chân anh chưa chạm tới bao giờ” hoặc như “đào vừa he hé nụ/ đã chớm màu cô dâu/ hoa xoan rơi lầm ngõ/ mây về tím chân cầu”.

Nhà thơ dành tình cảm cho vùng đất Phú Yên qua bài Vệt sớm hoa vàng bằng những câu thơ đẹp lung linh: “mặt trời Đá Bia, Mũi Điện/ sớm nay ngóng vệt sớm tàu đi”. Bạn đọc cũng dễ tìm thấy nhiều ý thơ lấp lánh ánh sáng trí tuệ: “những bông hoa sau lưng/ hương bay thầm trước mặt”, hoặc là “ra đến biển thì mất/ dừng ở sông thì còn?”.

PHAN HUY THÙY