Đạo Phật có câu: “Một bát cơm, một chén nước cũng có nhân duyên của nó” - quả không sai! Trong đời sống hàng ngày, cơm nước là chuyện bình thường nhưng giả như có ai đó bị lạc rừng hoặc tàu thuyền bị sự cố phải lênh đênh trên biển không còn lương thực, nước uống thì một bát cơm, chén nước với họ lúc đó là quý giá vô ngần...
Cách đây hơn hai mươi năm tôi là một sinh viên túng thiếu từ Đà Lạt về thăm quê. Khi ấy, tôi không còn đủ tiền đành năn nỉ nhà xe cho đi nhờ, vì số tiền chỉ còn một phần ba nên họ cho ngồi sau xe, loi ngoi trong đống đồ đạc chất bừa lên đầu lên cổ (Hồi đó xe khách không được rộng rãi, thoải mái như bây giờ).
Xe chạy đến đoạn lên đèo Xông Pha thì dừng lại một quán cơm bên trái có tên là Phong Lan, người trên xe lũ lượt vào quán rửa ráy rồi cơm nước, tôi chọn một góc vắng phía xa xa. Chờ mọi người bắt đầu ăn tôi mới rón rén đến gần anh chủ quán nói nhỏ: “Anh ơi! Em còn có hai ngàn, anh cho em một dĩa cơm không, chan chút nước kho thôi nhé”.
Anh nhìn tôi ái ngại không nói gì. Một lát sau anh bưng ra một dĩa cơm to tú hụ, thức ăn có khi còn nhiều hơn những dĩa cơm khác, tôi hoảng hồn: “Anh ơi, chắc anh nghe nhầm em gọi cơm không kia mà?!” Anh điềm nhiên nói: “Em cứ ăn đi!”.
Tôi đói quá, không dằn được nữa, ăn tới tới như chưa bao giờ được ăn một dĩa cơm ngon đến vậy, loáng cái dĩa cơm sạch nhách. Lại lo âu không biết lấy tiền đâu để trả đây kia chứ? Tôi len lén đến bên anh gãi đầu, gãi tai rồi lí nhí: “Anh ơi, anh thông cảm em chỉ còn có hai ngàn đồng này thôi!”.
Không ngờ anh vỗ vai tôi thân thiện nói: “Em cất tiền đi, anh tặng em đó!” ... Xe xuống đèo, mưa núi ngút ngàn, mắt tôi hình như ngấn nước... Bữa cơm ân tình đó theo tôi đã hơn hai mươi năm có lẻ!...
Hiện nay, tôi rất thú vị với chương trình “Sống khác” của VTV6 - Ở đó những ca sĩ, diễn viên, người mẫu tập sống đời sống nông dân, thợ thuyền... Trong các nhà hàng quán ăn, quán cà phê..., các em, các cháu sinh viên từ muôn nẻo đường quê lên thành phố, ngoài việc học tập, các em, các cháu đi làm thêm bằng nhiều cách.
Tuổi trẻ bây giờ năng động, tôi vui vì sự “sống khác” này của sinh viên thời nay. Công việc làm thêm không những giúp học sinh, sinh viên có thêm thu nhập, giảm gánh nặng cho gia đình mà còn giúp các em, các cháu về kỹ năng giao tiếp, văn hóa ứng xử…
Nhìn họ đang “sống khác”, tôi thương về thời sinh viên khốn khó của mình! Tôi cũng không phải là người hào phóng nhưng tôi lại hay lì xì chút chút cho mấy sinh viên nói năng lễ phép và thái độ phục vụ chu đáo với lời động viên: “Hãy cố lên, cố lên cháu nhé!”.
HOÀNG CƯỜNG
