Giao mùa, khi những cơn mưa không còn dầm dề nặng trĩu, khi những tia nắng yếu ớt ló dạng thì ba sẽ lui cui dọn vườn, vừa làm vừa “thanh minh”: Trồng rau chứ sắp tết rồi!
Trồng rau vườn nhà, sợ nhất lũ gà. Trăm lần như một, hễ tôi lo lắng nói “Ba ơi! Rào kỹ một chút coi chừng gà!” thì bị la liền, ba bảo nói vậy lũ gà nó nghe. Thực ra, tôi lo xa vậy thôi chứ ba cẩn trọng lắm. Ba vào rừng, chặt thật nhiều lách về cắm dày xuống làm rào, trồng tới đâu phải rào dậu tới đó, lũ gà chỉ có đứng ngoài ngó vô thèm. Tôi thấy ba cặm cụi với mấy luống đất thì lăng xăng chạy ra, tiếng là phụ ba trồng rau nhưng cũng chỉ theo rề rà rồi đứng chống nạnh nhìn trời, nói: “Không cần xé lịch, chỉ cần nhìn vườn rau của ba là biết xuân đã về tới đâu rồi!”.
Mà đúng thiệt, không phải một mình tôi nói đâu. Cả xóm luôn, ai đi ngang nhà cũng nhìn chăm chăm vào vườn rau của ba mà trầm trồ “Thấy đám rau ông Chín là thấy tết. Nhìn thèm quá. Rau xanh mướt, tết này chắc lộc nhiều à!”.
Những luống đất được vun lên thẳng thớm, băm đất tơi xốp, phân lạc hẳn hoi, rắc lên ít rơm hơi mục rồi gieo hạt. Nào cải, tần ô, xà lách, hành, ngò, é trắng… Khi rau bắt đầu đâm chồi cũng là lúc ba bận rộn. Vườn rau giành hết thời gian của ba. Có việc đi ra ngoài thì thôi, về nhà là ba ra vô canh xem có con gà nào lảng vảng kiếm chỗ chui vô. (Cũng có những chú gà ngoan cố, ráng rướn mình xé rào chui vô, thi thoảng ba cũng túm ra một anh choai choai). Rồi sáng nào ba cũng dậy sớm bắt sâu, nhổ cỏ, tưới nước. Chiều cũng bao nhiêu việc ấy. Đêm, ba đem tro rưới lên từng luống rau, bảo làm như thế thì mấy con sâu chui ra cắn lá sẽ cay mắt mà trốn biệt, cách trừ sâu ấy hiệu quả mà sạch sẽ. Ông Năm hàng xóm thấy ba miệt mài với vườn rau thì bảo: ăn được bao nhiêu mà trồng, năm nào cũng để già chớ có ăn hết đâu. Lum khum làm miết cho cực thân! Ra chợ, rau gì cũng có! Ba tôi chỉ cười: “Trồng cho vui, cho có không khí tết”.
Rau ba trồng mới đúng là rau sạch, không phân thuốc chi hết. Lúc rau còn non, lá xanh mơn mởn, hái tất cả các loại rau trộn lại thì sẽ có món rau sống trọn vị. Nếu có thêm vài lát chuối chát non để ăn với thịt nữa thì khỏi chê.
Ngày cuối năm, cả nhà quây quần bên mâm cơm tất niên, được ăn thịt rộng mắm của mẹ với những cọng rau xanh mướt của ba thì không sơn hào hải vị nào bằng. Lúc đầu tôi không ăn được rau, ba cốc đầu bảo: “Con gái sợ xanh ruột hay sao không dám ăn rau?”. Rồi ba tập tôi ăn, ban đầu là xà lách, diếp cá, sau đến lá cải non, tần ô, rau thơm… Tôi từ chỗ không biết ăn rau chuyển sang ghiền luôn. Rau ba trồng, xanh non, mềm ngọt. Tôi hoàn toàn đồng ý với câu này “Cơm không rau như nhà giàu chết không trống”.
* * *
Năm ngoái, tôi không về nhà ăn tết cùng ba mẹ được nên gọi điện chúc tết từ xa, hỏi thăm vườn rau thế nào. Giọng nhuốm buồn, ba bảo con gái không về ăn tết, rau ba trồng già hết trơn, tiếc…
Lại sắp tết rồi. Năm nay nhất định con sẽ về đoàn viên cùng ba mẹ. Sẽ lại ra vườn rau, ngắt những cọng rau xanh non bày lên mâm cỗ mùa xuân.
BÍCH NHÀN
