Chợt nghe thoáng qua tên gọi thành phố, người ta dễ lầm tưởng rằng đó là thành Troy thời cổ với con ngựa gỗ khổng lồ chứa đầy quân lính bên trong để bất ngờ xông ra chiếm thành và giải cứu nàng Helen xinh đẹp trong trường ca Iliad của thi sĩ Homer người Hy Lạp. Không phải vậy, Troyes là thủ phủ của tỉnh Aube thuộc vùng đất Champagne miền Đông Bắc nước Pháp, dày đặc các dấu tích xa xưa, là trung tâm buôn bán thời trang lớn nhất châu Âu…

Chuyến tàu lửa địa phương khởi hành từ ga De L’Est ở Paris với hành trình 150km tiến về phía đông nam trong một giờ rưỡi xuyên qua các ga có tên lồng ghép với tên dòng sông nổi tiếng nhất nước Pháp: Romilly - sur - Seine, Nogent - sur  Seine. Ga Troyes có khung thép đồ sộ với mái che trùm lên những đường sắt chạy song song và đường đợi tàu tạo thuận lợi tối đa cho hành khách. Trên vách tòa nhà làm việc của ga là bức tranh khổ lớn tả cảnh đón tiễn tại sân ga, hình ảnh này tôi cũng đã thấy tại ga De L’Est, đời người là những chuyến đi nên những hình ảnh đời thường này gây nhiều xúc cảm trong lòng lữ khách.

Nhà thờ Troyes - Ảnh: CTV

Khu trung tâm thành phố không rộng nên đi bộ là cách tốt nhất để thưởng thức vẻ đẹp của thành phố. Những tượng đài nhỏ bé nhưng tuyệt đẹp mô tả lịch sử và nghệ thuật, thỏa sức cho du khách ngắm nhìn và chụp hình lưu niệm. Khu phố cổ nổi tiếng với những ngôi nhà nửa gỗ từ thời Trung cổ được bảo tồn tốt trên những đường phố hẹp lát đá quanh co uốn khúc. Một số nhà có tường và sàn trông chênh vênh như không cùng nằm trên một mặt phẳng, có tường trong và ngoài đều được dựng từ các khung làm bằng các thanh gỗ thô chèn giữa bởi gạch vữa, vừa chắc chắn vừa bình dị. Mái nhà thường màu xám, có dốc đứng tạo thành căn phòng áp mái với cửa sổ nhỏ trổ ra kề bên những ống khói lô nhô. Các nhà thường sơn màu trắng, vàng, cam, màu trắng sữa, cùng với những chậu hoa hồng đỏ đặt hoặc treo bên cửa sổ tạo thêm vẻ lãng mạn. Theo quy định về mức độ trồng hoa trên phố và nhà riêng để “làm đẹp cho mình và làm đẹp cho người”, Troyes được mang danh hiệu thành phố hoa Ba Sao (Ville Fleurie 3). Lang thang trên đường Champeaux, du khách khám phá được một niềm tự hào của Troyes: hẻm Những  Con  Mèo  (Ruelle des Chats). Con hẻm nhỏ xíu, mờ tối này vẫn giữ nguyên như vậy từ hơn bốn thế kỷ. Trên đầu, những tầng nhà phía trên nhô ra đến mức gần chạm vào nhà đối diện, dưới chân chỉ đủ để hai người đi bộ đặt chân tránh nhau.

Không bị chiến tranh tàn phá, Troyes còn có những nhà thờ cổ với kiến trúc kiểu Gothic nằm ở khu trung tâm. Chín nhà thờ xây dựng trong khoảng thế kỷ XII-XVII là những tuyệt tác kiến trúc gắn liền với những sự kiện lịch sử. Cổ nhất là nhà thờ Saint Madeleine với những tác phẩm điêu khắc đá, lớn nhất là đại giáo đường Saint Pierre et Saint Paul (nhà thờ Troyes) cao vượt lên khu vực xung quanh với chỉ một tháp thánh Saint Peter cao 62m được xây. Ở đây các tượng chạm khắc cực đẹp nổi bật lên ở những điểm nhấn phía tây, cùng với 180 ô cửa sổ lắp kính màu được hoàn thiện trong suốt 6 thế kỷ với tổng diện tích 1.500m2 tạo thành những bức tranh sinh động kể về những câu chuyện trong Kinh Thánh. Ánh nắng chiếu vào các bức tranh, soi bóng trên nền nhà thờ làm tăng vẻ lung linh, huyền ảo. Muốn nhìn rõ những bức tranh tinh xảo này hãy nhớ mang theo ống nhòm vì chúng cao quá.

Troyes còn có những bảo tàng độc nhất vô nhị và tuyệt vời như Bảo tàng Mỹ thuật, Bảo tàng Nghệ thuật tạo hình và Khảo cổ, Bảo tàng bào chế dược liệu từ thế kỷ XVIII, Bảo tàng dụng cụ của thợ thủ công với trên 25.000 dụng cụ thời cổ, trong tu viện Saint Loup còn có thư viện thành phố với 35.000 sách cổ và bản thảo viết tay … 

Thời Trung cổ, Troyes nằm trên con đường giao thương quốc tế của châu Âu, nên từ thế kỷ XVIII, Troyes là trung tâm thương mại chuyên sản xuất hàng dệt may, đến nay còn thêm ngành chế tạo sản phẩm cơ khí và phụ tùng ô tô. Ngoài phố chính Emile Zola, ngoại ô Troyes có hai khu vực với những cửa hàng giảm giá  20-70%, là thiên đường của những người ưa mua sắm. Mc Arthur Glen có khoảng 250 gian hàng của các thương hiệu thời trang nổi tiếng thế giới đặt tại đây. Các bãi xe chứa được hàng ngàn ô tô, tôi đã mất gần một ngày ở đây mà cũng có thể là cưỡi ngựa xem hoa, cùng với xem các nhãn hiệu xe đến từ nhiều nước châu Âu. Một khu vực khác là Marques Avenue với 6 gian nhà lớn bán trên 200 hàng hiệu và các đồ gia dụng khác, nhãn hàng địa phương nổi tiếng có Lacoste, Petit Bateau.

Hình dáng của khu trung tâm Troyes đã được xác định bởi các nhà quy hoạch lãng mạn từ xưa theo dạng một nút chai Champagne với đầu nhỏ là các đường phố ngang dọc, đầu to bao bọc bởi sông Seine. Trên hành trình dằng dặc 776km từ cao nguyên Langres ra biển Manche, trước khi trải rộng mênh mang ở Paris, sông Seine đã dang vòng tay ôm ấp thành phố Trung cổ này với những cây cầu nhỏ duyên dáng nối đôi bờ. Màu xanh biếc của dòng sông và xanh thẫm của cây cối làm nổi bật những gam màu đậm của phố cổ và các nhà thờ màu trắng xám. Chỉ từ trên không trung hoặc xem trên bản đồ mới thấy được hình dáng này. Thành phố tự hào khi tự giới thiệu: “La cité en forme de bouchon de Champagne” (Thành phố có hình dáng một nút chai Champagne). 

Troyes còn nhiều hấp dẫn khác, ai đã đến vẫn mong có ngày trở lại…

NGUYỄN THANH