Buổi chiều cuối năm, thời gian như ngưng lặng. Không gian se lạnh, lại có chút mưa phùn lây rây, tự nhiên thích ngồi một mình, cảm giác dễ chịu, thấy yêu thương mênh mang. Vươn vai hít một hơi dài… Có làn hương thoảng nhẹ, rất âm thầm, không thể nghe bằng tai mà chỉ bằng âm tưởng, bằng linh cảm. Vậy mà nó rất thực, thực như gợn sóng xao động phía bờ sông trong một sớm mai yên tĩnh, sương còn dùng dằng, la đà trên mặt nước. Hương xuân chăng?

Minh họa: HƯNG DŨNG

Nhập nhòa ký ức với hiện tại, từ lúc còn ở quê cho đến khi ra phố, mình đã, đang nghe tiếng mùa xuân rì rầm trong mạch đất nồng nàn. Nắng hanh và mưa bụi. Trăng lạnh và sớm mai hồng. Gió đông cuối mùa và mây xám phiêu bồng. Hồn hoa đã thu nhận tinh túy trong không gian ấy mà hóa thành tinh khôi các loài hoa trong vườn nhà đón xuân. Vạn thọ khoe màu trước thềm, gợi nhớ dáng ông áo khăn chỉnh tề bên bàn thờ gia tiên. Đóa cúc vàng qua xuân còn đậm đà hương vị trong ấm trà quê theo cha vui với ruộng vườn. Hoa thược dược rực rỡ như em đang tuổi xuân thì. Cành hải đường nhóm lửa. Hoa lay ơn nhung như tơ, như lụa… Tất cả tươi rói lên trong hương xuân rạo rực. Mùa xuân - mùa đẹp nhất một năm. Tuổi xuân - tuổi đẹp nhất đời người. Và hoa chính là cái hồn của mùa xuân.

Không biết từ bao giờ, xã Hòa Bình quê mình được gọi vui là xã bông bí. Soi Ba Họ dọc hai bên bãi sông Đà Rằng mùa xuân trải vàng hoa bí, vàng tươi hoa mướp, ong bướm lượn từng đàn. Nhớ, vào tháng Chạp, sáng nào mình không đi học, mẹ cũng gọi dậy sớm đi hái bông bí. Một gánh vun nhưng nhẹ hều. Cậu học trò tiểu học quảy gánh bông bí đi trên đường làng, lòng rộn vui. Nhìn những rổ bông bí nhuộm vàng một góc chợ, mình đã thấy lao xao mùa xuân và nhảy chân sáo trên đường về. Những đồng bạc chắt chiu từ việc bán bông bí qua nhiều ngày góp phần cho mẹ mua sắm tết. Đến giờ, khi không còn trẻ nữa, mình vẫn đau đáu một bờ sông vàng hoa chứa chan kỷ niệm.

Trong miên man bỗng nhớ đường trưa rợp bóng tre ven làng, nhẹ bẫng mùi sen. Có con thuyền nan lỏng lảnh tay sào, có lúc chìm khuất dưới mảng lá như những chiếc ô xanh, rung rinh những búp hồng mới nhú, làm lỏa xỏa những cánh hoa đã hết mình dâng hiến. Nhớ một sáng nào, mọi người bận bịu với xuân, chỉ có mình thả hồn trên đồng quạnh chang chang. Hoa súng nói gì trong cánh tím, cánh trắng tinh khôi, chỉ biết cho mà không cần nhận…

Đêm mơ có loài hoa nào hóa thân đi qua, mơ hồ nơi cửa sổ. Ngọc lan hay hoàng lan đưa hương, lả lơi cánh trong cơn gió mà nhạc sĩ viết mãi chẳng thành khúc điệu. Có người đã xa nghìn trùng, đã thành dĩ vãng, vậy mà hoa cau lẫn mùi trầu mộng mị lại cứ trở về khi sương khuya ướt đẫm vườn xuân. Hoa bay đi đâu, về tận nẻo nào, có nhớ lời ngỏ của chàng với một nàng bạn học về thăm vườn cau quê ngoại xuân xưa?

Đừng bắt mình ngủ đêm xuân, vì hoa bưởi thơm lừng! Nơi bờ giếng hay rặng duối cuối thôn, tiếng sương rơi hay tiếng nước rơi từ chiếc gàu xuống lòng giếng? Chiếc áo cánh hoa vương hương bưởi dường như còn đây. Qua đông rét mướt, không gian ấm bàn tay, mềm như sự nhận lời trong cái gật đầu rồi ù té chạy.

Du xuân, hãy hái một bông đồng thảo, khiêm tốn lẫn vào trong cỏ, khiêm tốn đến nỗi người qua không ngoái lại, đến độ tên cũng bị lãng quên, không còn ai gọi là Violet mà cứ gọi hoa chân chim mờ nhạt, có sắc tím mà chẳng có mùi hương. Đồng thảo ơi, pha cả trời xanh sắc tím này, hòa cả chút hồng vào cánh mỏng, thế mà cứ le lói chút lửa vàng, ngỡ như chiếc lông chim hoàng yến, nghe lảnh lót tiếng hót trong hồn, như tiếng sương chưa đọng giọt lúc nửa đêm. Du xuân, có lúc ngả mình trên bãi cỏ đồng xa, chạm tay vào nàng trinh nữ, lá vội khép bờ mi, nhưng bông hoa màu sen vẫn rung rinh như hoa tai của ai vừa bỏ quên, cứ hững hờ, mặc người trêu cợt. Du xuân, có khi mình gặp đám hoa mua tím ven đường. Hoa như lên tiếng mời người thưởng ngoạn cho quên mệt nhọc, tận hưởng sắc tím hoang dã tự nhiên, chẳng được ai nâng niu chăm sóc.

Vườn xuân, phong lan sống bằng gió, địa lan dựa vào đất. Dung dị mà cao sang, khiến đôi khi thấy mình chỉ là chàng Trương Chi gởi tình yêu vào nàng hoa vương giả Mỵ Nương, đâu dám gần mà cũng chẳng muốn xa. Tình yêu nàng như bức mành vén nửa lầu son, còn chàng là ngọn cỏ bờ sông biết phận mình. Thôi, cứ về đây đam mê bông hồng nhung hàm tiếu kiêu sa, về nghe những tia mặt trời tỏa ấm trong bông đồng tiền đỏ rực, hay tâm sự cùng khóm bươm bướm mơn mởn, lúc nào cũng như đàn bướm sắp bay sà vào lòng người yêu màu tím và những lời lưu luyến cũng tím như mơ.

Buổi chiều cuối năm, thả hồn mình lang thang vào gió xuân, gặp hồn hoa dâng những cánh mỏng manh, thoảng nhẹ hương tình. Mình đã đến khu vườn xuân, như có như không trên trần, hoa nói lời đắm say của người đi tìm tri âm và hạnh phúc.

Mình nghe, hoa ơi! Mình như ôm ngàn hoa ấp vào da thịt, cho bật ra giai điệu mùa xuân mà người nhạc sĩ đã ủ tình say, chếnh choáng men lòng chưa nói được. Hoa như người con gái xuân thì, mang đến một mùa xuân tinh khôi.

Xuân Mậu Tuất - 2018.

Nghệ sĩ Ưu tú CAO HỮU NHẠC